KÜLTÜREL MİRAS YÖNETİMİ - Deneme Sınavı - 11

Türkiye’de kültür ve tabiat varlıklarının her türlü araştırmasının, korunmasının ve yönetiminin kurallarını belirleyen düzenleme 1983 yılında kabul edilen 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu’dur. Bu yasaya 2004 yılında, 5226 sayılı yeni kanun ile, kültürel miras yönetimi ve finansmanı konularında dünyadaki yeni açılımları yansıtan değişikler yapılmıştır. Yasanın üçüncü maddesi ‘kültür varlıkları’, ‘tabiat varlıkları’, ‘sit’, ‘ören yeri’ kavramlarını tanımlamaktadır. Buna göre, “tabiat varlıkları; jeolojik devirlerle, tarih öncesi ve tarihi devirlere ait olup ender bulunmaları veya özellikleri ve güzellikleri bakımından korunması gerekli, yer üstünde, yer altında veya su altında bulunan değerlerdir.” Doğru cevap B seçeneğidir.

Yeni kamu yönetimi anlayışı aşağıdaki ilkelere dayanmaktadır.
• Performans, verimlilik, etkinlik ve hesap verebilirlik
• Özelleştirme ve yerelleşme
• Müşteri, yurttaş merkezli hizmet anlayışı
• Faydalanıcıların memnuniyetini artırma
• Şeffaflaşma ve katılımcılık

İdari vesayet yetkisi ise yerel yönetimlerin verdiği hizmetlerin “idarenin bütünlüğü” ilkesine uygun yürütülmesi ve kamu yararının korunmasının güvence altına alınması amacını güder. Doğru cevap E seçeneğidir.

Kültür Varlıklarını Koruma Yüksek Kurulu, Rölöve ve Anıtlar Müdürlükleri, Restorasyon ve Konservasyon Merkez Laboratuvarı Müdürlüğü merkeze bağlı taşra teşkilatının birimlerindendir. Müze Müdürlükleri ise taşra teşkilatına bağlıdır. Doğru cevap C seçeneğidir.

DÖSİMM’in gelirleri şunlardan oluşur: Her türlü alt yapı katılım payları ile müzeler, Devlet Tiyatroları ve Devlet Opera ve Balesi Genel Müdürlükleri’nce düzenlenenler dışındaki, tiyatro, bale, opera, konser, sinema ve benzeri yerlere giriş ücreti dâhil, her türlü ücretler; her çeşit hizmet, mal, sanat eseri, kültür malzemesi, yayın ve benzeri satış gelirleri; taşınır mallarla, Kültür ve Turizm Bakanlığına tahsis edilen ve döner sermaye hizmetlerinde kullanılan taşınmaz malların ve tesislerin sergi, yeme, içme, dinlenme yerleri ile salon, büfe ve otoparklarının işletme ve kira gelirleri ve telif hakkı gelirleri. Doğru cevap E seçeneğidir.

VGM’nün genel politika ve öncelikleri arasında kültür varlıklarının envanterini çıkarmak, kabul görmüş yöntemleri takip ederek eserleri korumak, kültür varlıklarını sağlıklaştırmak, taşınır kültür varlıklarının müzelerde sergilenmesini sağlamak, eserlerin kültür ve eğitim amaçlı kurumlara tahsisini yaparak korunmasını ve kuşaklara ulaşmasını sağlamak vardır. Doğru cevap A seçeneğidir.

2004’te çıkan 5226 nolu “Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu ile Çeşitli Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun” doğrultusunda merkezi yönetim ile yerel yönetimler arasında kültür ve tabiat varlıklarının korunması ve yönetimi hakkında bir takım yetki devir ve değişiklikleri olmuştur. Daha önce bakanlık ve taşra teşkilatının yetki alanına giren bazı konular bu kanunla yerel yönetimlere devredilmiştir. Bu görev ve yetkiler şunlardır:

-Koruma, uygulama ve denetim bürolarının kurulması

-Kamulaştırma

-Yönetim alanı ve yönetim planıyla ilgili görev ve yetkiler

-Taşınmaz kültür varlıklarının onarımına yardım sağlanması ve katkı payı

Doğru cevap E seçeneğidir.

