KÜRESELLEŞME VE KÜLTÜRLERARASI İLETİŞİM

c

E

e

a

b

a

B

B

D

Techne; belirli bir amacı olan, bu amaca ulaşmak için belirli bir yol ve yordam izleyen, belirli bilgilerden yararlanarak sonuç olarak birtakım ihtiyaçları gideren işlevsel tüm sonuçların ya da ürünlerin elde edildiği tüm etkinlikler olarak tanımlanabilir.

Bell’in de ifade ettiği gibi Endüstri Devrimi ile birlikte, insan yaşamında etkin bir rol oynayan ve bireyin karakterini, toplumsal rolünü belirleyen iş biçimleri köklü bir şekilde değişmiştir. Endüstri toplumunda kas gücünün yerini enerji ve makineler almıştır. Endüstriyel toplumda insanoğlunun çevresi, yine insanoğlu tarafından imal edilmiş ürünler ile bezenmiştir. Bu kez insanoğlu doğaya karşı değil, daha önce imal edilmiş, dönüştürülmüş bir doğaya karşı oyun oynamaktadır. Endüstri toplumunda makine ağır basmış ve yaşama hakim olmuştur. Yaşamın ritmi doğal olaylar tarafından değil, mekanikleşmiş bölümler tarafından belirlenir olmuştur. Endüstri Devrimi’nde zaman kronolojiktir, saatin ayrımları ile konumlandırılmıştır. Kas gücünün yerini enerjinin almasıyla verimlilik artmış, yaşam bir bakıma standartlaşmıştır. Enerji ve makineler işin doğasını değiştirmiş, hünerler basit bileşenlere ayrılmış, geçmişin zanaatkârlarının yerini mühendisler ve makineler arasındaki çark görevini gören yarı kalifiye işçiler almıştır. Fakat bilinen bir gerçek de mühendislerin yeni bir makine üretmesiyle yarı kalifiye işçisinin de işinin son bulacağıdır. İşçinin görevi, ancak mühendisin onun yerine bir makine tasarlamasına dek sürebilir. Daha sonra onun yerini de bir makine alacaktır.

Bell (1996), endüstri sonrası toplum kavramını beş temel boyut ve bileşen içinde açıklamaya çalışır. Bunlar:

Yeni medya düzeninde aracı kullanan kişiler, izler kitle olarak tanımlanmazlar. Doğrudan kullanıcı kavramı ile ifade edilirler. Bunun nedeni ise yeni medya araçlarının geleneksel medyada alışık olunduğu gibi tek yönlü iletişim süreçleri üzerine yapılandırılmaması, aksine çift yönlü bir iletişim ortamı sunarak her bireyi aynı zamanda bir “kaynak” hâline dönüştürebilmesidir. Bu nedenle ağ toplumunun ortaya çıkardığı yeni medya düzeninde, geleneksel medyada olduğu gibi dikey bir yapılanma değil, yatay bir yapılanma vardır. Yeni medya araçlarından bir tanesine sahip olan ve ağda yer alabilen herkes, hem bir alıcı ve aynı zamanda kaynaktır. Bu nedenle de yeni medya içerikleri, geleneksel medyada olduğu gibi belirli profesyoneller tarafından belirli amaçlarla üretilmiş içerikler değildir, aksine kullanıcı tarafından üretilmiş içeriklerdir.

Enformasyon devrimi, finans sektörünü küresel bir boyuta taşımış, finans maliyetleri azalmış, finans sektörü ile yatırımı arasındaki engeller ve aracılar ortadan kalkmıştır. Tüm bunların ötesinde enformasyon teknolojileri ile birlikte sadece finans sektöründe değil, tüm şirket yapılanmalarında önemli bir yapısal dönüşüm göze çarpmaktadır. Bu ise dikey yapılanmadan yatay yapılanmaya geçiş olarak tanımlanabilir. Bu dönüşüm sürecini tanımlayan temel ögeler ise

Sosyoloji kuramcıları toplumsallaşma süreçlerini farklı kademeler ile açıklar. Bu kademeleri birincil ve ikincil toplumsallaşma kavramları ile ifade etmek mümkündür.

Birincil toplumsallaşma; insanoğlunun çevresine ayak uydurmak için gereksinim duyduğu hayat ve dünya bilgisinin de temellerinin atıldığı döneme karşılık gelir. Birincil toplumsallaşma sürecinde bireyin dünyasına uyumunun esasları ortaya konur ve bireyin yaşamını doğru şekilde sürdürebilmesi için yerine getirmesi gereken görev yapılanır.

