KÜLTÜREL MİRAS MEVZUATI - Deneme Sınavı - 10

Çevre ve Kültür Değerlerini Koruma ve Tanıtma Vakfı (ÇEKÜL) ülkemizin doğal, tarihsel ve kültürel varlıklarını korumak amacıyla 1990 yılında vakıf statüsünde kurulmuştur. Vakfın amacı, ülkemizin doğal, tarihsel ve kültürel varlıklarını korumaktır. Doğru seçenek D' dir.

Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Yasası 2863 sayılı yasadır. Doğru yanıt B seçeneğidir.

21. yüzyılda yapılmış limanlar kültür varlıkları yasasının 6. maddesine eklenen niteliklerden biri değildir. Doğru yanıt E seçeneğidir.

Cami, han, hamam, kilise, tapınak vb. anıtsal nitelikli ve tüm toplum tarafından kullanılan yapılar 1. grupta yer alır. Geleneksel konut ise 2. grup içindedir. Doğru yanıt B seçeneğidir.

Seçeneklerin tamamı kültür varlıkları yasasında sit türleri içindedir. Bunlar  dışında kentsel/arkeolojik sit, karmaşık sit, kırsal sit ve kültürel peyzaj gibi daha yeni tanımlar
da ulusal ve uluslararası belgelerde yer almaktadır. Doğru yanıt E seçeneğidir.

1. derece arkeolojik sit “korumaya yönelik bilimsel çalışmalar dışında aynen korunacak sit alanları”dır. 3. derece sit alanlarında inşaat izni verilmeden önce, ilgili müze müdürlüğü uzmanları tarafından sondaj kazısı gerçekleştirilir. Doğru yanıt C seçeneğidir.

Tarihi sit alanı, 2863 sayılı yasada “önemli tarihi hadiselerin cereyan ettiği yerler” olarak tanımlanmıştır. Doğru yanıt D seçeneğidir.

5226 sayılı “Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu ile Çeşitli Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun” yukarıdaki tanımlara ek olarak “Ören yeri” tanımını getirmiştir. Buna göre ören yeri:“Tarih öncesinden günümüze kadar gelen çeşitli uygarlıkların ürünü olup, topografik olarak tanımlanabilecek derecede yeterince belirgin ve mütecanis özelliklere sahip, aynı zamanda tarihsel, arkeolojik, sanatsal, bilimsel, sosyal veya teknik bakımlardan dikkate değer, kısmen inşa edilmiş, kültür varlıkları ile tabiat varlıklarının birleştiği alanlardır.” Doğru yanıt B seçeneğidir.

Karatay Han Vakıflar Genel Müdürlüğü sorumluluğunda bulunan bir yapıdır. Doğru yanıt E seçeneğidir.

Restitüsyon/tamlama, bir kültür varlığının zaman içinde geçirdiği müdahaleleri dönemleyen ve ilk yapıldığı ya da belli bir dönemdeki durumunun belirlenmesi için gerçekleştirilen bir etüttür. Doğru yanıt C seçeneğidir.

Seçeneklerin tamamı taşınmaz kültür varlıklarının korunmasını amaçlayan çeşitli mevzuatlarda yer alan yasalardır. Doğru yanıt E seçeneğidir.

Ana hatlarıyla bakacak olursak; 2863 sayılı yasa yedi bölümden oluşmaktadır.

2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu 21.7.1983 yılında kabul edilmiş ve 23.7.1983 tarih ve 18113 sayılı Resmi Gazetede yayınlanmıştır.

Osmanlı padişahlarından Abdülmecit, Abdülaziz, V. Murat, II. Abdülhamit, V. Mehmet Reşat ve Vahdettin ve aynı çağdaki sikkeler tescile tabi olmaksızın yurt içinde alınıp satılabilecektir.

Buna göre taşınır ve taşınmaz kültür ve tabiat varlıklarını bulanlara, malik oldukları veya kullandıkları arazinin içinde kültür ve tabiat varlığı bulunduğunu bilenler veya yeni haberdar olan malik ve zilyetlere haber verme zorunluluğu getirilmiştir. Bu kişiler bu durumu en geç üç gün içinde, en yakın müze müdürlüğüne veya köyde muhtara veya diğer yerlerde mülki idare amirlerine bildireceklerdir.

Maddesine göre Tasnif; 2863 sayılı Kanunun 23. Maddesinde belirtilen taşınır kültür ve tabiat varlıklarından, korunması gerekli olanlarla olmayanların, müzelere alınacaklarla alınmayacakların ayrımıdır.

Yine aynı maddeye göre Tescil; korunması gerekli taşınır kültür ve tabiat varlıklarından, müzelere alınanların müze envanter defterine kaydı ile müzelere alınmayanların belge ve envanter listelerinin birer nüshasının müze dosyalarında muhafaza edilmesidir.

Koleksiyoncular faaliyetlerini, Kültür ve Turizm Bakanlığına bildirmek ve ellerindeki taşınır kültür varlıklarını envanter defterine kaydetmek zorundadırlar. İlgili müzeye tescil ettirmiş oldukları koleksiyonlarındaki her türlü eseri on beş gün önce Kültür ve Turizm Bakanlığına haber vermek şartı ile kendi aralarında değiştirebilir veya satabilirler

Bu ticareti yapmak isteyenler, Kültür ve Turizm Bakanlığından ruhsatname almak zorundadırlar. Bu ruhsatnameler üç yıl için geçerlidir.

Yurt dışına geçici olarak sergilenmek üzere kültür ve tabiat varlıkları gönderilmesi esasları ile, Türkiye'deki kordiplamatik mensuplarına beraberlerinde getirdikleri bu tür varlıkların giriş ve çıkışlarında yapılacak işlemler, istenecek belgeler ve ilgili diğer hususlar Kültür ve Turizm Bakanlığı, Milli Savunma Bakanlığı ve Dışişleri Bakanlığının birlikte düzenleyecekleri yönetmelikte belirtilir.