KÜLTÜR TARİHİ - Deneme Sınavı - 13

Yunus Emre Anadolu'nun Selçuklu Döneminde yaşamıştır. Doğru cevap A'dır.

Yunus Emre düşünceleriyle insanlığa bir Sevgi dersi vermiştir: “Sevelim, Sevilelim” sözleri Türk kültüründe ata sözü niteliği kazanmıştır. Yunus Emre dil duyuş ve düşünüş şairi, insanlığın ortak sesidir. Aruz ve hece ölçüsüyle yazdığı şiirlerini “Divan” adlı eserinde ve Risalet-ün Nushiyye (Nasihatler Kitabı) adlı mesnevi türü eserinde toplamıştır. Doğru cevap C'dir.

Edebiyat geleneği açısından Selçuklu döneminin bir başka çarpıcı yanı “Battalname” gibi Bizanslılara karşı savaşan gazilerle ilgili destansı eserlerin yer aldığı Sözlü Halk Edebiyatında önemli eserlerin verilmesidir. Battalname, Battal Gazi ve başka gazilerin tarihsel kişilikleri çerçevesinde oluşmuş halk hikâyelerinin masalsı düşsel tarzda anlatılmasıyla oluşmuş, daha sonra düz yazı ya da şiir olarak kitaplaşmış eserlerin toplu adıdır. Doğru cevap B'dir.

Kitabınızın 71. sayfasında görüleceği üzere yukarıdaki söz V. Gordlevski'nin, 'Anadolu Selçuklu Devleti' isimli kitabından alınmıştır.

Birinci Haçlı Seferi, Avrupalılar açısından başarılı, Doğu için trajiktir. Haçlılar Kudüs’ü fethederek halkını kılıçtan geçirmişlerdir. İkinci Haçlı Seferi başarısızlıkla
sonuçlanmış; Üçüncü Haçlı Seferi ise, Selahaddin Eyyubi’nin Kudüs’ü tekrar ele geçirmesi üzerine düzenlenmiş ve ünlü İngiltere Kralı Aslan Yürekli Richard esir düşmüş ve affedilmiştir.

I. Haçlı Seferi 1096 yılında gerçekleştirilmiştir.

Seferler sayesinde Avrupalılar ilk kez İslam Medeniyetlerini yakından tanımışlar, dokuma, cam sanatı ve deri işlemeyi öğrenmişler, El-Harezmi’nin cebir ve algoritmasını Batıya götürmüşlerdir.

Selçuklu kültürünün mimarlık ve plastik sanatlara ilişkin göstergeleri 11. yüzyıl ortalarından başlayıp, yaklaşık 13. yüzyıl sonuna kadar süren bir üslup devresi halinde kendini belli eder.

Merkezi devlet işleri Vezirin başkanlık ettiği Divan-ı Âli (Büyük Divan) adı verilen bir kurulda görüşülür ve karara bağlanırdı.

Selçuklu camileri, şehirlerin odak yapıları olarak, yönetim binaları hatta saraylardan daha önemli konumdadırlar. Ulu Cami (Cami-i Kebir) her şehrin başlıca toplanma yeri olduğundan toplumsal ve siyasal merkez niteliğindedir.

Hadis, kelâm, fıkıh gibi din bilimlerinin öğretilmesi kadar, matematik, tıp, astronomi gibi fen bilimlerinin öğretileceği okullara ihtiyaç duyulduğundan, bu alanlarda eğitim veren medreselerin; darülhadis, (Dâr, mekân, yurt anlamına gelmektedir; hadis öğretilen medrese), darülkura,(Kur’an okuma yöntemlerinin öğretidiği medrese) darüşşifa (sağlık ve tedavi hizmeti verilen yer) veya Bimarhane (ruh ve sinir hastalıklarının tedavi edildiği yer) gibi, işlev gösteren özel adlarla anılmaları, eğitimin farklı alanlarda uygulandığını anlatıyor.

Anadolu Selçuklu Süsleme Sanatları hakkında bilgilenmek için G. Öney’in Anadolu
Selçuklularında Süsleme ve El Sanatları, (Türkiye İş Bankası Yayını, Ankara, 1969) kitabı okunabilir.

İmarethane

Bimarhane

Kümbet

Rumî

Akşemseddin

Battalname

Yunus Emre

Siyasetname