KÜLTÜR TARİHİ

Isaac Newton  ışığın prizmadan geçirilmesi konusunda, optik çalışmalarıyla ve matematikte türev ve entegral kâşifi olarak bilim dünyasına damgasını vurmuştur.

Fransız Devrimi sonrası Fransa’nın gururu olan Jean-Jacques Rousseau (1712-1778) genelde filozof olarak bilinir. Oysa düşünür olma kimliği yanında, usta bir müzisyen ve edebi yazardır. Siyasete olan ilgisi, onu bugün geçmişin siyasi başya-pıtlarından kabul edilen “Toplumsal Sözleşme” adlı eserini yazmaya sürüklemiştir.

Rousseau’nun “Emile” adlı eseri ise bir eğitim kuramı kitabıdır. Bu kitap insan hayatında eğitimin yerini yetkin biçimde gören ilk kitaplardan kabul edilir.

Johann Wolfgang von Goethe (1749-1832), ünlü “Faust”, “Werther’in Acıları” ve uzun dramatik şiirleriyle tanınır. Acılı bir aşk romanı olan Werther, romantik edebiya-tın çarpıcı eserlerindendir.

Franz Joseph Haydn (1732-1809), senfonileriyle, oda müziği eserleriyle ve büyük koral yapıtlarıyla Klasik Batı Müziğine yön veren bir bestecidir. Dünyanın yaradılışını konu edinen ünlü eseri Yaradılış Oratoryosu, ilk bölümde cansız bir dünyanın güneş ve denizin kükreyişiyle canlanışını ve sonra canlı yaratıkların ortaya çıkışını ve son bölümünde de Adem ve Havva’nın yeryüzüne gelişini ve Tanrıya şük-ranı dile getirir.

Siyasetten estetiğe, edebiyattan ansiklopediye birçok türde önemli kitaplar yazan ve özellikle eleştiri mantığıyla dikkat çeken Diderot (1713-1784) Ansiklopedinin kurucusu ve gerçekleştiricisidir.

Barok anlatıma renk ve ifade zenginliğiyle duygusallık ve duyarlılık katmaya çalışan, zarif ve inceliğe önem veren anlayış ise Rokoko üsluptur. Duyarlık ve ince-lik dolu bu müzikal yaklaşıma “galant stil” denir.

İngiltere, daha doğrusu Büyük Britanya Krallığı, Birinci İngiliz Devrimini (1649) ve İkinci İngiliz Devrimini (1688) yaşamış bir krallıktır.

Doğru cevap A.

17.yüzyıl filozofu Descartes’la önce Fransa’da yeni bir felsefe dönemi başlar ve zaman içinde tüm Avrupa’da etki ve eleştiri alanı yaratır.

Doğru cevap B.

Yerçekimi yasasıyla ağır cisimlerin yeryüzüne doğru çekilişini, deniz sularının aya doğru çekilişini, gezegenlerin
güneşe doğru çekilişini açıklaması dünya düşünce tarihinde önemli bir aşamadır.

Doğru cevap E.

Filozof İngiliz Adam Smith (1723-1790), yüzyılın en önemli iktisat kuramcısıdır. Ulusların Zenginliği (1776) adlı çok önemli eseri ekonominin ve ekonomi politiğin bir disiplin olarak ortaya çıkmasını ve sistematikleşmesini sağlamıştır. Kitap yayınlandığında serbest ticaret anlayışı yani sermayeci bakış açısı yavaş yavaş yaygınlaşmaktadır. Smith, kitabında
devletçi yatırımlara son vererek bireysel yatırımlara öncelik verilmesini savunur.

Doğru cevap E.

İngiltere’de dokuma tezgahlarının, buharlı makinelerin, demir çelik sanayindeki ürünlerin ve kok kömürünün kullanılmasıyla başlamıştır.

Doğru cevap B.

Fransa’da Descartes’la oluşan felsefe geleneği, sözünü ettiğimiz İngiliz düşünürlerin etkisi, XIV. Louis’den beri süregelen elit kültür, Devrim öncesi ilginç bir düşünürler
topluluğunun doğuşunu hazırlayacaktır. Bunlar arasında Montesquieu (1699-1755) “Kanunların Ruhu” adlı eseriyle siyaset ve hukuk alanında pozitif bir hukuk biliminin temellerini atması açısından çok önemlidir. Filozof, kuvvetler ayrımı esasını ortaya atarak, üç temel yönetim biçimini analiz eder. Bunlar, korkuya dayanan despotizm, şan ve şerefi ön plana çıkaran monarşi ve yönetici ilkesi erdem olan demokrasidir. Bordeaux asillerinden olan, bağcılık ve şarapçılıkla da uğraşan Montesquieu İngiliz hayranlığıyla tanınır.

Doğru cevap D.

Rousseau “İnsanlar Arasındaki Eşitsizliğin Kaynağı” adlı kitabında, insanların toplumsallaşmasıyla eşitsizliğin doğduğunu, demirin kullanılması tarımın gelişimi ve toprakların bölüşülmesiyle mülkiyetin ortaya çıkarak zengin fakir ayrımını getirdiğini ve köleliğin yaygınlaştığını vurgular.

Siyasetten estetiğe, edebiyattan ansiklopediye birçok türde önemli kitaplar yazan ve özellikle eleştiri mantığıyla dikkat çeken Diderot (1713-1784) her şeyden önce Ansiklopedinin kurucusu ve gerçekleştiricisidir. 

Doğru cevap A.

18. yüzyılda Avrupa ortak dilini bulmuştur, o da Fransızcadır. Avrupalı aydınlar arasında paylaşılan yegâne dildir. Almanya’da Rusya’da, Hollanda’da, İsveç’te hem okunan hem yazılan bir dildir.

Doğru cevap B.

Johann Christoph Friedrich von Schiller (1759-1805) hem şair hem dramaturg olup romantizmin güçlü sesidir.

Doğru cevap E.

İngiliz filozof Adam Smith (1723-1790), yüzyılın en önemli iktisat kuramcısıdır. Ulusların Zenginliği (1776) adlı çok önemli eseri ekonominin ve ekonomi politiğin bir disiplin olarak ortaya çıkmasını ve sistematikleşmesini sağlamıştır.

Barok müzik, doruk dönemini başta Johann Sebastian Bach olmak üzere Vivaldi, Scarlatti, Telemann, Haendel gibi müziğe yön veren bestecilerle yaşamıştır. W. A. Mozart ve J. Haydn’ın öncülük ettiği ve Beethoven’le sağlamlaşacak klasik dönemin temelleri atılır.

Bach Eserleri arasında: Dini Koro Müziği (Aziz Matta Pasiyonu, Noel Oratoryası, Missalar), din dışı vokal eserler (kantatlar, yani kahramanlık ve din konularında yazılan şiirlerin besteleri), oda müziği eserleri (keman, flüt sonatları), klavsen (Füg sanatı) ve org eserleri yazmıştır.