KÜLTÜREL MİRAS YÖNETİMİ - Deneme Sınavı - 14

“1980’li yılların ortalarından başlayarak önceki yılların köhnemiş kentsel alanlarının topyekûn yıkılarak yeniden inşa edilmesine dayalı buldozer yaklaşımının yerini, kent merkezinde işlevini yitiren alanların kent ekonomisine kazandırılmasını hedefleyen daha kapsamlı bir ekonomik yenilenme yaklaşımı almaya başlamıştır.” ifadesini aşağıdakilerden hangisi doğru tamamlar?

Günümüzde, UNESCO ve benzeri uluslararası kurumlar tarafından hazırlanan sözleşmelerde,
uluslararası hukuk metinlerinde ya da ulusal düzeyde kullanılan yasalarda ve yönergelerde kullanılan
kültürel miras kategorileri şunlardır:
1. Somut Kültürel Miras
• Taşınır Kültürel Miras (tablolar, heykeller, sikkeler, el yazmaları, arkeolojik eserler vs.)
• Taşınmaz Kültürel Miras (anıtlar, arkeolojik sitler, tarihi kent dokuları vs.)
2. Sualtı Kültürel Mirası (batıklar, sualtı kalıntıları ve kentleri)
3. Somut Olmayan Kültürel Miras (sözlü gelenekler, gösteri sanatları, ritüeller vs)
4. Doğal Miras (kültürel boyutu olan doğal sitler, kültürel peyzajlar gibi, fiziki, biyolojik ve
jeolojik formasyonlar vs.)   

Doğru cevap D seçeneğidir.

Türkiye’de kültür ekonomisinin karma bir mülkiyet yapısına sahip olduğu söylenebilir. Kültür sektörü kâr amaçlı ve kâr amaçlı olmayan, sivil ve kamu kurum ve kuruluşlarının kültür üretimine, dağıtımına yön verdiği bir tablo çizmektedir. Bu tabloda kültür alanına yapılan yatırım özel sektör kaynaklı olduğu kadar kamu desteğini de içermektedir. Bu nedenle Türkiye'de kültür ekonomisini yalnızca özel sektöre ya da yalnızca kamuya devreden bir yapı değil, Karma bir yapı bulunmaktadır, doğru cevap B seçeneğidir.

C Seçeneğindeki sıralama, UNESCO ve benzeri uluslararası kurumların yasal metinlerinde geçen kültürel miras kategorileridir. Yani sıralama; Somut Kültürel Miras - Sualtı Kültürel Mirası - Somut Olmayan Kültürel Miras - Doğal Miras şeklinde olmalıdır.

Türkiye'de ilk Kültür Bakanlığı 1971 yılında kurulmuş ve kültürel miras yönetimi bu bakanlığın sorumluluğuna girmiştir.

Doğru cevap C seçeneğidir.

Mazbut Vakıflar, 5737 Sayılı yeni Vakıflar Kanununa göre kurucuları ve mütevellileri ölmüş, idaresi Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından yapılan ve bir bütün halinde Tüzel Kişiliğe sahip olan vakıflardır. Bu vakıflara örnek Osmanlı İmparatorluğu döneminden Cumhuriyet’e geçen hanedana, Osmanlı tebaasından kişilere ait vakıflardır. Birçok medrese külliye ve cami bu kategoriye girer. Doğru yanıt C’dir.

Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Örgütü (UNCTAD) yaratıcı endüstriler tanımını dört kategoriye ayırmıştır: miras, sanat, medya
ve yaratıcı hizmetler. Bu dört grup da dokuz altgruba bölünmüştür. Medya altgrup değildir. dolayısıyla cevap C şıkkıdır.

Doğal miras kategosinde kültürel boyutu olan doğal sitler, kültürel peyzajlar gibi, fiziki, biyolojik ve jeolojik formasyonlar vs. bulunmaktadır. Dolayısıyla doğru cevap D şıkkıdır.

UNESCO kültür turizmini; manzaralar, görsel ve sahne sanatları, istisnai yerel yaşam tarzı, değerler, gelenekler, olaylar ve diğer yaratıcı ve kültürel değişim süreçleri gibi kültürel ortamları tanımak için yapılan seyahatler olarak tanımlamaktadır.

