KÜLTÜRLERARASI İLETİŞİM

Tatlar, kokular, görüntüler ve ilişkiler insanları bağlayan kültürel öğelerdir.

Her kültürün kendine özgü iş ve çalışma anlayışı vardır. Söz gelimi, Anadolu kültüründe iş yeri kutsaldır ve “ekmek teknesi” olarak adlandırılır. İş yerine bağlılık, sadakat erdem sayılır. Bu nedenle aynı iş yerinde uzun süre çalışmak olumlu bir davranış olarak görülür. “Kıdem” denilen, iş yerinde çalışma süresini ifade eden kavram önemsenir. Oysa sanayileşmiş ülkelerin ve özellikle Batı kültürlerinin çoğunda iş yeri emeğin paraya çevrildiği yerlerdir. Emek, bilgi ve becerinizi anlaştığınız bedelle işverene satarsınız. Anlaşmanın gereklerine iki taraf da uymak zorundadır.  Uzun süre bir yerde çalışmış olmak olumlu bir izlenim bırakmaz. Bireyler zaman içinde kendilerini geliştirmeli, mesleki deneyim kazandıkça emek haklarını artırmalı, daha yüksek ücretle başka iş yerine geçmelidir. Eğer uzun süreden beri aynı iş yerinde çalışıyorsa öğrenme güçlüğü çekiyor ya da daha iyi bir iş bulamıyor demektir. İşletmeler kârlılık temeline dayandığı için “iş yerine sadakat” diye bir şey olamaz. İş yeri karlılığını yitirirse çalışana sadık kalıp ücretini ödemeye devam etmeyeceğine ya da yönetimi veya sahibi değiştiğinde kişisel ilişkiler kalmayacağına göre sadakatin anlamı yoktur. Batı kültürlerinin mensupları bu düşünceler çerçevesinde iş yerini “ekmek teknesi” olarak kabul etmezler.

Dünya üzerinde gerçekleşen bir yenilik, ekonomik gelişmeler, değişme, savaş ya da afet gittikçe daha kısa süreler içinde diğer toplumları, ülkeleri ve kültürleri etkilemektedir. Nedeni ne olursa olsun, dünya üzerindeki her göç, her yenilik, her savaş ve çevre koşullarında meydana gelen her değişiklik kültürel karşılaşmaları zorunlu hâle getirir. İçinde bulunduğumuz yüzyılda gündelik yaşamın her alanında kültürler arası karşılaşma kaçınılmaz ve kültürler arası iletişim zorunludur. Doğru cevap E'dir.

Alt kültür kavramını bilenler, her toplumun içinde bölgesel, etnik, dini, cinsiyete ve mesleğe dayalı alt kültürlerin bulunduğunun farkındadır. Bu nedenle kısa süre için yaşadığı yerden başka bir yere dinlenmek, eğlenmek ya da belirli işlerini görmek için giden insanlara konaklama, yeme-içme ve gezip görme hizmeti üreten bireylerin farklı kültürlerden insanlarla etkin iletişim kurma yeterliğine sahip olması zorunludur. Her insanın kendi kültürünün temsilcisi olduğu gerçeği, turizm sektöründe çalışanlar için özel bir önem taşımaktadır. Her turizmci, herkes gibi kendi kültürünü temsil eder. Ancak içinde bulunduğu sektör nedeniyle farklı kültürlere mensup insanlarla daha çok karşılaştığından “temsilcilik” rolü sıradan insanlardan daha büyük önem taşır. Doğru cevap B'dir.

Kültür turizmi olarak adlandırılan ve yabancıların bir ülkeyi, o ülkenin kültürünü tanımak için ziyaret etmeleri anlamına gelen turizm türüne, yukarıda açıklanan “kalıp düşüncelerinden arınmış” turistler ilgi gösterir. Bu nedenle kültür turizmi, olumlu ülke imajlarının oluşmasında önemli rol oynar. Doğru cevap A'dır.

