KÜLTÜRLERARASI İLETİŞİM

Beden diliyle ilgili sözsüz iletişim biçemlerinden Dış Görünüş :Her kültürde, giyim, saç şekli, sakal ve bıyık, başörtüsü, başlık, şapka, sarık ya da takke, yüzük, bilezik, kolye ve gerdanlık gibi takılar çeşitli mesajlar taşırlar. Koyu renk takım elbiseli, kravatlı ve ayakkabıları boyalı orta yaşlı bir erkeğin dış görü-nüşü onun mesleği hakkında ipuçları verir.

Sözlü iletiye asıl anlam veren onun tonlamasıdır. Bir sözlü ileti, farklı ses ve vurgularla iletilirse farklı anlamlar taşır. Paradil; sesin yüksekliği, temposu, tonu, tınısı ve söyleniş biçemini içeren ses niteliklerini; gülme, ağlama ve benzeri duyguların sessel ifadesini sağlayan ses niteleyicilerini ve sözlü iletişim sırasında konuşmacının kullandığı “eee”, “ııı” gibi seslerle, yukarıda değinilen “susma”ları içeren ses bölücülerini kapsar.

Sözlü iletiye asıl anlam veren onun tonlamasıdır. Bir sözlü ileti, farklı ses ve vurgularla iletilirse farklı anlamlar taşır. Paradil; sesin yüksekliği, temposu, tonu, tınısı ve söyleniş biçemini içeren ses niteliklerini; gülme, ağlama ve benzeri duyguların sessel ifadesini sağlayan ses niteleyicilerini ve sözlü iletişim sırasında ko-nuşmacının kullandığı “eee”, “ııı” gibi seslerle, yukarıda değinilen “susma”ları içeren ses bölücülerini kapsar.

Zamanın ve mekânın kullanılması da dâhil olmak üzere her türlü davranış; jestler, mimikler, genel olarak yüz ifadesi, bedensel duruş, temas, giyim ve görü­nüş, sözlü olmayan sesler, sessizlik, susma ve koku, anlam aktarımında yararlanı­lan sözsüz iletişim davranışlarıdır.

Sözsüz iletişim davranışları tama­men görerek, izleyerek ve taklit ederek, enformel yollardan öğrenilir.

Zaman dünya üzerindeki kültürler tarafından temelde üç şekilde algılanır.

Bunlar,

Sözsüz iletişimin temel işlevleri;

Zamanı nokta olarak algılayan kültürlerde gelecek kavramı yoktur.

Kuzey Amerika kültürlerinde, her bir sosyal durum için karakteristik olan birçok “mesafe bölgeleri” vardır (Hall, 1969: 113).

Akdeniz kültürlerinde de mekân farklı biçemde algılanır. Bu kültürlerin üyele­ri, birbirlerine Kuzey Avrupalılar, Kuzey Amerikalılar ve İngilizlerden daha yakın dururlar.

Güç aralığı büyük olan ortaklaşa davranışçı kültürlerde, bireylerin ait oldukla­rı toplumsal kesim, meslek grubu ve statülerine uygun biçimde ve tekdüze giyin­mesi eğilimi gözlenir.

Türkler için, karşılaştığı arkadaşını, nerede olursa olsun yanaklarından öpmek olumlu bir davra­nış olarak algılandığı hâlde, güç aralığı ve ortaklaşa davranışçılık boyutlarında Türk kültürüne yakın olan Japon kültüründe bireylerin topluma açık yerlerde birbirini öpmesi normal karşılanmaz.

Kuzey Amerika kültürlerinde gözlerin iletişim sürecinde altı işlevini saptamıştır (Leathers, 1986: 42). Ona göre, gözler;

Sözlü kodların istemli olarak şekillendirilmesi sözlü iletişimi oluşturur. Dil dışında kalan ve insan tarafından anlam aktarımı için “üretilen” davranışlar ise sözsüz iletişim çerçevesinde incelenir. Yani zamanın ve mekânın kullanılması da dâhil olmak üzere her türlü davranış; jestler, mimikler, genel olarak yüz ifadesi, bedensel duruş, temas, giyim ve görünüş, sözlü olmayan sesler, sessizlik, susma ve koku, anlam aktarımında yararlanılan sözsüz iletişim davranışlarıdır. Sözsüz iletişimde insanlar istemleri dışında da başkalarına ileti gönderebilir. Bireyin çevresi ile sözsüz iletişimi kesmesi mümkün değildir. Sözsüz iletişimin yalnız bir kısmı kontrol altında olduğu için birey, bazı durumlarda, sözlü mesajlarında aktardığı anlamlarla, sözsüz imlerin taşıdığı anlamlar arasında zıtlıklar bulunmasını engelleyemez.

Sözsüz iletişimin temel işlevleri;
• anlam aktarmak,
• bireylerin duygu ve gerçek tutumlarıyla ilgili iletileri göndermek,
• sözlü iletileri tekrarlama da dahil, işleyip anlamı güçlendirmek,
• sözlü iletileri tamamlamak ve genişletmek,
• iletişim sürecinde zamanı yönetmek,
• taraflar arasındaki söz sırasını belirlemek olarak sıralanabilir.

Sözsüz iletişimin kültürlerarası ve daha az da olsa nesilden nesile değişmesi nedeniyle bu iletişimleri kolaylaştırdığını söylemek zordur.

Tekrar, iletişim sürecinin önemli kavramlarından biridir ve bir iletinin ya da aynı anlamı taşıyan farklı iletilerin alıcıya birden fazla kez gönderilmesi anlamına gelir. Sözlü iletilerin algılanmalarını sağlamak ve anlamını güçlendirmek için tekrarlarız.

Her birey iletişim davranışlarını içinde bulunduğu toplumdan görerek, izleyerek ve taklit ederek öğrenir. Bütün insanlar, konuşmadan önce aile içinde sözsüz iletişim davranışlarını öğrenirler.  Sözsüz iletişim davranışlarının kültürden kültüre değişir ve duygular her toplumda farklı şekilde ifade edilir.

Michael Argyle tarafından geliştirilen sınıflandırmaya göre sözsüz iletişim davranışları;
• devinsel iletişim ya da beden dili (kinesics)
• mekânsal iletişim (proxemics)
• yönelim açısı (bireyin başkasına bakışı)
• dış görünüş
• duruş, oturuş biçemi
• baş hareketleri
• yüz ifadesi
• jestler
• bakışlar
• paradil gibi başlıklar altında toplanmıştır.

Monokronik iletişim davranışı gösteriren kültürlerin üyeleri belirlenmiş her zaman diliminde yalnız bir eylemi tamamlarlar. Bir garsonun bir müşteriye hizmet ederken başkasının sorusunu cevaplamaması bu davranışa örnek verilebilir.

Döngüsel zaman; dünyanın güneşin, ayın da dünyanın çevresinde dönmesinden kaynaklanan gün, ay, mevsimler ve yılın sürekli olarak tekrarlanmasından kaynaklanan bir algılama biçemidir. Zamanı döngüsel olarak algılayanlara göre, zaman değişmez. Geçen zaman dönüp yine gelir, bu nedenle “kaybedilmiş zaman” sözü anlamsızdır.