KÜLTÜREL MİRAS YÖNETİMİ - Deneme Sınavı - 7

“KENTGES Bütünleşik Kentsel Gelişme Stratejisi ve Eylem Planı (2010-2023)” kültür mirası ile ilgili olarak ele aldığı “Kentsel Miras, Mekân Kalitesi ve Kentsel Tasarım” başlıklı temada kültür mirasının korunması konusuyla ilgili olarak yedi sorun alanı tanımlamaktadır.

Erken dönem kültürel miras politikalarında “devlet kurumları”yla gerçekleştirilirken bu kontrolün günümüzde “devlet, piyasa ve sivil toplum aktörlerinin ortaklığına” doğru evrilmektedir.

Osmanlı Devletinde koruma konusundaki ilk uygulamalar 1869 yılında sadece taşınır eserleri koruma altına alan Birinci Asar-ı Atika Nizamnamesi ile başlamaktadır.

Koruma konusunun kentsel ölçeğe taşınmasında Avrupa’da II. Dünya Savaşı’nın sonrasında kentlerin yeniden düzenlenmesi tartışmaları ve ardından geliştirilen 1964 tarihli Venedik Tüzüğü belirleyici olmuştur. Tüzüğün 1. Maddesinde “Tarihi Anıt kavramı sadece bir mimari eseri içine almaz, bunun yanında belli bir uygarlığın, önemli bir gelişmenin, tarihi bir olayın tanıklığını yapan, kentsel ya da kırsal bir yerleşmeyi de kapsar. Bu kavram yalnız büyük sanat eserlerini değil, ayrıca zamanla kültürel anlam kazanmış daha basit eserleri de kapsar” yönündeki bakış açısı günümüzün koruma anlayışının habercisi niteliğindedir. Doğru yanıt C’dir.

1973 yılında yürürlüğe giren 1710 sayılı Eski Eserler Kanunu’dur. 53 maddeden oluşan yasanın 19 maddesi taşınmaz varlıkların tanımlarına ve korunmasına ilişkin izlenecek yollar hakkındadır. Geri kalan maddelerin 11’i taşınır eski eserler ve bunların ticaretine, 12’si ise arkeolojik alanlara ilişkindir. Doğru yanıt B’dir.

1970’li yıllarda toplumda tarihi ve kültürü ile barışık bir bilinç oluşturmayı hedefleyen “amaç odaklı kültürel mirası koruma” anlayışı 2010 yılına gelindiğinde yeni bir döneme girmiştir. Kültürel miras, sermaye yaratıcı bir kalkınma aracı olarak algılanmaya başlanmış, kentlerin ekonomik değerini artırarak, yeniden canlandırarak onları bir sahne dekoru olarak kullanma yaygınlaşmış ve bu süreçte koruma “bir araç olarak” kullanılmaya dönüşmüştür. Doğru yanıt E’dir.

Kültür ve Turizm Bakanlığı,  Vakıflar Genel Müdürlüğü, Yerel Yönetimler ve Çevre ve Şehircilik Bakanlığı resmi kurumlarken Çevre ve Kültürel Değerleri Koruma Vakfı sivil örgütlerdendir. Doğru yanıt A’dır.

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Tabiat Varlıklarını Koruma Genel Müdürlüğü bünyesinde yeniden düzenlenmiştir. Genel Müdürlük; milli parklar, tabiat parkları, tabiat anıtları, tabiatı koruma alanları, sulak alanlar ve benzeri koruma statüsü bulunan alanların tescil ve onayından sorumludur. Bu alanların yönetilmesini sağlamak, kullanma ve yapılaşmalarına yönelik ilke kararlarını belirlemek, her tür ve ölçekte planlarını yaptırmak ve uygulanmasını sağlamakla görevlidir. Doğru yanıt E’dir.

Kaya mezarlıkları, resimli mağaralar, harabeler ve su kemerleri taşınmaz kültür varlıklarına; tarihi mağaralar, kaya sığınakları; özellik gösteren ağaç ve ağaç toplulukları taşınmaz tabiat varlıklarına örneklerdir. Doğru yanıt B’dir.

Türkiye’de 2010 yılı itibariyle toplam 11.377 sit alanı bulunmaktadır. Bunlar içinde arkeolojik sitler 9272’ye ulaşan sayılarıyla toplam sit alanlarının % 81,50’sini oluşturmaktadırlar. İkinci sıradaki doğal sitler ise 1266 adet ile toplamdan %11,13’lük pay almaktadırlar. Diğer sitler ise sayısal olarak çok daha azdırlar: karma sitler 419 (%3,68), kentsel sitler; 239 (%2,10), tarihi sitler; 150 (%1,32), kentsel arkeolojik sitler; 31 (%0,27) adettir. Doğru yanıt C’dir.

Doğal ve kültürel varlıklar envanterine yönelik sorunlar kültürel miras konusunun en temel konusuna işaret etmektedir. Ülke genelini kapsayan yaygınlıkta, standart, güncellenebilir bir kültür mirası envanteri tamamlanmadığı sürece korumanın gerçekleşmesinin çok zor olduğu tüm ilgililerce kabul edilmektedir. Doğru yanıt B’dir.

Türkiye'de kültürel miraın ele alınışındaki dönüşüm 19. yüzyılda başlamıştır.

Doğru cevap C seçeneğidir.

Soru kökünde bahdeilen gelişme II. Dünya Savaşı'nın getirdiği tahribatların ardından gerçekleşmiştir.

Doğru cevap B seçeneğidir.

Birinci Asar-ı Atika Nizamnamesi soru kökünde ifade edilen bağlamla ilgilidir.

Doğru cevap E seçeneğidir.

Sou kökünde ifade edilen sorumluluk birinci dereceden Kültür ve Turizm bakanlığı'na aittir.

Doğru cevapB seçeneğidir.

1846 yılında Anadolu'da ilk müzecilik faaliyetleri Aya İrini Kilisesi ile başlamıştır.

Doğru cevap A seçeneğidir.

Türkiye'de koruma konusundaki temel kanun Kültür Varlıklarını Koruma Kanunu'dur.

Doğru cevap C seçeneğidir.

Vakıflar Genel Müdürlüğü Kültür ve Turizm Bakanlığı'na bağlı olarak faaliyetlerini sürdürmektedir.

Doğru cevap C seçeneğidir.

Soru kökünde ifade edilen alanlar doğal sit alanlarıdır. Yapılan tanım doğal alan ve kaynaklarla ilişkilidir.

Doğru cevap C seçeneğidir.

Kent meydanları korunması gereken kültür ve tabiat varlıkları arasında yer almamaktadır.

Doğru cevap E seçeneğidir.