KÜLTÜRLERARASI İLETİŞİM

Normlar toplumdaki yaygınlıklarına, içerdikleri yaşam alanlarına, ömürlerine ve yaptırım güçlerine göre farklı adlar alırlar. En kısa süre etkili olan ve en az yaptırım gücü bulunandan başlayarak en güçlü yaptırımla toplumun bütününü kapsayan normlara doğru alışkanlık, moda, âdet, görenek, gelenek, örf ve yasa şeklinde sıralanabilir.

Yasa, toplumsal normlar içinde kuralları ve yaptırımları belirlenmiş ve yazılı olarak kaydedilmiş en güçlü normdur. Yasalar, toplumun bütünü için geçerli olan, uygulanmasında bireysel, bölgesel, etnik, kültürel vb. farklılıkların dikkate alınmadığı, kurumsallaşmış normlardır.

Etnomerkezcilik terimi ilk kez Amerikalı sosyolog William Graham Sumner (1840- 1910) tarafından kullanılmıştır.

Genellikle öteki ile arasında mesafe koymak şeklinde ifade edilen tutumlar üç şekilde gerçekleşir. Bunlardan birisi; yabancıyla aralarına, düşmanlık duygularını gösterecek derecede mesafe koyar. Bu mesafeye ise aşağılama mesafesi denir.

Bireylerin mensup oldukları toplumsal tabakalar ve toplumsal sınıflar ile sahip oldukları toplumsal statüler de toplumsal yaşamın belirleyici unsurlarıdır. Aynı toplumsal tabaka ve aynı toplumsal sınıfa mensup bireyler farklı statülere sahip olabilir. Toplumsal statü, bireyin toplumsal grup hiyerarşisi içindeki konumunu belirtir.

Ruh sağlığı işlevi: Kalıp düşünceler ve ön yargılar, bireye genel kategoriler, değerlendirme ölçütleri ve davranış stratejileri sunarak, yaşamı kolaylaştırır ve karmaşık durumlarla baş edilmesini sağlar.

Kültürlerarası iletişim disiplini, ötekini tanımayı teşvik etmek, ötekileştirmenin önüne geçmek, kalıp düşünce ve ön yargıların etkileşim sürecindeki rolü hakkında farkındalık yaratmak için bilgi üretmeye çaba harcamaktadır.

Gündelik yaşam, bireyin, onun edimlerinin, tutum, etkileşim ve iletişim biçimlerinin doğrudan yaşandığı dünyadır. Bu nedenle 1980’li yıllardan beri insan ve toplumbilimleri alanlarında çalışan bilim insanları arasında kültürel ve toplumsal olgularını gündelik yaşam çerçevesi içinde araştırma eğilimi artmaktadır. Gündelik yaşam, bireyin toplumsal yaşam içinde diğerleriyle paylaştığı yaşam kesitini ifade eder. Mensubu olduğu toplumsal kesime, kültüre ve mesleğe bağlı olarak aynı toplumun üyeleri farklı gündelik yaşamlar sürdürürler. Gündelik yaşam terimi bir toplumun üyelerinin gündelik yaşamlarının ortak noktalarını ve ortak davranış örüntüleri ile gündelik rutinlerin ortalamasını ifade eder. Bu ortalamayı göz önünde tutarak bir toplumun gündelik yaşamından söz etmek mümkün olabilir. Gündelik yaşamda kültürlerarasılık durumu yalnız yüz yüze karşılaşmalarda ortaya çıkmaz. Gündelik yaşamın kültürlerarası yönü, çağdaş yaşamın getirdiği olanaklara koşut olarak genişlemektedir.

Ön yargılar, kalıp düşüncelerden farklı olarak, bireyler, gruplar, ilişkiler ve nesnelerle ilgili değerlendirici yargılardır. Ön yargı, değerlendirmeyle ilgili fikri, kanıyı ve tutumu içeren geniş kapsamlı bir kavramdır. Her ön yargıda, bir fikirden yola çıkılarak gerçekleşen bir etkileşim sonucunda, bir kanı edinildikten sonra, bir tutum geliştirilmiştir. Ön yargılar, bireyler, gruplar, ilişkiler ve nesnelerle ilgili değerlendirici yargılardır. Ön yargılar, insana özgü, bilinmeyene, yeniliğe ve günlük rutini, alışılmış düşünceve davranış biçimlerini bozabilecek olana karşı dikkatli, mesafeli ve güvensiz olma eğilimine dayanmamaktadır.

Gelenek, yaşamın belirli dönemlerine geçiş aşamalarında uygulanan belirli törensel uygulamalar çerçevesinde uyulması gereken bütün normları kapsar. Doğum, evlenme ve ölüm gibi yaşamın üç önemli dönüm noktası çevresinde toplanan uygulamalar zamanla değişmekle birlikte, genel kabul görmüş, uzun ömürlü normlardan oluşur.

Toplum düzeni demek belirli yapıların belirli bir düzen içinde bulunması anlamına gelir. Bütün toplumlarda neyin nerede ve nasıl olması gerektiği ile ilgili ilke ve kurallar vardır. Toplumdan topluma değişen bu ilke ve kurallar nedeniyle her toplumun düzeni ve işleyişi birbirinden farklıdır.

Dünya üzerindeki bütün toplumlar, onları oluşturan insanlara, hemen hemen aynı kurumlara ve bunlar arasındaki ilişkileri düzenleyen kurallara sahiptir. Onları birbirinden ayıran, bu bireyler ve kurumlar arasındaki bağlantının ve etkileşimin biçimidir. Kültür, insan grupları nın işleyiş şekli ya da yaşam biçimi olarak da tanımlanmaktadır. Kültür, toplumsal yaşamın düzenleme sistemidir.

Toplumlar, seçeneği olan düşünce, davranış ve durumlardan birini diğerlerine tercih ederek kendi değerlerini belirlerler. Değer, diğerlerine göre tercih edilen fikir, duygu, davranış ve duruma denir.

Toplumlar da bir değeri benimsedikten sonra, toplumsal işleyişi ve bireylerin davranışlarını o değere göre düzenlemek için ilke ve kurallar belirlerler. Bu kurallar bütünü norm olarak adlandırılır. Norm, bir kültürün tercih ettiği düşünce ya da davranış kurallarına göre belirlenen davranış modelleridir.

Görenek, alışkanlık, moda ve âdetleri içeren geniş kapsamlı bir normdur. Herhangi bir toplumsal süreç içinde sıraladığımız normlara uygun davranmayı sağlayan bu toplumsal norm, herhangi bir toplumun kültürünü içselleştirmiş bireylerin göstermesi gereken davranışlar ve iş yapma biçimleri olarak tanımlanabilir.