Her kültürde sağlık, hastalık, ağrı, sızı ve benzeri kavramlar farklı şekilde anlamlandırılır. “Sağlıklı olmak” ifadesi de birçok dilde farklı anlamlara gelir. Alman kültüründe sağlık sorunu zayıflık belirtisi, Türk kültüründe ise sağlık sorunu dayanışma vesilesidir. Sağlık kavramının farklı kültürlerdeki karşılıkları, ağrı sızı kavramlarını ve bu durumlardaki insan davranışlarını da şekillendirir. Söz gelimi, doğum sırasında bütün kadınların gerçekten büyük acılar çektiği bilinir. Ancak bu acıların dışa vurulması kültürden kültüre farklılaşır. Orta Doğu kültürlerine mensup kadınlar bu acıları, kontrolsüz çığlıklar yoluyla dışa vurdukları hâlde, Orta Avrupa da dâhil olmak üzere, Batı kültürlerine mensup kadınlar aynı acıları çok daha az ses çıkararak belirtirler. Almanya’daki kadın doğum servislerinde atılan çığlıklara bakarak hangi kültürden bir bebeğin geldiğini kestirmek bu bakımdan çok da zor değildir. Doğru cevap C'dir.

Kendi kültürlerinde olmayan bir durum ya da kavramı anlamakta zorluk çeker, çoğu durumda anlamazlar. Kültürlerarası iletişim yeterliğine sahip olmayan öğretmenler böyle durumlarla karşılaştıklarında, karşılarındaki öğrencinin anlama ve düşünüp yorum yapma yetisine sahip olmadığı kanısına varır. Söz gelimi Almanya’da yaşayan Türk çocuklarının, öğrenme güçlüğü çeken çocukların eğitildiği “Sonderschule” denilen özel eğitim okullarına gönderilme oranının Alman çocuklara göre daha yüksek olmasının başlıca nedeni budur. Doğumundan itibaren aile ortamında kendi kültürünü edinen Türk çocuklar okula gittiklerinde yabancı bir kültürle karşılaşır ve o kültürün öğrenme kurallarına göre hazırlanmış müfredatla yüzleşirler. Zihinsel olarak hiçbir sorunları olmadığı hâlde, Geert Hofstede’nin adlandırmasıyla, “işletim sistemleri”, yani kültürleri, düşünme biçemleri, algı çerçeveleri farklı olduğu için, bazı kavramları anlamakta zorluk çekerler. Alman öğretmenler de açıklamakta güçlük çektikleri bu sorunun çözümünü “anlayamıyor”, “öğrenme güçlüğü çekiyor” ya da “zekâ sorunu var” gerekçesiyle öğrenciyi Sonderschule’ye göndermekte bulurlar. Doğru cevap D'dir.

Kültürler arası pedagoji çok kültürlü sınıflarda eğitimin ve öğretimin nasıl yapılması gerektiği üzerinde yoğunlaşırken ders kitaplarının hazırlanması, konuların aktarım yöntemlerinin saptanması bununla ilgili meslek içi eğitimlerin verilmesi ve eğitim alanında çalışanlardan başlamak üzere kültürel farklılığa dayalı ayrımcılığın ortadan kaldırılmasına yönelik çalışmaların yapılmasını da kapsar. Bir ülkenin sahip olduğu bütün kültür gruplarını içine alan ve kültürel farklılıkları gözeterek, bütün yurttaşlarının eğitim fırsatlarından eşit derecede yararlanmalarını sağlayan bir eğitim sistemi oluşturması ancak kültürler arası pedagojinin donanımından yararlanmakla gerçekleştirilebilir. Doğru cevap E'dir.

Grup üyelerinin davranışlarını şekillendiren halk hukuku bileşenlerinin hiçbiri yazılı değildir. Bireyler çocukluklarından itibaren aile ve yakın çevrelerinden neyin hak olduğunu, hakkını elde etme yollarını öğrenirler. Bunun yanında her hak ihlalinin karşılığında uygulanan yaptırımların gücü ve dereceleri de öğrenilir. Bireyin ülke genelinde geçerli olan ve devlet eliyle uygulanan yasalar, verilen haklar ve uygulanan yaptırımlar da kültürün “hukuk penceresi”nden ve kültürce şekillenen biçemde algılanır. Bu nedenle yasalarda suç sayılan bazı davranışlarda bulunan, eylemleri gerçekleştirenler bazı durumlarda halk tarafından kahraman gibi karşılanır. Bunun nedeni, bir eylemi yasa suç saydığı hâlde halk hukukunun suç saymaması, hatta bir hak ya da görev olarak bireye vermesidir. Doğru cevap B'dir.

