KÜLTÜREL MİRAS YÖNETİMİ - Deneme Sınavı - 8

Somut taşınmaz kaynaklar örneğin, binalar, nehirler, doğal alanlar olarak sınıflandırılabilir. Bu nedenle doğru cevap A seçeneğidir.

Somut taşınır kültürel miras türleri şunlardır: Resimler, heykeller, kütüphane eserleri, arşivler, takılar ve süs eşyaları, günlük eşyalar, eski paralar, müzik aletleri ve fotoğraflardır. Bu nedenle doğru cevap E seçeneğidir.

Kültürün özelliklerinden birkaçı;

Kültür paylaşılabilir bir özelliğe sahiptir.

Araştırmacılar kültürü incelemek amacıyla farklı kategoriler tanımlamışlardır. Ancak sosyolojik bakış açısıyla dört farklı kategori altında kültür kavramının incelendiği görülmektedir. Bunlar:
• Maddi kültür (kültürün maddi yönlerinden, nesnelerden oluşan),
• Sembolik kültür (Kural ve geleneklerden oluşan, maddi olmayan),
• Bilişsel kültür (paylaşılan inanç ve değerlerden oluşan) ve
• Dildir.

Günümüzde kültür ve turizm, çeşitli talep ve arz faktörleri nedeniyle ayrılmaz bir şekilde bağlantılı hâle gelmiştir. Bu bağlantı talep açısından şu şekilde açıklanabilir:
• Özellikle küreselleşme karşısında yerel bir kimlik kaynağı olarak kültüre olan ilginin
artması,
• Toplumlarda eğitim düzeyinin artması,
• Gelişmiş ülkelerdeki yaşlanmış nüfustaki artış,
• Postmodern tüketim biçimleri ve deneyim ekonomisinin yükselişi,
• Turizm sektörünün her geçen gün büyümesi ve kültürel varlıklar ile deneyimlere ulaşımın kolaylaşması.

Madde 12- UNESCO’nun rolü UNESCO, görev yönergesi ve işlevlerinin verdiği yetkiye dayanarak aşağıdaki sorumluluklara sahiptir:
a) Bu Bildirge’de belirtilen ilkelerin çeşitli hükümetler arası kuruluşlar bünyesinde hazırlanan kalkınma stratejileriyle kaynaşmasını teşvik etmek,
b) Devletler, uluslararası resmî ve resmî olmayan organizasyonlar, sivil toplum ve özel sektörün kültürel çeşitlilikten yana kavramlar, amaçlar ve politikalar geliştirmek için bir araya gelebileceği bir referans noktası ve forum olarak hizmet etmek,
c) Kendi yetki alanları içinde, bu Bildirge’yle ilişkili alanlarda standart belirleme, farkındalığı artırma ve kapasite geliştirme faaliyetlerini sürdürmek,
d) Ana hatları bu Bildirge’ye eklenmiş olan Eylem Planı’nın uygulanmasını kolaylaştırmak.

Turizm türleri;

A, C, D ve E şıklarındaki maddeler Yaratıcı turizmin özellikleridir.

A, B, C, D şıkları Kültür turizminin özellikleridir.

Fransız Devrimi etkisiyle 1830’da kurulan Tarihi Anıtlar Teşkilatı bu konudaki ilk kurumlardan biri  ve İngiltere’de 1882 yılında kabul edilen Eski Eserler Koruma Yasası (The Ancient Monuments Protection Act) ise ilk yasal belge olarak kabul edilmektedir.

Osmanlı Devletinde koruma konusundaki ilk uygulamalar 1869 yılında sadece taşınır eserleri koruma altına alan Birinci Asar-ı Atika Nizamnamesi ile başlamaktadır.

1973 yılında yürürlüğe giren 1710 sayılı Eski Eserler Kanunu’dur. 53 maddeden oluşan yasanın 19 maddesi taşınmaz varlıkların tanımlarına ve korunmasına ilişkin izlenecek yollar hakkındadır. Geri kalan maddelerin 11’i taşınır eski eserler ve bunların ticaretine, 12’si ise arkeolojik alanlara ilişkindir. Yasanın taşınmaz varlıklara ilişkin bölümünde eski eser olarak değerlendirilecek yapıların yelpazesi genişlemekte; anıt eserlerin yanı sıra sivil yapıları da içine almaktadır. Yapı ölçeği dışında getirilen yeni tanımlamalar daha da önemlidir ve koruma mevzuatında ilk kez “…Sit, Tarihi Sit, Arkeolojik Sit (Tarihi şehir kalıntısı) veya Ören Yeri, Tabii sit (Tabii anıt)…” kavramları yer almaktadır.

Taşınmaz kültür varlıklarının onarımına yardım sağlanması ve katkıpayı” ile ilgili değişikliğe göre, her ilde toplanan emlak vergilerinin % 10’unun il özel idarelerine aktarılarak koruma uygulamalarında kullanılması zorunluluğu getirilmiştir.

5366 sayılı “Yıpranan Tarihi ve Kültürel Taşınmaz Varlıkların Yenilenerek Korunması ve Yaşatılarak Kullanılması Hakkında Kanun” 05.07.2005 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Kültür ve Tabiat Varlıkları Koruma Kanunu kapsamında sit ilan edilmiş bölgelerde Cumhurbaşkanı kararıyla yenileme bölgeleri ilan edilmesi ve bu alanların koruma kararları dikkate alınmadan projelendirilmesi kültür mirasının kaybedilmesi tehdidini getirmektedir. Bu yasa kapsamında ilk uygulamaların gerçekleştirildiği Ankara’da Ulus Tarihi Kent Merkezi ve İstanbul’da Sulukule, Tarlabaşı, Süleymaniye ve Fener-Balat yenileme alanları kültür mirasının kaybedilmesi ve yaratacağı toplumsal sorunlar nedeniyle tartışmalara konu olmaktadır.

1846 yılında Aya İrini Kilisesinde başlatılan ilk müzecilik faaliyetlerinin Kültür ve Turizm Bakanlığı yapılanmasının nüvesini oluşturduğu kabul edilmektedir.

2011 yılında yapılan son düzenlemeyle kültür mirasının korunması kapsamında yer alan doğal koruma alanları Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na devredilmiştir.

Türkiye’de koruma kurumunun sivil olarak örgütlenmesinin geçmişi çok eski değildir. Günümüzde Türkiye genelinde tanınan ve etkin olan; Çevre ve Kültürel Değerleri Koruma Vakfı (ÇEKÜL) 1990 yılında, Tarihi Kentler Birliği (TKB) 1999 yılında, Turizm Anıt ve Çevre Değerlerini Koruma Vakfı (TAÇ) 1976 yılında, Türkiye Erozyonla Mücadele Ağaçlandırma ve Doğal Varlıkları Koruma Vakfı (TEMA) 1992 yılında kurulmuştur.

Kentsel sit: Mimari, yerel, tarihsel, estetik ve sanat özelliği bulunan ve bir arada bulundukları için tek başına taşıdıkları kıymetten daha değerli olan kültürel ve doğal çevre elemanlarının (yapılar, bahçeler, bitki örtüleri, yerleşim dokuları, duvarlar) bulundukları alanlardır.