KÜLTÜR TARİHİ - Deneme Sınavı - 22

M.Ö. 3000’den itibaren Güneybatı İran’da yeni bir halk topluluğu bölgede egemen olmaya başlamıştır. Elam, Sümer kültürünün devamıdır, çivi yazısı kullanmışlardır. Erken dönem gelişmiş kültürlerdendir.

Hititler, M.Ö. 700’lere kadar Hititçe konuşan küçük Beylikler olarak yaşamlarını devam ettirmişler, eski başkent ‘Hattuşaş’ merkez olmak üzere güneye doğru açılım göstererek Batı Akdeniz ve Güneydoğu Anadolu bölgesinde güçlü beylikler kurmuşlardır.

M.Ö. 1200’lerde deniz kavimleri göçü sonunda Makedonya ve Trakya’dan Kuzey içbatı Anadolu’ ya geldikleri düşünülen topluluktur. M.Ö. 9. yüzyıldan itibaren siyasi bir güç olarak ortaya çıkarlar. Efsanevi kralları ‘Gordios’, ünlü Gordios düğümünü yapan kişidir. Kehanete göre kördüğümü kim bir hamlede çözerse dünya hâkimi olacaktır. Büyük İskender bir kılıç darbesiyle Gordios Düğümünü çözmüştür.

Girit Adası kültürü diyebileceğimiz Minos Uygarlığı M.Ö. 2000-M.Ö. 1400 yıllarında Ege Denizinde önemli bir rol oynamıştır.

Helen halkları Kuzeyden Yunanistan’a üç farklı boy olarak göç etmişlerdir. Aioller, İyonyalılar ve Dorlar. Yunanistan’›n güneyi ile güneybatı Ege kıyılarında Karya Bölgesinde Dorlar, Atina ve çevresi ile Ege Anadolu’sunda İyonyalılar, Atina’nın Kuzeyi ve Euboia Adası ile Anadolu’da Mysia Bölgesine de Aioller yerleşmiştir.

Sistematik felsefenin kurucusu kabul edilen Aristoteles (İ.Ö.384-322) ise, ilk kez felsefi düşünceyi belli ilkelere dayandırmış, ayrıca mantık biliminin öncülüğünü yapmıştır. Aristoteles, Poetika adlı eseriyle sanat eseri çözümlemelerine öncülük etmiş; felsefenin önemli bir alanı olan metafizik konusunda yöntemli düşünceler geliştirmiştir.

Halikarnas kralı Mausolos’un kendisi için yaptırmış olduğu mezar, bugünkü adıyla Halikarnas Mozolesi dünyanın yedi harikasından biridir. Yine Dünyanın yedi harikasından Efes Artemis Tapınağı, İskenderiye Deniz Feneri ve Rodos Heykeli Helenistik dönemin başyapıtlarıdır.

Neolotik dönemde insanlar artık doğada asalak olarak yaşamaya son verirler ve tarıma başlarlar. Tarıma bağlı olarak da yerleşik hayata geçmek zo-runda kalırlar. Böylece ilk köylerini kurarlar.

İlk insanlar paleolitik (eski taş) dönemde avcı ve toplayıcı olarak yaşamışlardır.

Gılgamış Destanı Sümerlerin bize bıraktıkları kültürel eser- lerdir.

Sami halkının ilk krallarından olan Sargon, birçok bölgeyi ele geçirince dünya kültüründe büyük İmparatorluk kurma düşüncesini ilk oluşturan kral olmuştur.

Kral Hammurabi Kanunları yazılı olarak kayda alınmış ilk devlet yasalarıdır. Hammurabi, fatih, diplomat ve yasa koyucudur.

Mısır sanatında günlük yaşamı, kraliyet sarayını ve aile sahnelerini resmetmek bir gelenek olmuştur.

Mittaniler savaş sanatında süvari (atlı) ve at arabası kullanımını ilk kez dünya kültürüne kazandırmışlardır.

Knossos, Phaisthos, Mallia, Gurnia en tanınmış saraylardır. Girit Adası kültürü diyebileceğimiz Minos Uygarlığı M.Ö. 2000-M.Ö. 1400 yılların- da Ege Denizinde önemli rol oynamışlardır. Minos Sanatı, sanatı oldukça yüksek kültür özellikleri göstermektedir. Saray mimarisi, ticaret, seramik ve duvar resimleri etkileyici özelliklere sahiptir. Sanattaki natüralist üslup, yüzen balıklar, uçan kuşlar, doğa peyzajları ve insan resimleri dönemin özelliklerini aşan niteliktedir. Duvar resimlerinde dini törenlerin anlatıldığı sahnelerde boğanın üzerinden atlayan gençler resmedilmiştir. Yılanlı tanrıça da baş tanrıdır. “

Aristoteles (İ.Ö.384-322) ise, ilk kez felsefi düşünceyi belli ilkelere dayandırmış, ayrıca mantık biliminin öncülüğünü yapmıştır. Aristoteles, Poetika adlı eseriyle sanat eseri çözümlemelerine öncülük etmiş; felsefenin önemli bir alanı olan metafizik konusunda yöntemli düşünceler geliştirmiştir.

Ev gurupları içerisinde duvarları resimlerle süslenmiş özel odalar yer almaktaydı. Bunların dini içerikli odalar olduğu kabul edilmektedir. Sahneler genellikle av sahneleri veya dini ritüellerin anlatımıdır.

Arap bölgesinden gelen yeni bir halk olan Akadlar, Sümerlerin egemenliğine son vermişler, ama Sümerlerden pek farklı bir kültür yaratmamışlardır.

Savaşçı bir millet olan Asurların bu dönemde dünya kültürüne en büyük katkıları savaşlarda kullanılan silahların geliştirilmesi ve ordu kurma düzenidir.