Bir kültüre mensup bireyler arasında aynı nesne ya da olayla ilgili farklı anlamlar bulunsa da genel olarak, bu anlamlar diğer kültürlerin üyelerininkinden farklıdır. Farklı kültürlerin mensupları, kültür dairesinin herhangi bir yerinde bulunabilirler. Bu yer onları kendi kültürlerinin diğer üyelerinden ayırsa da aynı kültürün içindedirler. Bir kültürün üyesi, bireysel algılama ve değerlendirmeleri nedeniyle başka bir kültürün üyeleriyle aynı yerde de olabilir. Algılama ve anlamlandırma açısından bireysel farklılıklar ve kültüre ilişkin verilen şekilde görülen, kültür dairelerinin örtüşen kısımları bu bireyleri temsil etmektedir. Ortada, her üç kültür dairesinin örtüştüğü kısımdaki bireyler, söz konusu anlam açısından kendi kültürlerinin mensubu olmaya devam ederken diğer iki kültüre mensup bireylerle aynı anlamı paylaştıkları için kolayca anlaşabilirler. Doğru cevap D'dir.

Her kültürün kendine özgü iş ve çalışma anlayışı vardır. Örneğin, Anadolu kültüründe iş yeri kutsaldır ve “ekmek teknesi” olarak adlandırılır. İş yerine zarar vermek kabul edilmez davranış olarak değerlendirilir ve böyle davrananlar toplumca hoş karşılanmaz. İş yerine bağlılık, sadakat erdem sayılır. Bu nedenle aynı iş yerinde uzun süre çalışmak olumlu bir davranış olarak görülür. Oysa sanayileşmiş ülkelerin ve özellikle Batı kültürlerinin çoğunda iş yeri emeğin paraya çevrildiği yerlerdir. Emek, bilgi ve becerinizi anlaştığınız bedelle işverene satarsınız. Anlaşmanın gereklerine iki taraf da uymak zorundadır. Anlaşma hükümlerine uyulduğu sürece sorun çıkmaz. Bu durumda tarafların kişiliğinin önemi yoktur. Sadece yazılı kurallar dikkate alınır. Bireyler zaman içinde kendilerini geliştirmeli, mesleki deneyim kazandıkça emek haklarını artırmalı, daha yüksek ücretle başka iş yerine geçmelidir. Doğru cevap A'dır.

İşletme yönetimi de çalışanlarının ve tüketicilerinin kültürel niteliklerini tanımak ve işlemlerinde göz önüne almak zorundadır. Çalışma düzeninin kurulması, iş akışının belirlenmesi, verimliliğin sağlanması gibi işletme içi konuların yanında ürünün tüketici kültürüne uygunluğu bütün yönleriyle ele alınmalıdır. Medya işletmesinden giyim ve gıda sektörüne kadar her alanda işletme yönetimi kültürel verilere dikkate alınmadan yönetilemez. Doğru cevap E'dir.

Yabancıların bir ülkeyi, o ülkenin kültürünü tanımak için ziyaret etmeleri kültür turizmi olarak adlandırılmaktadır.

Otel ve lokantaların hedef kitlenin kültürüne yönelik sembol, renk ve tatlar ile düzenlenmesi kültürlerarası iletişimin turizm alanıyla ilişkisine örnektir.

Kültürlerarası iletişimde her insan kendi kültürünü yansıtma durumundadır. Bu durum kişilerin "temsilcilik" rolünü ortaya koymaktadır.

Bazı hastalıklar bakışların ortaya çıkardığı “nazar” ya da “göz değmesi”nin sonucu sayılır; mavi gözlülerin nazarının güçlü olduğuna inanılır.

Kültür endüstrisi kavramı ilk kez 1947 yılında Theodor W. Adorno ile Max Horkheimer tarafından “Aydınlanmanın Diyalektiği” adlı makalede kullanılmıştır.

Edebiyat alanında kültürlerarasılığı önemli kılan alanlardan biri çeviridir. Dil ve iletişim konusunda her dil kendini oluşturan kültürün gerek- sinmelerini karşılamak üzere yaratılmış ve geliştirmiştir.

Büyük şirketlerde birden fazla milletten çalışanların istihdam edilmesi çokkültürlülük ile ilişkilidir.

Azınlık hakları, İskandinav ülkeleri başta olmak üzere pek çok ülkede çalışmaları yapılan hukuk alanında kültürlerarasılık durumuyla ilgilidir.