İkincil toplumsallaşma ise bireylerin toplum içindeki yerlerinin pekişmesinde önemi olan kurumsal alt dünyaların özümsenmesine karşılık gelir. Bir bakıma ikincil toplumsallaşma, özümsenmiş alt dünyalar ile bireyin ilişkisi tarafından yapılanır. İkincil toplumsallaşma sürecinde bireyin toplum içinde değişen rollerine karşılık geliştirdikleri farklı davranış biçimleri yer alır. Bu süreçte değişkenlik gösteren toplumsal ilişkiler içinde bireyin farklı rolleri üstelenebilmesi becerisini gösterir. Bireyin bir anne ya da baba olarak toplumdaki rolünün hemen ardından bir doktor ya da bir öğretmen olarak toplumsal rolünün nasıl geliştiği ve hemen ardından trafikte bir sürücü olarak toplumsal rol ve görevlerinin neler olduğu gibi değişkenler ikincil toplumsallaşma sürecinin konuları arasındadır. Burada bireylerin farklı durumlarda, farklı kişilere ve gruplara karşı oluşturdukları davranış biçimleri arasında ne tür değişkenlikler yaşandığı ve bu değişkenlikler içinde bireyin kendi konumunu topluma göre nasıl yapılandırdığı önem taşır. Bireylerin aynı ya da farklı mekânlarda, aynı ya da farklı kişilere karşı, aynı ya da farklı roller içinde edindikleri ve gösterdikleri tüm davranış biçimleri ikincil toplumsallaşma süreçleri içinde yer alır.

Öncelikle unutulmaması gereken ilk bilgi, her uzaktan iletişim yönteminin bir araç sayesinde gerçekleştirilmiş iletişim süreci olduğudur. Bir başka deyişle her uzaktan iletişim, mesajın bir araç tarafından işlenerek alıcısına iletildiği bir iletişim sürecidir. Bireylerarası ya da kitle iletişiminde bir mesaj, göndericisinden alıcısına bir araç sayesinde iletiliyorsa yaşanan bu iletişim süreci aracılanmış, medyalaştırılmış bir iletişim süreci olarak tanımlanır.

Sosyal ağlar sayesinde bireylerarası statü farklarını sıfırlamış, herkesin eşit olduğu bir iletişim platformu oluşturmuştur. Sosyal ağlar hiyerarşik örgütleme biçiminden bağımsız, eşitlikçi bir yapı içinde gelişir. Sosyal ağda paylaşılan bir fotoğrafa, 12 yaşındaki yeğeninizle 65 yaşındaki patronunuz aynı oranda yorum yapma, yeniden paylaşma ya da engelleme hakkına sahiptir. Yeni medya, ileti gönderebilecek araçlardan birine sahip olan ve çevrim içi olabilme olanağını edinen herkes için eşit koşullar sunar. Herkesi eşit düzlemde buluşturan en önemli gereksinimi ise bireylerin çevrim içi olabilmeleri için gerekli olan yeni iletişim araçlarından herhangi birine sahip olabilmeleridir.

Endüstri Devrimi ile birlikte sadece üretim biçimleri dönüşmemiş, toplumun yapısında önemli dönüşümler ortaya çıkmış, bireyin toplum içindeki ilişkilerini daha farklı değişkenler belirler olmuştur. Avrupa burjuvası önemli oranda değişime uğramış ve daha önce var olmayan bir işçi sınıfının doğmasına yol açmıştır. Bu yeni toplumsal düzende iş ve iş koşulları temel değişken olarak öne çıkmaktadır. Yeni iş koşullarında üretim süreçleri eskisine oranla bütünüyle dönüşüme uğramıştır. Endüstri Devrimi’ne kadar olan yaşamında birey, doğaya karşı bir savaş vermiş, bu savaşında ise kas gücünü kullanmıştır. Bell (1996), Endüstri Devrimi’ne kadar olan bu dönemdeki toplumsal yapıyı, “endüstri öncesi toplum” kavramı ile ifade eder ve ona göre insanoğlunun karakteri ve sosyal ilişkilerinin biçimi genelde yaptığı işlerin türü tarafından şekillenir. İnsanoğlunun toplumdaki yerini, o toplumdaki rolü belirler ve bu rol öncelikli olarak bireyin yaptığı işle ilişkilidir. Endüstri öncesi toplumda birey bir bakıma bir oyun oynamaktadır. Bu oyun ise doğayla olan bir oyundur ve doğaya karşı oynanan bu oyunda insanoğlu kas gücünü kullanmaktadır. Endüstri öncesi toplumda üretim doğayı sömürerek yapılan bir üretimdir; üretilen ürünlerin kaynağı doğadır. Tarım, madencilik, avcılık, ormancılık gibi endüstri öncesi toplumda var olan işler, doğal kaynaklara dayanır. İşin koşullarını da yine doğa olayları belirlemektedir. Örneğin mevsim, hava şartları, toprağın verimliliği, maden yataklarının zenginliği gibi değişkenler işin koşullarını belirleyen temel ögelerdir. Endüstri öncesi yaşam doğaya ve doğal kaynaklara bağımlı olduğundan, yaşamın ritmi yine bu doğal etkenlerle doğrudan ilişkilidir. Endüstri öncesi toplumda yaşamının ritmini doğa belirlemektedir.

