KÜLTÜREL MİRAS MEVZUATI

Kültür varlıkları ve bu varlıkların korunmasına yönelik yaklaşım ve programların kurallara bağlanması ilk kez 19. yüzyılın ortalarında Tanzimat sonrasında izlenmektedir. Doğru cevap E'dir.

İmparatorluğun doğrudan eski eserle ilgili ilk yasa düzenlemesi olan 13 Kasım 1869 tarihli Asarı Atika Nizamnamesi 8 maddeden oluşmaktadır. Doğru cevap A'dır.

Kurumsallaşmanın önemli göstergelerinden bir tanesi, Tanzimattan hemen sonra, uzmanlaşmaya gidilmesi ve değişik alanlar için ‘Nezaret’ ler (Bakanlılar) oluşturulmasıdır. 1826 yılında ilk nezaret olan ‘Evkafı Hümayun Nezareti’ kurulmuştur. Doğru cevap B'dir.

1846 yılında, Tophane Müşiri Fethi Ahmet Paşa’nın Aya İrini’de uzun yıllardır toplanan eserlerin düzenlenmesi için görevlendirilmiş olması müzeciliğin ilk adımı sayılır. Doğru cevap D'dir.

İlk onarımlar, yine bir Osmanlı kurumu olan Vakıflar Genel Müdürlüğünce gerçekleştirilmiştir. Ancak bu yapıların çok azının belli bir değer taşıyan anıtsal yapılar olduğu bilinmektedir. Bu süreçte ilk onarılan yapı Ayasofya'dır. Doğru cevap C'dir.

19. yüzyılda sivil toplum örgütlerinin ve yerel yönetimlerin kültürel değerlerin korunmasına katkısı yok gibidir. Ulaşılabilen belgelere göre, İmparatorluk’ta, konuyla ilgilenen ilk kuruluş 1878 öncesinde kurulduğu anlaşılan “İzmir Kütüphane ve Müze Cemiyeti” dir. Doğru cevap B'dir.

Vakıflar Genel Müdürlüğü, 1930'lu yıllardan sonra etkinliğini arttırmıştır. Vakıf taşınmazlarının çokluğu ve bunların yönetiminin kendine özgü koşullar içermesi, yeni bir düzenleme yapılmasını zorunlu kılmış ve 1936 yılında Cumhuriyet tarihinin ilk “Vakıflar Kanunu” çıkmıştır. Doğru cevap D'dir.

1951 yılında kurulan ‘Gayrimenkul Eski Eserler ve Anıtlar Yüksek Kurulu’, hem ilke koyan hem de uygulamaya yönelik karar alan ve yasayla oluşturulmuş ilk kurumdur. Doğru cevap A'dır.

1975 yılı, Türkiye’de ilk programlı, belli amaçlara yönelik ve kuralları konmuş bir envanter çalışmasının başlangıç yılı olarak kabul edilebilir. Doğru cevap E'dir.

Turizm bozucu ve kirleten etkilerden arındırılmış bir çevrede oluşur ve gelişir. Geleneksel çevre de aynı niteliklere sahip olmak durumundadır. Doğru cevap E'dir.

Gerek tahribat gerekse onarımla ilgili çeşitli davranışlar, Osmanlının yapıya bir “kültür varlığı” olarak değil, bir “obje” olarak baktığını doğrular. Buna göre doğru Cevap E'dir.

Onarım etkinliklerini yönlendiren en önemli öğe “Vakıf” kurumudur. Kişilerin vakıflar kurarak toplumun gereksinmelerini bu vakıflardan elde edilen gelirle karşılamalarının nedenleri arasında istekler ve gereksinmeler, geleneklere bağlılık, sosyal baskı ve otorite sağlama yer almaktadır. Buna göre doğru Cevap D'dir.

Kültür varlıkları ve bu varlıkların korunmasına yönelik yaklaşım ve programların kurallara bağlanması ilk kez 19. yüzyılın ortalarında Tanzimat sonrasında izlenmektedir. Buna göre doğru Cevap D'dir.

İmparatorluğun doğrudan eski eserle ilgili ilk yasa düzenlemesi olan 13 Kasım 1869 tarihli Asarı Atika Nizamnamesi 8 maddeden oluşmaktadır. Buna göre doğru Cevap A'dır.

1846 yılında, Tophane Müşiri Fethi Ahmet Paşa’nın Aya İrini’de uzun yıllardır toplanan eserlerin düzenlenmesi için görevlendirilmiş olması müzeciliğin ilk adımı sayılır. Buna göre doğru Cevap B'dir.

Osman Hamdi Bey döneminde gerçekleştirilen son yasal düzenleme ise 1906 tarihli Asar-ı Atika Nizamnamesi'dir. Buna göre doğru Cevap D'dir.

Osman Hamdi Bey'in en önemli arkeolojik çalışması 1877-1878 yılları arasında yapılan, 21 lahtin ortaya çıkarıldığı Sayda (Sidon, Lübnan) kral mezarlığı kazılarıdır. Bu lahitlerin arasında İskender Lahdi olduğu söylenen ünlü Lahtin de bulunması Osman Hamdi Bey’e uluslararası ün kazandırmış; bu kazılarla ilgili olarak bir Fransız araştırmacı ile
beraber yazdığı kitap “Sayda Kral Mezarlığı” adıyla Fransızca olarak 1892’de Paris’te yayınlanmıştır. Buna göre doğru Cevap B'dir.

23 Nisan 1920’de Büyük Millet Meclisinin oluşumundan sonra kurulan Milli Eğitim Bakanlığına bağlı olarak Türk Asar-ı Atikası Müdürlüğü (Türk Eski Eserler Müdürlüğü) kurulmuştur. Buna göre doğru Cevap A'dır.

24 Kasım 1934 tarihli bir Bakanlar Kurulu Kararnamesi ile Ayasofya müze haline getirilmiştir. Buna göre doğru Cevap C'dir.

1983 yılında 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Yasası ile Koruma Bölge Kurulları’nın kurulması yerelleşmenin ilk ayağını oluşturmuştur. Buna göre doğru Cevap A'dır.