KÜLTÜREL MİRAS MEVZUATI

Korunması gerekli varlıklarla ilgili usulsüz belge veren, ilan ve tebligat yapanlara yönelik olan cezalar Madde 66'da; söz konusu varlıklarla ilgili haber verme zorunluluğuna, kültür varlığı ticaretine ve oturulan yeri ticarethane olarak gösterme yasağına aykırı hareket edenlere verilecek cezalar Madde 67'de; yurtdışına çıkarma yasağına aykırı hareket edenlere verilecek olan cezalar da Madde 68'de anlatılmaktadır. Doğru seçenek E'dir.

Korunması gerekli varlıklarla ilgili usulsüz belge veren, ilan ve tebligat yapanlara yönelik olan cezalar Madde 66'da anlatılmaktadır. Doğru seçenek C'dir.

26. Maddede müze kurma görevinin Bakanlıkta olduğundan, Madde 30'da satışı yapılacak varlıkların Bakanlığa bildirilme zorunluluğu anlatılmaktadır; Ülkemizde korunması gerekli varlıkların, yurtdışına çıkarılma yasağı bulunduğu Madde 32'de anlatılmaktadır. Doğru seçenek A'dır.

2863 sayılı Kanunun 3. Maddesindeki düzenlemeye göre kültür varlıkları; tarih öncesi ve tarihi devirlere ait bilim, kültür, din ve güzel sanatlarla ilgili bulunan veya tarih öncesi ya da tarihi devirlerde sosyal yaşama konu olmuş bilimsel ve kültürel açıdan özgün değer taşıyan yer üstünde, yer altında veya su altındaki bütün taşınır ve taşınmaz varlıklardır. Doğru seçenek B'dir.

Tescil; korunması gerekli taşınır kültür ve tabiat varlıklarından, müzelere alınanların müze envanter defterine kaydı ile müzelere alınmayanların belge ve envanter listelerinin birer nüshasının müze dosyalarında muhafaza edilmesidir. Doğru seçenek A'dır.

Madde 32 - Yurt içinde korunması gerekli taşınır kültür ve tabiat varlıkları yurt dışına çıkarılamaz. Ancak, milli çıkarlarımız dikkate alınarak, bunların hertürlü hasar, zarar, tehdit veya tecavüz ihtimaline karşı, gideceği ülke makamlarından teminat almak ve sigortalanmak şartı ile, yurt dışında geçici olarak sergilendikten sonra geri getirilmelerine; Cumhurbaşkanlığınca karar verilir. Doğru seçenek C'dir.

Su altında korunması gerekli kültür ve tabiat varlıklarının bulunduğu bölgeler, Cumhurbaşkanlığı kararı ile tespit edilir ve yayımlanır. Bu bölgelerde, sportif amaçlı dalış yapmak yasaktır, ikinci fıkra hükümlerine göre izin almak şartıyla araştırma ve kazı yapılabilir. Doğru seçenek D'dir.

Türk askeri tarihini ilgilendiren her türlü silah ve malzemenin bulundukları veya ihbar edildikleri yerde, tarihi niteliklerinin araştırılması, incelenmesi ve değerlendirilmesi Genelkurmay Başkanlığınca yapılır. Doğru seçenek E'dir.

Madde 50 – Define aramak isteyenlere, bu Kanunun 6 ncı Maddesinde korunması gerekli taşınmaz kültür ve tabiat varlığı olarak belirtilen yerler ile tespit ve tescil edilen sit alanları ve mezarlıklar dışında, Kültür ve Turizm Bakanlığınca define arama ruhsatnamesi verilebilir. Doğru seçenek B'dir.

Madde 39 – Kültür ve Turizm Bakanlığınca kabul edilen haklı bir sebep gösterilmeden, ruhsatname tarihinden itibaren, en çok altı ay içinde başlanılmayan araştırma, kazı ve sondajlara ait izin ve ruhsatnameler, hükümsüz sayılır. Araştırma, sondaj ve kazı çalışmaları, makul bir sebep gösterilmeksizin iki aydan fazla tatil edilemez. Doğru seçenek B'dir.

Ülkemizde taşınır kültür varlıklarına dair kanuni düzenlemelerin dayandığı yasa 2863 sayılı yasadır.

Ana hatlarıyla bakacak olursak; 2863 sayılı yasa yedi bölümden oluşmaktadır. Birinci bölüm olan
"Genel Hükümler" başlığı altında beş madde bulunmaktadır. Birinci maddede kanunun korumacılıkta
hangi amaçları güderek oluşturulduğu, ikinci maddede kapsam olarak korumada görevli kurum ve
kuruluşların görevleri, üçüncü maddede kanunda geçen tanımlamalar açıklanmaktadır

Kanunun üçüncü bölümü "Korunması Gerekli Taşınır Kültür ve Tabiat Varlıkları" başlığı altındadır
ve 12 maddeden oluşmaktadır. Bölümün ilk maddesi olan Madde 23'te bu varlıkların tanımlaması ve
açıklaması yapılarak örneklenmesi söz konusudur.

