KÜLTÜREL MİRAS YÖNETİMİ

Etkinlik kavramı, özel bir durumu kutlamak ve çeşitli sosyal, kültürel, ekonomik hedef ve amaçlara ulaşmak için planlanmış spesifik ritüeller, gösteriler ve kutlamalar olarak
tanımlanmaktadır (Tokay Argan ve Yüncü, 2015).

Genel olarak etkinliklerin temel özelliklerini şu şekilde sıralamak mümkündür (Getz, 1991; Jago ve Shaw, 1998):
• Etkinlikler sınırlı bir süre içinde gerçekleşmektedir.
• Bir kez ya da nadiren gerçekleşir.
• Günlük hayatın dışında, sıradışı gerçekleşirler.
• Halka açık olarak düzenlenmektedirler.
• Belirli bir temayı kutlamak veya göstermek amacıyla düzenlenmektedirler.

Tarihsel canlandırma aktiviteleri sosyal, kültürel, eğitsel ve eğlenceli olabilmekte; geçmişten gelen bazı gerçeklerin ve bakış açılarının (dönemin kıyafetlerini giyme, müziklerini dinleme, yemeklerini yeme ve uygun atmosferini yeniden oluşturmayı deneme gibi) yeniden oluşturulması ve gerçekleştirilmesinden meydana gelmektedir.Bu bağlamda tarihsel canlandırma; geçmişin fiziksel ve psikolojik deneyimler yoluyla tekrar canlandırıldığı bir süreç olarak karşımıza çıkmaktadır (Berk, 2012). Amaç, belirli tarihsel gerçekler veya durumları, belli bir süre içinde o döneme en yakın anlamıyla yaşamaktır.

Olağan etkinlikler; kendiliğinden gelişen, katılımcıların önceden haberdar olmadığı ve etkinlik organizasyonun herhangi bir planlamasının bulunmadığı etkinliklerdir. Bu tür etkinlikler kültürel miras etkinlikleri kapsamında değerlendirilmemektedir.

Özel etkinlikler ise normal aktivite programı dışında, nadiren veya bir kez gerçekleşen temalı etkinliklerin tanımlanmasında kullanılır. Katılımcılar veya ziyaretçiler için özel etkinlikler, günlük deneyimlerin ötesinde veya normal tercihlerin dışında sosyal, kültürel ve boş zaman deneyimleri için bir fırsattır.

Mega etkinlikler olimpiyatlar gibi, bir toplumda kısa dönemde ve “genelde bir kez” gerçekleşen, ev sahibi toplumda önemli altyapı yatırımları ve harcamaları gerektiren, yüksek medya ilgisi ve turist harcamalarının gerçekleştiği, genel olarak uluslararası ölçekte gerçekleşen üst düzey etkinliklerdir (Ritchie, 1984: 2; Jago ve Shaw, 1998).

Küçük etkinlikler katılımcı sayısının az olduğu, genellikle kırsal alanlarda ya da küçük yerleşim yerlerinde gerçekleşen ve medya ilgisinin düşük olduğu etkinliklerdir. Bir ulusun kültürel özelliklerini taşıyan veya dar bir coğrafik alana yayılmış her tür etkinlik bu kategori altında sınıflandırılır. Hıdırellez kutlamaları, bağbozumu festivalleri bu kategori altında sınıflandırılabilir.

Festival, belirli bir amaç doğrultusunda planlanmış bir programa dayalı, özel bir gelenek ile ilişkilendirilmiş kutlamadır.

Etkinliklerin düzenlendikleri toplumlarda, ülke ve şehirlerde; ekonomik, sosyal, çevresel ve teknolojik açıdan olumlu - olumsuz etkileri bulunmaktadır.

Özetle etkinlikler gerçekleştirildiği bölgelere çeşitli faydalar sağlamaktadır. Bu faydalar şu şekilde özetlenebilir (McDonnel ve diğerleri, 1999; Bowdin ve diğerleri, 2001):
• Destinasyona ziyaretçi çekmek,
• Turizm sezonunu uzatmak,
• Turizmi çeşitlendirmek,
• Turizm talebinin ülke içindeki farklı bölgeler arasında eşit dağılımını sağlamak,
• Bölgelere yeni gelir kaynakları yaratmak,
• Ülkelerin ve şehirlerin çekiciliğini ve farkındalığını arttırmak,
• Yeni alt yapı ve hizmetlerin oluşturulması ya da mevcut hizmetlerin ve alt yapının geliştirilmesi için harekete geçirici bir etken olmak,
• Medya ilgisini çekmek,
• Güçlü ve aktif imajlar oluşturarak ve kültürel temalar yaratarak ülkelerin ve şehirlerin
konumlanmasına yardımcı olmak.

Etkinlikler özel bir durumu kutlamak ve çeşitli sosyal, kültürel, ekonomik hedef ve amaçlara ulaşmak için planlanmış spesifik ritüeller, gösteriler ve kutlamalar olarak tanımlanmaktadır.

Çok kez değil; bir kez ya da nadiren gerçekleşir.

Olağan etkinlikler; kendiliğinden gelişen, katılımcıların önceden haberdar olmadığı ve etkinlik organizasyonun herhangi bir planlamasının bulunmadığı etkinliklerdir.

Hallmark etkinlikler sınırlı bir süreç içerisinde gerçekleşen, “düzenli olarak tekrarlanan”, farklı temalara odaklanan ve geniş kalabalıkların katıldığı, “düzenlenen toplumla birlikte anılan” ulusal ve uluslararası ölçekli etkinliklerdir. Hallmark etkinlik kavramı, bir kasaba, şehir veya bölgenin ruhu veya etolojisi ile özdeşleşen etkinlikleri ifade eder.

Mega etkinlikler olimpiyatlar gibi, bir toplumda kısa dönemde ve “genelde bir kez” gerçekleşen, ev sahibi toplumda önemli altyapı yatırımları ve harcamaları gerektiren, yüksek medya ilgisi ve turist harcamalarının gerçekleştiği, genel olarak uluslararası ölçekte gerçekleşen üst düzey etkinliklerdir.

Toplumda kültürel aktarımın, geniş bir halk kitlesine ulaşılarak yapılabildiği, kültürel kodların ve geleneklerin o topluma ait insan grupları tarafından hep birlikte icra edildiği ve tekrar hatırlandığı ortamlar yaratan festivaller, kültürel iletişimin etkin bir biçimde gerçekleştiği etkinliklerdir.

Festival, belirli bir amaç doğrultusunda planlanmış bir programa dayalı, özel bir gelenek ile ilişkilendirilmiş kutlamadır.

Soyut kültürel miras kaynağı olarak spor etkinliklerine örnek olarak Türkiye’den Kırkpınar Yağlı Güreş Festivali gösterilebilir. Söz konusu festival, 16 Kasım 2010 tarihinde İnsanlığın Somut Olmayan Kültürel Mirasının Temsili Listesi’ne kaydedilmiştir.

Merasimler kültürel kutlamalar kategorisinde yer alır.

Şebr-i Aruz etkinlikleri kültürel miras etkinliğine örnektir.