KÜLTÜR TARİHİ - Deneme Sınavı - 27

Akadlar: Arap bölgesinden gelen yeni bir halk olarak, Sümerlerin egemenliğine son vermişler, ama Sümerlerden pek farklı bir kültür yaratmamışlardır. Kent planlamaları Sümerlerden biraz farklıdır. Tanrı ile kral kavramı birbirinden ayrılmıştır. Dini işler tümüyle ruhani gruba bırakılmıştır. Kral kanun yapıcıdır. Devlet sisteminin kurucusu ve denetleyicisidir. İlk krallarından olan Sargon, birçok bölgeyi ele geçirince dünya kültüründe büyük İmparatorluk kurma düşüncesini ilk oluşturan kral olmuştur. Kendi tanımış olduğu dünyaya hâkim olmak ve yönetmek istemiştir. Kendinden sonraki birçok kişi bu düşünce ile dünya hâkimi (Büyük İskender gibi) olmaya çalışacaktır.

Doğru cevap c'dir.

Asurlular: M.Ö. 2000-M.Ö. 1800 yılları arasında, Anadolu’da ticaret kolonileri kurmuşlardır. Doğal kaynakları Anadolu’da satın almışlar ve işleyerek tekrar ticari meta olarak Anadolu halklarına satmışlardır. Mezopotamya ve Anadolu’nun doğu yarısında egemen olmuşlardır. Savaşçı bir millet olarak bu dönemde dünya kültürüne en büyük katkıları savaşlarda kullanılan silahların geliştirilmesi ve ordu kurma düzenidir. Ayrıca, savaşlarda acımasız olmaları, ele geçirilen kentlerin surlarını bile temellerine kadar sökmeleri dikkat çeken unsurlar olmuştur. Doğru cevap d'dir.

Suriye - Filistin: Bereketli hilal denilen topraklarda M.Ö. 3000’de Neolitik Devrim yaşanmıştır. Bu topraklar, Anadolu, Mezopotamya ve Mısır arasında bir geçiş bölgesidir.

Hititler: Orta Anadolu’da M.Ö. 2000 yıllarında Hint-Avrupa dil grubundan gelen Hitit halkı varlığını göstermeye başlar. Mezopotamya’dan çivi yazısını almışlar, fakat hiyeroglif yazıyı da benimsemişlerdir. Kendileri Hitit (Hatti) ismini kullanmışlardır. Hititler Asur ticaret kolonilerine son vermişler; Mittani Krallığı ile birleşmişler; M.Ö. 1400-M.Ö.1200 yıllarında Yeni Hitit İmparatorluğunu kurmuşlardır. Doğru cevap a'dır.

Mittaniler: Mittaniler Kuzeyden gelerek Kuzey Mezopotamya’ya hâkim olurlar. Dilleri HintAvrupa dil gurubuna girmektedir. Hitit ve Asurluların egemenliğinde yaşamışlardır. Savaş sanatında süvari (atlı) ve at arabası kullanımını ilk kez dünya kültürüne kazandırmışlardır. Doğru cevap b'dir.

Helenler: Helen halkları Kuzeyden Yunanistan’a üç farklı boy olarak göç etmişlerdir. Aioller, İyonyalar ve Dorlar. Yunanistan’ın güneyi ile güneybatı Ege kıyılarında Karya Bölgesinde Dorlar, Atina ve çevresi ile Ege Anadolu’sunda İyonyalılar, Atina’nın Kuzeyi ve Euboia Adası ile Anadolu’da Mysia Bölgesine de Aioller yerleşmiştir. Hepsi Grekçe konuşsalar da, aralarında diyalekt farkı bulunmaktadır. Doğru cevap c'dir.

Helen arkaik döneminde önemli kültürel, politik ve sosyal değişimler yaşanmıştır. M.Ö. 7-M.Ö. 6. yüzyıllarda yazma sanatında önce lirik daha sonra epik form geliştirilmiştir. Bir rivayete göre kör olan ve İzmir’de de yaşamış olan Homeros’un yazdığı ya da derlediği “Ilyada ve Odisseia” destanları Batı edebiyat kültürünün başlangıç eseri kabul edilir ve kurgusu, anlatı dili, söz sanatları açısından birçok dünya yazarını etkilemiştir. Doğru cevap d'dir.

Minos: Girit Adası kültürü diyebileceğimiz Minos Uygarlığı M.Ö. 2000-M.Ö. 1400 yıllarında Ege Denizinde önemli bir rol oynamıştır. Minos aynı zamanda krallara verilen genel addır. Merkezi bir avlu etrafında gelişen saray yapıları bir anlamda kent gibi yerleşimlerdir. Etrafları surlarla çevrilmediği için Minos halkının barışçı ve ticaretle uğraşan bir halk olduğu kolayca tahmin edilebilmektedir. Knossos, Phaisthos, Mallia, Gurnia en tanınmış saraylardır. Doğru cevap e'dir.