18. yüzyıl İngiltere’sinde patlak veren Endüstri Devrimi, üretim süreçlerinin makinelerin yardımı ile yapılmaya başlandığı dönüşümü ifade eder. Teknik ve teknolojinin gelişiminin önce üretim biçimlerine katkıları, sonra ise ekonomik ve sosyal dönüşümlere neden olduğu etkileri tanımlamak için sıklıkla kullanılır. Endüstri Devrimi çoğunlukla teknolojik determinist bir gelişme olarak gösterilse de temelinde aydınlanma felsefesinin getirdiği toplumsal dönüşüm vardır ve bu dönüşüm endüstrileşme ile devam edegelmiştir. Bu bakış açısı ile incelendiğinde Endüstri Devrimi hiçbir zaman sadece bir teknolojik dönüşümü ifade etmemiştir. Aynı zamanda köklü bir ekonomik, politik ve toplumsal bir dönüşüm sürecine karşılık gelir.

Bell’in de ifade ettiği gibi Endüstri Devrimi ile birlikte, insan yaşamında et- kin bir rol oynayan ve bireyin karakterini, toplumsal rolünü belirleyen iş biçimleri köklü bir şekilde değişmiştir. Endüstri toplumunda kas gücünün yerini enerji ve makineler almıştır. Endüstriyel toplumda insanoğlunun çevresi, yine insanoğlu tarafından imal edilmiş ürünler ile bezenmiştir. Bu kez insanoğlu doğaya karşı değil, daha önce imal edilmiş, dönüştürülmüş bir doğaya karşı oyun oynamaktadır. Endüstri toplumunda makine ağır basmış ve yaşama hakim olmuştur. Yaşamın ritmi doğal olaylar tarafından değil, mekanikleşmiş bölümler tarafından belirlenir olmuştur. Endüstri Devrimi’nde zaman kronolojiktir, saatin ayrımları ile konumlandırılmıştır. Kas gücünün yerini enerjinin almasıyla verimlilik artmış, yaşam bir bakıma standartlaşmıştır. Enerji ve makineler işin doğasını değiştirmiş, hünerler basit bileşenlere ayrılmış, geçmişin zanaatkârlarının yerini mühendisler ve makineler arasındaki çark görevini gören yarı kalifiye işçiler almıştır. Fakat bilinen bir gerçek de mühendislerin yeni bir makine üretmesiyle yarı kalifiye işçisinin de işinin son bulacağıdır. İşçinin görevi, ancak mühendisin onun yerine bir makine tasarlamasına dek sürebilir. Daha sonra onun yerini de bir makine alacaktır.

Yaşam fabrikalaşmış doğaya karşı bir oyundur. Dünya teknikleşmiş, rasyonelleşmiştir. Makineler belirleyicidir, yaşamın ritmi mekanik olarak ilerlemektedir, zaman kronolojik, metodolojik ve hatta mekansallaşmıştır. İnsan gücünün yerini üretkenlik, az girdi ile çıktı elde edebilmek ve sanayi toplumlarının temek özelliği olan kitlesel üretim için gerekli güç kaynağı olan enerji almıştır. Enerji ve makineler işin doğasını dönüştürür (Bell, 1976).

Böyle bir sistemde artık hüner ve zanaatın çok büyük değeri yoktur. Hüner ve zanaatın yerini doğru zamanda, doğru parçaların üretilmesi ve bir araya getirilmesi almıştır. Endüstri toplumunda bireysel hünerden çok, kitlesel bir organizasyon ve koordinasyon önem kazanır.

Doğru cevap A'dır.