KÜLTÜRLERARASI İLETİŞİM

Güç aralığının büyük olduğu kültürlerde, iletişim sürecine katılan tarafların kim oldukları ve toplumdaki yerleri büyük önem taşır. İletişim sürecinin başından sonuna kadar güç aralığı etkisini gösterir. Anadolu kültürlerinde “sen benim kim olduğumu biliyor musun?” sorusunun sık sorulmasının nedenlerinden biri de budur. Bu ifade “benim kim olduğumu bilsen böyle davranmazsın” cümlesinin soru halidir. Bir kültürde her makam ya da statü için ayrı iletişim davranışları varsa o kültürde güç aralığı büyük demektir.

Uzun dönem zaman yönelimli kültürlerin üyeleri ise gerçeğin daha çok duruma, bağlama ve zamana bağlı olduğunu düşünür. Gelenekleri değişen koşullara uydurmaya çalışır, tasarruf ve yatırıma istekli ve tutumludurlar, işlerinde sebat gösterirler.

Paylaşma, birlikte hareket etme, takım oyunları oynama, zayıfları koruma, mazlumdan ve güçsüzden yana olma, aile için özveride bulunma, aileye sadakat, aile üyelerini koruma ve benzeri davranışlar ortaklaşa davranışçı kültürlerde yaygın olarak gözlenir.

Kültürel Boyutlar Kuramı’nın başlangıçta belirlenen dört boyutuna sonradan eklenen zaman yönelimi boyutu, kültürlerin zaman algılamaları arasındaki farklılığa dayanmaktadır.

Belirsizlikten sakınmaya yönelik davranışlar açık olmayan ve anlaşılmayan durumları azaltmayı amaçlar. Belirsizlikten sakınma derecesinin yüksek olduğu kültürlerin üyeleri iletişim sürecinde duygusal, huzursuz, heyecanlı, aktif ve hatta saldırgan davranışlar gösterirler.

Kültürlerarası farklılıklar güç aralığı, bireycilik-ortaklaşa davranışçılık, erillik-dişillik, belirsizlikten sakınma ve zaman yönelimi boyutlarında ölçülebilir.

Bunlardan ilki Edward T. Hall tarafından ortaya konulan Enformasyon Sistemleri Kuramı’dır.

Kültürler zamanı kullanma açısından “monochronic” (monokronik) kültürler ve “polyhcronic” (polikronik) kültürler olmak üzere iki gruba ayrılır.

Hall’ün birinci etkinlik sistemi olarak kabul ettiği etkileşim, diğer etkinliklerin gerçekleşmesi için ön koşuldur. Etkileşim olmadan hiçbir etkinliğin gerçekleşmesi mümkün değildir.
Toplumsal yaşamdan mekânı kullanmaya, geçimini sağlamadan savunmaya kadar bürün etkinlik türleri etkileşim olmadan gerçekleştirilemez.

İki cinsiyetlilik, insanlar arasındaki biyolojik farklılıkların toplumsal yaşamdaki yansıması olan etkinlik sistemidir.

Kuzey Amerika kültürlerinde “yapmak” öğrenmenin başlıca yolu olarak görülür. Bunun sonucu olarak da uygulamalı bilimler daha çok bu kültürlerde ilgi görmüş ve gelişmiştir.

Ülkemizdeki eğitim kurumlarının gelişim çizgisini izlersek, ilk tıp okulunun, ilk mühendislik okulunun, ilk yönetim okulunun askerî amaçlarla, yani savunma gereksinmesiyle açıldığını ve hemen bütün teknolojik yeniliklerin savunma gücünü geliştirmek amacıyla alındığını görürüz.

Edward T. Hall “dar ve geniş bağlam cetveli” olarak adlandırdığı ölçeğin dar bağlam ucunda İskandinavyalılarla Almanları, geniş bağlam ucuna ise Çinlileri yerleştirmektedir.

Kültürel farklılıklar bütün toplumların karşılaştığı temel sorunlardan biri değildir.

Güç aralığının az olduğu kültürlerde, aileyi ilgilendiren her konuda anne-baba ortak karar verir.

Ortaklaşa davranışçı kültürlerin üyeleri yaptıkları işlerde ya da davranışlarında sürekli olarak çevrenin onayını almak isterler.

Dişil kültür “cinsiyete dayalı rollerin birbiriyle kesiştiği, hem kadınların hem de erkeklerin alçakgönüllü, duyarlı oldukları ve yaşam kalitesine önem verdikleri kültürleri” açıklayan kavramlardır (Hofstede, 1993: 105).