İlk insanlar paleolitik (eski taş) dönemde avcı ve toplayıcı olarak yaşamışlardır. Belki asalak bir yaşam süren insanlar sığınmak için mağaraları veya kaya sığınaklarını kullanmışlardır. Avlanmak ve yaşamlarını kolaylaştırmak için aletler üretmeye başlamışlardır. Vahşi bir yaşam sürseler de, klanlar halinde yaşamışlar, ölülerini düzenli şekilde gömmüşler, hatta ölülerinin üzerlerine yaşamı simgeleyen kırmızı boya serperek, belki ikinci bir yaşamı düşünmekte olduklarını anlatmaya çalışmışlardır.

nsanların ikinci önemli adımı Neolitik Devrim (Yeni Taş Devri) diye adlandırılan hareketidir. Bu dönemde insanlar artık doğada asalak olarak yaşamaya son
verirler ve tarıma başlarlar. Tarıma bağlı olarak da yerleşik hayata geçmek zorunda kalırlar. Böylece ilk köylerini kurarlar. Mağaralar ilk terk edildiğinde inşa
edilen evler planlıdır. Evin ortasına yerleştirilen bir direk, çatıyı taşımakta, evin
duvarları çalılarla örülüp üzerleri çamurla kaplanmaktaydı.

Tarım insanlara kısa sürede artı ürün elde etmelerini sağlamış ve insan, doğayı işleme çalışmalarına devam etmiştir. Tarıma bağlı olarak orak, tırpan, çapa, kürek, vb. aletler geliştirilirken, akabinde saban bulunmuştur.
Kadınlar evlerde kalmaya başlamışlar, ev kültürüne bağlı olarak çanak-çömlek
üretimini geliştirmişlerdir. Büyük bir olasılıkla ahşap veya doğadan buldukları
nesneleri (örneğin, su kabağı) kap-kacak olarak kullanmışlar, daha sonra bunları pişmiş topraktan elle üretmeye başlamışlardır

Erken gelişmiş kültürler Mezopotamya’da (Dicle ve Fırat arası) görülmeye başlanır.
Kentsel oluşum uzun zaman devam etmiş, şehircilik alanında ileri adımlar atılmaya
başlanarak büyük şehirler kurulmuştur. Mimarlık gelişmiş, taş ve tuğla kullanılarak
daha sağlam yapılar inşa edilmiştir. Kentler organize olmaya başlamışlar ve kent devletleri ortaya çıkmıştır.

Babiller küçük krallıkları yeniden bir araya getirerek Mezopotamya’da yeni bir
birlik oluşturmuşlardır. Kral Hammurabi Kanunları yazılı olarak kayda alınmış
ilk devlet yasalarıdır. Hammurabi, fatih, diplomat ve yasa koyucudur. Kanunlar, 2
m. yüksekliğindeki diorit taşı üzerine yazılmış olup Elam başkenti Susa’da 1902’de
ele geçmiştir

Bereketli hilal denilen topraklarda M.Ö. 3000’de Neolitik Devrim yaşanmıştır. Bu
topraklar, Anadolu, Mezopotamya ve Mısır arasında bir geçiş bölgesidir. Byblos
ticaret kenti olarak Akdeniz kıyısında önemli bir rol oynamaktadır. Suriye bölgesinde M.Ö. 2000-M.Ö. 1700’de Kenan ve Semitik halkın gelmesiyle hareketlenmeler görülmeye başlanmıştır. Mısır, Anadolu ve birçok değişik yerden getirilen
metal Suriye’de işlenmiştir. İbranice ve Fenike dilinin çözülmesiyle 22 işaretten
oluşan Fenike yazısı keşfedilmiştir

M.Ö. 3000’den itibaren Güneybatı İran’da yeni bir halk topluğu bölgede egemen
olmaya başlamıştır. Elam, Sümer kültürünün devamıdır, çivi yazısı kullanmışlardır. Erken dönem gelişmiş kültürlerdendir. M.Ö. 2000’de kuzeyden gelen Medler,
İran’ın kuzeyine egemen olurken, güneyde Elamlar egemenliklerini sürdürmüşlerdir.

Doğu Roma İmparatorluğu, Mezopotamya’da kurulan bir şehir devleti değildir. Doğru cevap D'dir.

Angorai tarih öncesinde kurulmuş bir şehir değildir. Doğru cevap C'dir.

Yeni Krallık (M.Ö. 1550-M.Ö. 1000) Mısır Firavunlarının en güçlü olduğu ve III. Tutmosis (M.Ö. 1500) ile İmparatorluğun en geniş sınırlara ulaştığı dönemdir. Doğru cevap B'dir.

M.Ö. 2000’li yıllarda İlk takvim Mısır’da düzenlenmiştir. Nil nehrinin taşmalarına göre bir yılın dörder aylık üç mevsimden (Taşkın Ekin Hasat) ve 365 günden (artık gün hariç) oluştuğu gözlemlenmiştir. Doğru cevap E'dir.

Krallık, Büyük İskender ardıllarının talihsiz sonları nedeniyle komutanları arasında bölünür. Bu döneme Diodokhlar Devri denir. Doğru cevap D'dir.