KÜRESELLEŞME VE KÜLTÜRLERARASI İLETİŞİM

Küreselleşme tanımı çerçevesinde uluslararası ilişkiler ve kültürlerarası etkileşimleri yoğunlaştırır, standardizasyona gider.

Tarihsel periyotta küreselleşme hareketinin, üç dalga şeklinde karşımıza çıktığı ancak ilk iki dalganın savaşlar ve teknolojik yetersizlikler nedeniyle istenen sonuca ulaşamadığı; özellikle bilgi iletişim teknolojilerinde yaşanan gelişmeler sonucu, 90’larda ortaya çıkan üçüncü dalganın başarılı olup tüm dünyayı etkisi altına aldığı söylenebilmektedir.

Doğu Bloku’nun yıkılmasından sonra, liberal piyasa ekonomisine güven duyulduğu ve hakim ideoloji hâline geldiği söylenebilmektedir.

Ekonomik küreselleşme sonucu ortaya çıkan siyasal küreselleşme, ülkeler arasındaki sınırların muğlaklaşmasını ve ulus-devlet yapılanmasının ortadan kalkmasını beraberinde getirmekte- dir. Bu doğrultuda siyasal küreselleşme, “iktisadi ve teknolojik gelişmelere bağlı olarak devletin otoritesinin yavaş yavaş azalması ve sınırları olmayan bir dünyanın kurulması” (Güzelcik, 1999: 28) olarak tanımlanabilmektedir. Ekonomik konjonktürde yaşanan dev değişimler, devletin geleneksel işleyiş mekanizmasını sekteye uğratmakta, siyasi ve ekonomik arenada uluslararası işletmelerin giderek daha fazla söz sahibi olmasına fırsat tanımaktadır. Kumar, “küreselleşme politika ve kültürü ulus-devleti dar görüşlü taşralığının üzerine çıkarır ve dünyanın tüm halkları arasında yeni bağlantıları ve karşılıklı bağımlılıkları yerine getirir” (2004: 74) derken, küreselleşmenin siyasal boyutunda ulus-devletlerin yerini uluslararası işletmelere bıraktığına işaret etmektedir.

Ortak özellikleri göz önüne alındığında kültürün çağdaş işlevini, toplumsal dinamikleri oluşturmaktan öte toplumsal yapıya anlam vermesi oluşturmaktadır. Toplumsal yapının tanınmasında ve tanımlanmasında; kültür, odak noktasını oluşturmakta ve toplumsal yapının bütünlüğünü sağlayan en önemli etmen olarak görülmektedir. Kültür ve toplum paranın iki yüzü gibidir. Toplum, sosyal ilişkiler kümesinden oluşmuştur. Kültür, ayrıca sosyal ilişkilerin nasıl oluştuğunu ve bu ilişkilerin normlar, değerler, inanışlar ve ideolojiler tarafından nasıl yönlendirildiğini açıklamaya yardımcı olur (McPherson vd., 1999: 250). Bununla birlikte kültürün en önemli özelliğini, her toplumun kültüründe var olan ancak kültürü farklı nitelik ve nicelikte etkileyen öğelerin varlığı oluşturmaktadır. Kültürün pek çok değişkene bağlı olarak oluştuğu, süreklilik gösterdiği ve zaman içinde değiştiği bilinmektedir.

Uluslararası halkla ilişkilerin bilim alanı olarak ağırlıklı bir biçimde incelenmesinin yirmi yılı aşan bir geçmişe sahip olmasına rağmen, alandaki temel sorular hala detaylı araştırmaların yapılmasını gerektirmektedir. Bu temel sorular şu şekilde sıralanabilir (Lützler, 2007: 134):

• Başarılı olmak için uluslararası halkla ilişkiler nasıl örgütlenmeli ve biçimlendirilmelidir?

• Tüm ülkeler için tek bir halkla ilişkiler sisteminin uygulanması mümkün müdür, yoksa her bir ülke için ayrı bir halkla ilişkiler konseptinin hazırlanması mı gerekmektedir?

