KÜRESELLEŞME VE KÜLTÜRLERARASI İLETİŞİM

Gürültü öğesi, iletişim sürecini bozan unsurlardır ve iletinin kaynak ve alıcı arasında ortak anlaşılmasını etkileyebilir.

İletişim türlerinde diğer bir gruplandırma ise iletişimin bağlamına, çerçevesi- ne ve kimler arasında meydana geldiğine bakılarak yapılan gruplandırmadır. Bu tür gruplandırmada yedi farklı iletişim türü söz konusudur (Aziz, 2008).

Piramidin ikinci basamağında kişiler arası iletişim vardır. İnsan toplum içinde

günlük yaşamını sürdürebilmek için iletişimde bulunur, bulunmak zorundadır.

Sınıflı toplumlarla birlikte kültürün yüksek kültür / düşük kültür olarak iki ayrı koldan yayılması kültür konusunda günümüze dek süregelen tartışmaların başlangıcını oluşturur. Tarih boyunca kültür genellikle iki ayrı kanaldan gelişir. Yöneticilerin ve onlara bağlı aydınların yarattığı “yüksek kültür” ve yönetilenlerin yaşamından çıkan “halk kültürleri.” Bu ayrım özellikle Orta Çağ’da oldukça nettir. “Yüksek kültür” aristokrasinin varoluş biçimini gösterirken “halk kültürleri” köylülerin yaşamında önemli bir yer tutar.

Kartarı (2006), kültürlerarası iletişim sürecine etki eden faktörleri; “normlar, roller, etnomerkezcilik, belirsizlik ve kaygı, kalıp düşünceler ve ön yargılar” şeklinde sınıflandırmaktadır. Benzer şekilde, kültürlerarası iletişimde bariyer olarak nitelendirilen unsurlar; “yüksek kaygı, farklılık yerine benzerliği varsaymak, etnomerkezcilik, stereotip ve ön yargılar” biçiminde ortaya çıkmaktadır. Etnomerkezcilik, kendi kültür, ırk, din, dil ve benzeri özelliklerine öncelik tanıyarak ayrımcılık yapmasıdır.

Her kültürde yanlış ya da doğru davranışlarıyla ilgili düşünceler, dolayısıyla da belirli kurallara göre düzenlenen ve norm adı verilen davranış modelleri vardır. Normlar, bir kültürün üyelerinin nasıl davranması gerektiğini belirleyen kurallardır. Kültürlerarası iletişim açısından önemli olan ve toplumların uzun yıllar boyunca birtakım değişikliklere rağmen koruyup yeni nesillere aktardığı normlar örfler ve âdetlerdir.

Kültürlerarası iletişimde oy- nadıkları rol açısından bakıldığında, sterotipler bir grup insanın veya herhangi bir insanı temsil eden herhangi bir kişinin davranış veya kişilik özellikleri hakkında oluşturulan genellemeler olarak tanımlanabilirler (Ügeöz, 2003: 73).

İnsanlar diğer bireylerin kendilerine karşı belirli bir tür ve biçimde davranmalarını ister. Bireyin grup içindeki yerine bağlı olarak, bireyden beklenen davranış kalıpları sosyal bilimlerde rol olarak tanımlanır. Rol beklentileri bireyler üzerinde toplumsal baskı kurabilir. Kültürlerarası iletişimde, belirli sosyal statülere sahip bireylerin rollerini bilmek gerekmektedir.

Stereotipler genellikle daha dar anlamda ön yargılarla eş tutulur. Ön yargılar duygusal ve heyecan yüklü çoğu kez daha önceden edinilmiş, aynı zamanda eleştirisiz benimsenmiş davranışsal tutumlardır. Stereotip ve ön yargı arasındaki fark inanç, görüş ya da tutumlar arasındaki farka benzer. Stereotipler, bir sosyal grubunun ya da onun üyelerinin özellikleri hakkındaki inançlar ve düşünceler, ön yargılar ise genellikle olumsuz grup içi tutumlar olarak anlaşılır. Filistin sorunu ise bir ön yargı veya stereotip yerine mevcut bir sorunlu durumun coğrafi ifadesidir.

Çatışma yönetimi için geliştirilen tarzlar içinde en çok tercih edileni uzlaşmacı bir şekilde yaklaşarak tara arın belirli oranlarda ödün verdikleri ve her iki taraf için uygun bir yolun bulunduğu çatışma yönetimidir.

İletişim sözcüğünün Latince’deki karşılığı communication’dır.

Kaynak; iletişimi başlatan, iletmek istediği duygusu, düşüncesi, fikirleri vb. bir mesajı olan kişi ya da kişilerdir.

Metafizik iletişim bir iletişim türü değildir.

Edward Said’e göre kültür kendimizi evimizde hissettiğimiz yerdir.

Smith kültü­rü kolektif yaşam tarzı, inançlar, stiller, değerler ve semboller repertuvarı olarak tanımlar. Geetz’e göre kültür, paylaşılan anlamlar sistemidir. Hall ise kültürü ile­tişim olarak tanımlar. Fiske, kültürü sosyal deneyimin sürekli anlamı ve sosyal deneyimden sürekli anlam üretme süreci olarak, Stevenson ise kültürü öznelerarası üretilen ve kamusal olarak sürdürülen bir görüngü olarak açıklar.

Farklı dünya görüşleri ve farklı sınıflandırmalara göre kültür gruplara ayrılır. Bu grupların önde gelen ilki, alçak ve yüksek kültür ayrımıdır. Sınıflı toplumlarla birlikte kültürün yüksek kültür / düşük kültür olarak iki ayrı koldan yayılması kültür konusunda günümüze dek süregelen tartışmaların başlangıcını olusturur.

Popüler kültür ise kitle kültürünün somut şekillerinden birisidir. Kitle kültü­rü tekelci kapitalizmin hem mal hem de imajlar satışını yapan uluslarası pazarın değişmelerine ve ihtiyaçlarına göre biçimlenip değişebilen, önceden yapılmış, ön­ceden kesilip biçilmiş ve paketlenip sunulmuş bir kültürdür. Bu yolla kapitalizm, kitleleri ücretli köle olarak kullanarak kitlelerin tüketimi için üretim yaparak hem pazarını genişletir, canlı tutar hem de etkin bir bilinç yönetimi yapar. Popüler kültür kitle kültürü pazarında en hızlı değişen, en popüler ürünleri ve tüketim­leri anlatır. Popüler kültürde değişim süreklidir. Müzik alanında, popüler olanlar her hafta değişen top 10 içine girenlerdir. Giyimde popülerlik, mevsimsel deği­şen moda ile gelen güdümlü tercih ve yaşamdır. Yeme içme de Pepsi, Coca Cola, Marlboro, Kent, Pizza Hut, Pizza King, Mc Donalds arasındaki yarış “özgür se­çim” için tüketici kazanma yarışıdır.

Kültürlerarası iletişimde farklı kültürlerin mensupları arasında gerçekleşen iletişim süreçlerinin anlaşılması, açıklanması ve bu iletişim süreçlerinin yapısı, karakteristikleri vb. ile ilgili öngörülerde bulunulması amaç­lanmaktadır.

Kültürlerarası iletişimi etkileyen faktörler Kartari (2006) ve Ügeöz (2003) tara­fından yapılan çalışmalarda normlar, roller, etnomerkezcilik, belirsizlik ve kaygı, kalıp düşünceler ve ön yargılar olmak üzere beş başlık altında toplamıştır.

Kültürlerarası iletişimin yeterliliği açıklanırken en genel anlamda üç unsurdan bahsedilebilmektedir. Bunlar: