KÜLTÜR SOSYOLOJİSİ - Deneme Sınavı - 6

Sanal ortamda, bireysel ve etkileşimsel karşılaşmaları mümkün kılan en etkili mecralar sosyal ağlar, bloglar ve forumlardır. Bu tür mecralar, milyonlarca insanın bir araya gelerek düşüncelerini paylaştıkları, bilgi aktardıkları platformlar haline gelmiştir. Bu mecraların en önemli özelliği, daha önce de belirtildiği gibi, kurulmasına olanak sağladığı iletişimin karşılıklı oluşudur. Örneğin; radyo ve televizyon üzerinden kurulan iletişim, genellikle tek bir kaynaktan beslenirken internet üzerinden kurulan iletişim bireylere, verilen iletiye müdahale edebilme fırsatı tanır. Öte yandan sanal ortamda kurulan bir toplumsallık, fizik ortamda kurulan aile bağları, arkadaşlık, komşuluk gibi toplumsallıklara kıyasla görece daha kolay yapılıp bozulabilen bir yapıya sahiptir. Bu açıdan da bireyin, kurduğu karşılıklı ilişkide, daha esnek davranmasını mümkün kılar.

Küreselleşme deneyiminin mümkün kıldığı bu kimlik inşa sürecinde aynı zamanda Etzioni’nin vurguladığı direnen kimlik kavramsallaştırması, günümüz toplumlarını anlamada çok önemlidir. Buna göre direnen kimlik, toplulukların ve cemaatlerin ortaya çıkmasını mümkün kılar. Böylelikle bu cemaatler mevcut kurumsal, geleneksel, ideolojik baskılara karşı direniş gösterirler. Bu direnişler söz konusu ötekileştirilmiş, dışlanmış kimliklerin bir araya gelmesiyle oluşan farklı cemaatlerin taleplerini dile getirme yolu olarak yorumlanabilir.

Küreselleşme, kültür pratiklerini ne yalnızca standartlaştırma eğilimdedir, ne yalnızca bireylerin bu standartlaşmanın etkisinden çıkabilmelerine olanak sağlar. Bu bağlamda, küreselleşmenin bu iki boyutu, kültür yaşamına kaçınılmaz olarak aynı anda etki ederek, toplumsal hayatta, bir tür karşıtlıklar silsilesi yaratır; çünkü, bir yandan baskılardan ve standartlaşmadan kurtulma olanağı verirken diğer yandan, toplumsal eşitsizlikleri besler. Bu nedenle küreselleşme, toplumsal hiyerarşileri yeniden üretmekle kalmaz, toplumsal katmanlar arasındaki uçurumu daha da büyütür.

Kapitalist üretim biçiminin XX. yy’ın başları itibariyle gelişmiş olan finansal kapitalizm safhasında üretim, kaynağını sanayiden değil, varsayımsal değerlerin işlenmesi olan finansal hareketlilikten alır.

Esnek birikim, Fordizm’in rasyonel seri üretim hattındaki katılıkları ortadan kaldırmak amacıyla devreye girmiş bir sistemdir. Eğer küresel ölçekli bir ekonomiden bahsediyorsak, burada ekonomiyi ayakta tutan hız, esneklik ve bilgi
akışıdır. Dolayısıyla, doğru cevap:A

Theodor W. Adorno’ya göre kültür endüstrisi, ürünlerinin regresif (geriye giden) özelliğini ortaya çıkarır. Dolayısıyla, doğru cevap: E

George Ritzer’in Mcdonaldslaştırma dediği olgu, dünyanın hemen hemen her yerinde var olan bu restoranın, yeme içme beğenileri dışında da tüm kültürel pratiklerin standartlaşması anlamına gelir. Dolayısıyla, doğru cevap: D

Hipergerçeklik kavramı, günümüzde gerçekliğin dayanağının fizik gerçekliği aşarak inşa edilebilir bir şey olabileceğini vurgular. Dolayısıyla, doğru cevap: B

Jean Baudrillard gerçekten daha gerçek olarak kurgulanmanın değerini salt göstergeden aldığını vurgulayarak, Karl Marx’ın analizine gösterge değeri kavramını ekler.