• Belirli görev ve süreçleri uluslararası anlamda standartlaştırmak böylece maliyet avantajı yaratmak mümkün müdür?

• Yerel pazar dışındaki uygulamalarda halkla ilişkiler nasıl farklılaşmaktadır?

Uluslararası halkla ilişkiler bağlamında işletmelerin kendi kültürlerini dayatmaları değil, çokuluslu veya küresel faaliyetlerinde "küresesl düşünüp yerel davranma" yetisini geliştirmeleri ve küreselleşme ile yerelleşme arasında dengeli bir yaklaşım benimseyebilmelerine yardımcı olabilmektedir.

Bu örnekte Seiko’nun, reklam mesajlarını kültüre göre uyumlayıp kültürel farklılıklara saygı göstermesi sonucu, işletme için dramatik sonuçlar doğurabilecek önyargıları ortadan kaldırmaya yönelik bir strateji ile başarılı olduğu ileri sürülebilmektedir.

Uluslararası reklamlarda merkezileşmemeye gidilmesini etkileyen faktörler şunlardır (Kirpalani, 1985: 399’dan akt: Eser, 2005: 315):

Pazar Kriteri: Düşük rekabet, farklı demografik yapılar, düşük gelir dağılımı ve düşük endüstrileşme;

Kültürel Kriter: Kültürel tabular, dinî engeller, yabancı işletmelere karşı olumsuz tutumlar, kozmopolit tutuma karşı olarak kültürel bağlılık;

Medya Kriteri: İşletmenin ulusal pazarındakinden farklı bir medya olması;

Diğer Kriterler: Fiyatın çok önemli oluşu, reklamların kabulünün düşük düzeyde oluşu, çok öznel olan reklam kavramları, reklamlarda duygusallığın yüksek oranda kullanılması vb.

Bu kriterler, uluslararası reklam stratejilerinde standartlaşmaya neden olabilecek faktörlerdir ancak standardizasyonun kendisi bir faktör değildir.

Güvensizliği Önlemek: İşletme içinde oluşabilecek zor durumların üste- sinden gelmek ve çatışmaları çözebilmek için aşağıdaki unsurların mutlaka dikkate alınması gerekmektedir:

• Gerekli enformasyonun elde edilmesi;
• Özellikli durumların çözümü için enformasyonu tamamlayıcı bir unsur olarak danışmanlık almak;
• Hede erin doğru ve kesin belirlenmesi, çünkü ancak açık hedefleri olan kişiler çözüm alternatifleri yatabilirler;
• Başkalarının görüş ve fikirlerine anlayışla yaklaşmak ve bununla başa çıkmak olarak tanımlayabileceğimiz uzlaşmaya açık olmak, kültürel farklılıkların yönetilmesinde en önemli unsurlardan biridir.
• Kazan-Kazan Stratejisi: Bir anlaşma ya da ortaklık ancak her iki tarafın da çıkarına sonuçlandığı zaman başarılı bir şekilde gerçekleşebilecektir.

Kültürlerarası ortamlarda başarılı çalışabilen işletmelerin yönetim anlayışları, farklı kültürel gereksinim ve yaklaşımları da göz önünde bulundurmaktadır. Bu anlayış şirketin müşterilerine olduğu kadar şirketin kendi çalışanlarını da kapsayan bir anlayış olması gerekmektedir. Bu nedenle çalışanların kendi kültürlerinde önemli olabilecek günlerde izinli sayılmaları, çalışanların farklı kültürlerine yönetsel bir anlayış sağlayarak kültürlerarası çalışan portföyünü bir avantaja çevirebilir.

Sanayileşme

Entropinin azalması

Durağandır

Doğu Bloku'nun çökmesi

Uluslararası Halkla ilişkilerin homojen kültürlerdeki işlevi nedir?

Reklam metnini aynı kodlarla hazırlamak

Asya ülkekerinden Çin de beyaz renk ölümü simgelediğinden Çin de beyaz renkli gelinlik reklamı yapmak

Yabancıyı dışlama

Tek taraflı menfaat

Muhasebe