Kaleler somut kültürel miras unsurlarıdır.

Doğru cevap D seçeneğidir.

Savaş hukukuve örf ve adet kurallarına ilişkin 1907 tarihli IV no'lu Lahey Sözleşmesi'nin yönetmeliklerinde yer aldığı gibi ilk düzenlemeler savaş ve silahlı çatışma durumlarına yönelik yapılmıştır.

Turizm UNCTAD tarafından belirtilen endüstriler arasında yer almamaktadır.

Doğru cevap D seçeneğidir.

Soru kökünde ifade edilen tanımın karşılığı kültür ekonomisidir. Diğer seçenekler tanımda yer alan kelimelerden meydana gelse de, tanımın tamamını karşılamamaktadır.

Doğru cevap C seçeneğidir.

Türkiye 20 ülke arasında onuncu sıradadır.

Doğru cevap C seçeneğidir.

Uluslarası Para Fonu soru kökünde belirtilen misyonları taşımamaktadır.

Doğru cevap E seçeneğidir.

Soru kökünde ifade edilen süreç kamu yönetimi olarak adlandırılmaktadır.

Doğru cevap B seçeneğidir.

Soru kökünde ifade edilen kanunda belirtilen tanım valiye aittir.

Doğru cevap C seçeneğidir.

Anayasa'da da belirtildiği üzere kültürel miras yönetiminin merkezinde devlet bulunmaktadır.

Doğru cevap A seçeneğidir.

Kültürel miras, insanın binlerce yıllık yaşam deneyiminin, aklının ve yaratıcılığının bugüne ulaşmayı başarmış kalıntılarıdır. Doğru cevap A’dır.

Günümüzde, UNESCO ve benzeri uluslararası kurumlar tarafından hazırlanan sözleşmelerde, uluslararası hukuk metinlerinde ya da ulusal düzeyde kullanılan yasalarda ve yönergelerde kullanılan kültürel miras kategorileri A, B, D ve E seçenekleri yer alırken C seçeneği yer almaz. Doğru cevap C’dir.

Yaratıcı endüstrileri farklı kategoriler altında incelemek mümkündür. Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Örgütü (UNCTAD) yaratıcı endüstriler tanımını dört kategoriye ayırmıştır: miras, sanat, medya ve yaratıcı hizmetler. Bu dört grup da dokuz altgruba bölünmüştür. Bu alt gruplar arasında B, C ve D seçeneği yer alır. Doğru cevap E’dir.

UNESCO Birleşmiş Milletler'in bir ihtisas kuruluşu olup, eğitim, bilim ve kültür alanlarında faaliyet göstermektedir. Kuruluş sözleşmesi 16 Kasım 1945 tarihinde imzalanmış ve yirmi ülkenin onaylamasıyla 4 Kasım 1946 tarihinde resmen yürürlüğe girmiştir. Türkiye bu 20 ülke arasında onuncudur. Doğru cevap B’dir.

Uluslararası ve hükümetler dışı bir kuruluş olan ICOMOS, dünya çapında tarihi anıtlar ve sitlerin korunması ve değerlendirilmesine yönelik ilkeler, teknikler ve siyasetler geliştirmek üzere UNESCO bünyesinde 1965 yılında kurulmuştur. ICOMOS'un (Türkiye dahil olmak üzere) 110'u aşkın ülkede kurulmuş ulusal komiteleri ve 11.000'i aşkın bireysel üyesi bulunmaktadır. Bu özelliğiyle ICOMOS, doğal ve kültürel değerlerin korunmasında UNESCO'nun baş danışmanıdır. Doğru cevap D’dir.