Kanunun üçüncü bölümü "Korunması Gerekli Taşınır Kültür ve Tabiat Varlıkları" başlığı altındadır
ve 12 maddeden oluşmaktadır. Bölümün ilk maddesi olan Madde 23'te bu varlıkların tanımlaması ve
açıklaması yapılarak örneklenmesi söz konusudur. Madde 24'te bu varlıkların devlet malı niteliği
taşımasından, gerektiğinde maliklerinden satın alınabileceğinden, yurtdışına çıkarılmada sıkı denetimde
bulunulacağından bahsedilmektedir. Madde 25'te tanımlanan taşınır varlıkların ne şekilde müzelere alınacağı açıklanmaktadır. 26. Maddede müze kurma görevinin Bakanlıkta olduğundan, Bakanlıktan izin
alındığı takdirde özel müze kurulabileceğinden, özel kişi ve kurumların koleksiyon isteklerinin
Bakanlıkça onaylanacağından ve denetim altında bulundurulacaklarından söz edilmektedir. Kültür varlığı
ticaretinin Bakanlık izni ile müzelere alınmaya gerek görülmeyen varlıklar için olduğu ve bu iş için alınan
ruhsatın üç yıl geçerli olduğu Madde 27'de belirtilmiştir

2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu 21.7.1983 yılında kabul edilmiş ve 23.7.1983
tarih ve 18113 sayılı Resmi Gazetede yayınlanmıştır. 1987, 2004 ve 2007, 2008, 2009, 2011, 2013, 2014,
2016, 2017, 2018 yıllarında görülen lüzum üzerine güncelleme ve değişikliklere uğramıştır.

2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu'nun Korunması Gerekli Taşınır Kültür ve
Tabiat Varlıkları başlıklı üçüncü bölümünün 23. Maddesi şu şekildedir.
Madde 23 – Korunması gerekli taşınır kültür ve tabiat varlıkları şunlardır:
a. Jeolojik, tarih öncesi ve tarihi devirlere ait, jeoloji, antropoloji, prehistorya, arkeoloji ve sanat
tarihi açılarından belge değeri taşıyan ve ait oldukları dönemin sosyal, kültürel, teknik ve ilmi
özellikleri ile seviyesini yansıtan her türlü kültür ve tabiat varlıkları;

Her çeşit hayvan ve bitki fosilleri, insan iskeletleri, çakmak taşları (sleks), volkan camları (obsidyen),
kemik veya madeni her türlü aletler, çini, seramik, benzeri kab ve kacaklar, heykeller, figürinler,
tabletler, kesici, koruyucu ve vurucu silahlar, putlar (ikon), cam eşyalar, süs eşyaları (hülliyat), yüzük
taşları, küpeler, iğneler, askılar, mühürler, bilezik ve benzerleri, maskeler, taçlar (diadem), deri, bez,
papirus, parşömen veya maden üzerine yazılı veya tasvirli belgeler, tartı araçları, sikkeler, damgalı veya
yazılı levhalar, yazma veya tezhipli kitaplar, minyatürler, sanat değerine haiz gravür, yağlıboya veya
suluboya tablolar, muhallefat (religue'ler), nişanlar, madalyalar, çini, toprak, cam, ağaç, kumaş ve
benzeri taşınır eşyalar ve bunların parçaları,
Halkın sosyal hayatını yansıtan, insan yapısı araç ve gereçler dahil, bilim, din ve mihaniki sanatlarla
ilgili etnografik nitelikteki kültür varlıkları.
Osmanlı Padişahlarından Abdülmecit, Abdülaziz, V. Murat, II. Abdülhamit, V. Mehmet Reşat ve
Vahidettin ve aynı çağdaki sikkeler, bu Kanuna göre tescile tabi olmaksızın yurt içinde alınıp
satılabilirler.
Bu madde kararına girmeyen sikkeler bu Kanunun genel hükümlerine tabidir.

Madde 25 – Dördüncü maddeye göre Kültür ve Turizm Bakanlığına bildirilen taşınır kültür ve tabiat
varlıkları ile 23 üncü Maddede belirlenen korunması gerekli taşınır kültür ve tabiat varlıkları, Kültür ve
Turizm Bakanlığı tarafından bilimsel esaslara göre tasnif ve tescile tabi tutulurlar. Bunlardan Devlet
müzelerinde bulunması gerekli görülenler, usulüne uygun olarak müzelere alınırlar.

Müze, özel müze ve koleksiyonculukla ilgili olan 26. Maddede, 2863 sayılı Kanunun kapsamına giren
kültür ve tabiat varlıklarına ait müzelerin kurulması ve geliştirilmesinin Kültür ve Turizm Bakanlığının
görevlerinden olduğu belirtilmiştir. Maddeye göre;
Müze, özel müze ve koleksiyonculuk:
Madde 26 – Bu Kanunun kapsamına giren kültür ve tabiat varlıklarına ait müzelerin kurulması,
geliştirilmesi Kültür ve Turizm Bakanlığının görevlerindendir.

Taşınır nitelikteki kültür ve tabiat varlıklarının tasnif, tescil ve müzelere alınma usul ve esasları 2863
sayılı kanunun 25. Maddesinde düzenlenmiştir. Maddeye göre;
Müzelere alınma:
Madde 25 – Dördüncü maddeye göre Kültür ve Turizm Bakanlığına bildirilen taşınır kültür ve tabiat
varlıkları ile 23 üncü Maddede belirlenen korunması gerekli taşınır kültür ve tabiat varlıkları, Kültür ve
Turizm Bakanlığı tarafından bilimsel esaslara göre tasnif ve tescile tabi tutulurlar. Bunlardan Devlet
müzelerinde bulunması gerekli görülenler, usulüne uygun olarak müzelere alınırlar.

Yurt dışına geçici olarak sergilenmek üzere kültür ve tabiat varlıkları gönderilmesi esasları ile,
Türkiye'deki kordiplamatik mensuplarına beraberlerinde getirdikleri bu tür varlıkların giriş ve
çıkışlarında yapılacak işlemler, istenecek belgeler ve ilgili diğer hususlar Kültür ve Turizm Bakanlığı,
Milli Savunma Bakanlığı ve Dışişleri Bakanlığının birlikte düzenleyecekleri yönetmelikte belirtilir.
Taşınır kültür ve tabiat varlıklarının yurt dışından getirilebilmesine ilişkin 33. Maddeye göre ise, yurt
dışından kültür varlığı getirmek serbesttir.