Ralph Schroeder’e göre sanal gerçeklik, bilgisayar aracılığıyla tasarlanan ortamlarda, insanların birbirleriyle etkileşim kurabilmeleri sayesinde, toplumsal gerçekliği dönüştürme kapasitesine sahiptir. Dolayısıyla, doğru cevap: C

Zamansal ve mekânsal uzaklığın göreceli olarak ortadan kalkmış olması, toplumsal eşitliği getirmekten çok, toplumsal ve toplumlararası kutuplaşmaya neden olur. Çünkü; küresel kaynaklara erişim, toplumsal hiyerarşilerin olanak verdiği ölçüde gerçekleşmektedir. Dolayısıyla, doğru cevap: B

Zygmunt Bauman küreselleşmeyi, modern bireyin mâruz kaldığı kaçınılmaz bir olgu olarak tanımlar. Bütünleşme/parsellenme, küreselleşme/yerelleşme, ayrıcalıklılık/mahrumiyet, özgürlük/kısıtlanma, servet ve yoksulluk birbirlerini tamamlayan süreçler olarak karşımıza çıkmaktadır. Dolayısıyla, doğru cevap: A

Simmel’in modern kültür için geliştirmiş olduğu bezginlik davranışı kavramının, bugünün dünyası için de geçerli olduğunu, bireyi, direniş stratejilerinden alıkoyduğunu söylemek de mümkündür. Buna göre birey olan bitene karşı umursamaz bir yaklaşım sergiler. Dolayısıyla, doğru cevap:D

Theodor W. Adorno bu ürünlerin, bu ürünleri talep eden kişileri çocuklaştırdığını öne sürer. Kişi çocuklaştıkça, kültür endüstrisi tarafından yönlendirilmesi giderek daha kolay hale gelir. Dolayısıyla, doğru cevap: B

George Ritzer’in Mcdonaldslaştırma dediği bu olgu, dünyanın hemen hemen her yerinde var olan bu restoranın, yeme içme beğenileri dışında da tüm kültürel pratiklerin standartlaşması anlamına gelir. Bu durumun diğer örneklerini kot pantolon, tişört, kola gibi kültürel ürünlerin dünyanın her yerine, hatta kasaba ve köylere kadar yayılması oluşturur. Dolayısıyla, doğru cevap: A

Popüler kültürün ortaya çıkışı, belli teknolojilerin ortayaçıkışıyla eş zamanlıdır. Örneğin; matbaa tekniklerinin gelişmesi ve gazetenin yaygınlaşmasıyla birlikte, gazetelerde yayınlanmaya başlayan XIX. yy. romanları, ilk popüler kültür ürünlerinden birisi olarak kabul edilebilir. Dolayısıyla, doğru cevap: C

Popüler kültür ürünü olan pop müziğin de temel özelliği, dinleyiciye bildik olanı tekrarlıyor olmasıdır. Örneğin; bir pop müzik ürününü dinlediğimizde sürekli tekrarlayan ritmin, müziğin ana hatlarını oluşturduğunu kolaylıkla fark edebiliriz. Bu anlamda, tıpkı bir çocuğun ezbere bildiği bir masalın yeniden ve yeniden anlatılmasını arzulaması gibi, dinleyici de kendisine tanıdık olan temponun tekrarlanmasını arzu eder; çünkü, bildik olanın tekrarlanması bize güven verir. Dolayısıyla, doğru cevap: A

Walter Benjamin’e göre, sanat eserinin mekanik olarak yeniden üretilebiliyor olması, ona yeryüzündeki biricikliğini kaybettirmiştir. Dolayısıyla, doğru cevap:E

Bir TV yayının (ticari) başarısı, kaç kişi tarafından takip edildiğiyle doğru orantılıdır.

Theodor W. Adorno’nun steorotyping olarak ifade ettiği bir takım gerçek olmayan olay ve karakterlerin karşıtlıklar halinde sunularak tekrarlanmasıyla bireylerin kendi yaşamlarına dair anlamlandırmalarını şekillendirir. Steorotiplerin yarattığı karşıtlık durumu, her türlü olayda karşıt iki tür davranış biçimini, iki tür olma halini vurgular. Bu durumda iyi-kötü, güzel-çirkin, zengin-fakir, çalışkan-tembel, aklı bir karış havada olgun gibi tipler karşımıza çıkar. Dolayısıyla, doğru cevap: D