KÜLTÜR SOSYOLOJİSİ

Karşıt iki eylem tarzından ilki Wertrational (değer rasyonel eylem), kültürel amaçlar ve inançlarla yürütülmesine denir.

Zweckrational (amaç rasyonel eylem) kültür kuramında, araçsal eylem ve verimlilik normlarıyla yürütülür.

Yapısalcı perspektif kültüre ilişkin kuramsal çerçevesinin temeli, yapısal dilbilim ile semiyoloji alanındaki çalışmalardan ortaya çıkmıştır.

İsviçreli dilbilimci Ferdinand de Saussure’e (1857-1913 ) göre, dilbilim, toplumsal yaşamın bir parçası olarak simgelerin rollerini ve doğasını inceleyen bilim dalının, semiyolojinin (göstergebilim) dallarından yalnızca biridir

Dil, bir göstergeler sistemidir. Gösterge, gösteren ve gösterilenden oluşur.

Kültür, tüm sosyal bilimler alanlarında gerçekleştirilen araştırmalarda, kapsamının zenginliğinden dolayı en çok kullanılan kavramların başında yer almaktadır. Nasıl toplumbilimin konusu, tek kelimeyle toplum olarak ifade edilebiliyorsa, kültürel antropolojinin konusu da kültürdür.

Bu nedenle doğru yanıt A'dır.

Toplumbilimin kurucuları arasında yer alan, pozitivizm ve işlevselciliğin savunucularından Emile Durkheim, bir toplumda kültüre işaret eden ortak değerler, düşünceler, ahlâki bilinç ve duygusal yaşamdan söz ederken kolektif bilinç kavramını kullanır. Buradaki kolektiviteden hareketle kültürün, toplumsal uzlaşma ve toplumsal bütünlük sağladığı görüşünü savunur.

Bu nedenle doğru yanıt C'dir.

19.yüzyılın ilk yarısında, Fransa’da devrim sonrası yeniden yapılanma çalışmaları sırasında, toplumbilime yön veren isimlerden Frédéric Le Play (1806-1882) “Science Sociale” okulunun kurucularından olup, toplumlarda dengeyi, barışı ve sabitliği sağlamak için, uyulması gereken temeller üzerinde durmuştur. Bu bütünlüğü, toplumun temel yapılarından biri olan aile kurumunun yapısı üzerinden çözümlemektedir. İşlevselci yaklaşımla kültürün yaşadığı, yeniden üretildiği en küçük birimlerden biri olan ailenin yapısı ne kadar düzenli ve uyum içindeyse toplumun da, o denli uyum içerisinde olacağı öngörülmektedir.

Bu nedenle doğru yanıt A'dır.

Talcott Parsons, insan eyleminin, normatif bir yapıya sahip olduğu, idealler ve ortak bilinçten de etkilenerek, bireyi güdümlediğini savunan iradeci eylem modelini (voluntaristic model of action) çizmektedir. Bu tezinde, Weber, Durkheim ve Pareto’nun kuramlarının bir sentezini görmek mümkündür. Parsons, geliştirdiği amaçlar, araçlar, şartlar, normlar ve çaba olmak üzere, beş temel birim edimine dayalı, çok boyutlu insan eylemi modelini çizer.

Bu nedenle doğru yanıt D'dir.

Max Weber, kültür kavramının da yer aldığı tüm toplumsal çözümlemelerinde Verstehen (anlama) yaklaşımını savunmuştur. Weber’in kültür kuramına en önemli katkılarından biri de, modern kültürün bir unsuru ve doğal bir getirisi olarak rasyonelleşme kavramını ortaya koymuş olmasıdır.  

Bu nedenle doğru yanıt E'dir.

Kültür, çatışmacı öğelerin kaynağı olarak en net biçimde Karl Marx’ın öğretilerinde görülmektedir. Marx’a göre, sanayi toplumunda kültür, bir egemen ideoloji olarak işler. Çünkü; kültürün, yönetici sınıfın (burjuvazi) görüşlerini yansıtan, onun çıkarlarına hizmet eden ve yetkilerini meşrulaştıran bir işlevi bulunmaktadır.  

Bu nedenle doğru yanıt B'dir.

Kültürel Marksistler’den olan Fransız düflünür Louis Althusser’e göre, üstyapı kapitalizmin yeniden üretimine olanak sağlamasıdır. Devlet, kapitalizmin yeniden üretimini sağlamada iki tür sistem kullanır. Hükümet, ordu, polis, mahkemeler, hapishane gibi zorlayıcı gücü kullanan kurumlar Devletin Baskı Aygıtları (DBA)dır. Devletin ideolojik Aygıtları (DİA) ise eğitim, din, aile, siyaset, sendika, haberleşme, basın-yayını içeren ideolojik yeniden üretim kavramlarını devletin işleyişine bağlayan örgütlenmelerdir.  

Bu nedenle doğru yanıt B'dir.

Pierre Bourdieu kültür olgusuna, habitus kavramıyla, hem öznel yorumu hem nesnel toplumsal ilişkileri kapsayan, fail ve yapıyı iç içe geçiren, kapsayıcı yeni bir boyut kazandırmıştır. En temel haliyle habitus, belirli bir dünya görüşüne işaret eden yaşam tarzını ifade etmektedir. 

Bu nedenle doğru yanıt C'dir.

Pierre Bourdieu, kültürel sermayenin kazanılmasının, ekonomik ve sosyal sermayenin aksine uzun zaman aldığını ve toplumsal devingenliğine engel teşkil ettiğini ileri sürmektedir. Buna göre, iyi okullarda eğitim almış, küçüklüğünden beri operalara götürülüp evinde piyano ile klasik müzik parçalarını çalan ebeveynler tarafından yetiştirilen bir çocukla bu imkânlara sahip olmayan ailenin çocuğu, büyüdüklerinde gelir düzeyleri ekonomik sermaye olarak yakın seviyelerde bulunsa da, kültür sermayeleri bağlamında beğeni ve tercihlerinin farklı olacağını ifade etmektedir.

Bu nedenle doğru yanıt B'dir.

Tüketim ve kültür ilişkisine dair noktaları “Tüketim Toplumu” eserinde ele alan Jean Baudrillard’a göre, kültür ürünleri fetişleştirildikçe, bireyin toplumsal aktör olarak donanımı basitleştirildikçe, toplumsal kimlik, tüketimin ekonomi politiğinin pratikleri ve değerler sistemi içinde tanımlanmaktadır. Dolayısıyla tüketim kültüründe kültür ürünleri, önce arzu nesnesi haline getirilip, ardından, kitlelerin beğenisine, kâr güdümlü politikalar eşliğinde sunulmaktadır.

Bu nedenle doğru yanıt D'dir.