Turizm ve Tanıtma Bakanlığı 1963 yılında kurulmuştur.

Doğru cevap D seçeneğidir.

“İstanbul Tarihi Yarımada Yönetim Planı Taslağının Hazırlanması” süreci 4 etap olarak planlanmıştır:
1. Etap: Yönetim Planı Alanı’nda mevcut durumun tespiti için ilgili tüm verilerin toplanması, analitik
çalışmaların gerçekleştirilmesi.
2. Etap: Önceki etapta çalışmaları başlamış olan “paydaş analizi” sonucunda saptanan paydaşların
katılımıyla Yönetim Planı Alanı vizyon, hedef, strateji ve eylemlerin belirlenmesi.
3. Etap: Paydaşların etkin katılımı ile 2.Etap’ta ortak olarak belirlenen hedeflere ve eylemlere göre
Projelerin üretilmesi.
4. Etap: Yönetim Planı’nın hazırlanıp paydaşlara açılması ve uygulanmasının sağlanması, izlenmesi
ve gözden geçirilmesidir.

Ramsar Sözleşmesi, Taraflar Konferansında kabul edilerek sulak alanların yönetim planlaması için tüm taraf ülkelere önerilen “Sulak Alan Yönetim Planlaması Rehberi”, Türkiye’de Çevre ve Orman Bakanlığı öncülüğünde 1990’lı yılların ortalarından itibaren sulak alanların planlamasında kullanılmaktadır. 2002 yılında yürürlüğe konan ve 2005 yılında revize edilen “Sulak alanların Korunması Yönetmeliği”nin 26. Maddesi ile Çevre ve Orman Bakanlığı’nca, “Ramsar Sözleşmesi Sulak alan Yönetim Planı Rehberi” esas alınarak, uluslararası öneme sahip her bir sulak alan için yönetim planı yaptırılması hükme bağlanmıştır.

Türkiye’de bugün geçerli olan yasal düzenlemeler yapılmadan önce, Dünya Miras Alanları için yapılan ilk yönetim planı, alan yönetimi ve yönetim planı, 2002 yılında hazırlanan Pamukkale Alan Yönetimi ve Sunum Planıdır. T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın Dünya Bankası desteği ile Akan Mimarlık Tasarım İnşaat ve Danışmanlık Şirketine hazırlattığı, Pamukkale Alan Yönetimi ve Sunum Planı, Türkiye’de ilk kez yapılan kültür mirasını koruma projesidir.

Dünya Mirası Sözleşmesi 16 Kasım 1972'de Paris'te toplanan UNESCO Genel Konferansı'nda kabul edilmiştir.

Dünya mirası olabilecek varlıklar doğal ve kültürel olmak üzere iki kümede toplanmıştır. Hem kültürel hem doğal değerlere sahip alanlar karmaşık sitler kategorisini oluşturur. Doğa ve insanın ortak ürünü olan kültürel varlıklar; doğal, sosyal, ekonomik ve kültürel etkenlerle biçimlenen insan yerleşmelerinin zaman içindeki evrimini yansıtan alanlar ise kültürel peyzajlardır.

Dünya mirasına aday gösterilecek yerlerin en az 1 yıl önce önlistede yer alması istenmektedir.

Dünya Mirası Merkezi çalışmaların ve değerlendirmelerin bölge temelinde ele alınması için dünyayı beş alana ayırmıştır. Bunlar Afrika, Arap ülkeleri, Asya ve Pasifik, Avrupa ve Kuzey Amerika, Latin Amerika ve Karayipler’dir.

Üyeler Dünya Mirası Sözleşmesi’ni imzalayan ülkelerden 6 yıllık bir süre için seçilirler.

Aday gösterilen alanların sahip olduklarını ileri sürdükleri üstün evrensel değerler DM Komitesi tarafından gözden geçirildikten sonra onaylanmaktadır. Kültürel ve doğal varlıkların DM Listesi’ne girişinde, üstün evrensel değerin yanı sıra, söz konusu varlığın korunma durumu, yönetim sistemi, özgünlüğü ve bütünlüğü konuları da irdelenmektedir.

Logonun ortasındaki kare insan yapısı kültürel mirası, çevresindeki daire ise doğayı temsil etmektedir.