KÜLTÜR SOSYOLOJİSİ - Deneme Sınavı - 17

Jean Baudrillard tüketimin sembol ve göstergelere dayalı olduğunu, anlamın bu sembol ve göstergeler sisteminde oluştuğunu, satın alınan malların bir kimlik duygusu yarattığını savunur.

Kültür endüstrisi Eleştirel Kuram'a Adorno ve Horkheimer tarafından sokulan, kâr amacı güden ve eğlence için üretilen endüstriyel kültür biçimlerine işaret eden terimdir.

Küreselleşme ile birlikte alımlama ve tüketimin büyük oranda farklılaşmış değil, türdeşleşmiştir.

Hikaye ve masal anlatıcılığı, şiir düzme ve şiirsel konuşma gibi biçimler bugünün edebi sanatlarının atalarıdır.

Roman, oluşumunda ve aktarımında icra da içermesi, çoğunlukla toplu olarak alımlanması ve tüketilmesi bakımından diğerlerinden ayrılır. Zira müzik, dans, opera, tiyatro, sinema bu bakımdan ortak özellik taşımaktadır. Roman genellikle bireysel olarak alımlanır ve tüketilir.

Sosyal medya web tabanlı ve mobil teknolojilerin interaktif iletişime imkan veren ortamları için kullanılan bir kavramdır.

Gılgamış Destanı'nın kahramanı M.Ö. 27. yüzyılda yaşamıştır; ancak destanın yazılı olduğu tabletler M.Ö. 7. yüzyıla aittir. Gılgamış'ın öyküsü yazıyla sabitleninceye dek sözlü olarak aktarılmıştır.

Günümüzde küreselleşme olgusu bu şıkta belirtilen özelliklerin tam tersi gelişmeler çerçevesinde cereyan etmektedir. Dünyanın birbirinden giderek uzaklaşan değil, ayrışan ve farklılaşan değil, izole değil tam tersine iç içe geçmiş toplumlardan ve kültürlerden müteşekkil olması.

Giuseppe Donizetti Osmanl› padişahı II. Mahmut döneminde görevlendirilmiştir.

Küreselleşme bir önceki ünitede anlatıldığı gibi teknolojik, ekonomik ve politik pek çok gelişmenin doğurduğu bir süreç olduğuna göre, basit bir mantık yürütmeyle bu alanlarda egemen olan güçlerin, kültürel alanlarda da egemen olacağı sonucuna ulaşılabilir

Cumhuriyet’in kuruluş dönemi, kendi açısından en önemli üç kavramı, Batılılaşma, uluslaşma ve çağdaşlaşma arasında aradığı dengeyi Gökalp’in kültür ve uygarlık tanımlarında buldu. Gökalp’e göre hem kültür, hem de uygarlık, toplumsal hayatı içine almasına rağmen birbirlerinden farklıdır. Ona göre uygarlık, yöntem aracılığıyla ve bireysel iradeyle oluşan toplumsal olguların bir toplamıdır ve uluslararasıdır; bu haliyle ithal edilebilir bir eğilim gösterir. Buna karşın kültür, bir ulusun kendine özgü varlıklar toplamıdır.

Etimolojik kökeni ‘kırsal emek’ olan kültür, önceleri ‘terbiye’ kelimesiyle karşılanırdı. On dokuzuncu yüzyıl başlarındaysa Aydınlanma düşüncesinin ruhuna uygun olarak ‘uygarlık’ kelimesiyle eşanlamlı hale gelmiştir. Nihayet on dokuzuncu yüzyılın sonlarında, uygarlığın bir değer atfetme terimi olarak giderek daha az makul bulunmasıyla kültürün, toplumsal yaşamı daha fazla niteleyebildiği görüşü hâkim olur.

Kültür ve kültür olgularına duyulan bilimsel ilgi, Avrupa’da endüstrileşme, kentleşme ve uluslaşma gibi süreçlerin neden olduğu toplumsal değişmeleri anlamak üzere sistemleşti. Aynı dönemde bu süreçleri henüz tam anlamıyla yaşamayan son dönem Osmanlı imparatorluğu ve Cumhuriyet dönemi düşünürleri, kültür ve kültür olgularını ilkin politik yönelimler çerçevesinde ele aldılar. Bu durumun bir uzantısı olarak Türkiye’de sosyolojinin de politik fikirlerin etkisinde geliştiği söylenebilir.

II. Mahmut, öğrencilerin Türkçe eğitim talebine binaen Mekteb-i Tıbbiye’nin 1839’daki açılışında bunun önemini vurgulayan bir konuşma yapmıştı. Her ne kadar II. Mahmut döneminde Türkçe eğitime geçilememişse de bu yönde bir talebin gelmiş olması önemlidir. Nitekim bu talepler, on dokuzuncu yüzyılın ikinci yarısında gazeteciliğin de gelişmesiyle birleşerek dilde, özellikle de yazı dilinde sadeleşme ve standartlaşma konusunu gündeme getirmiştir (Sadoğlu, 2010: 70).

Küreselleşme çağında mekânın uğradığı bir başka değişme, zaman tarafından yok ediliyor olmasıdır. Zaman-mekân sıkıştırılması olarak adlandırılan bu durum, uzaklıkları aşmak için harcanan fiziksel zamanın kısalmasıyla, uzaklıkları n azalması duygusunun ortaya çıkması ve mekânsal uzaklıkların değişmesianlamına gelir.

Kültür emperyalizmi, politik ve ekonomik güç kullanarak bir kültürün değer ve özelliklerinin, yerel kültürün kaybolması pahasına yüceltilmesi ve yayılmasıdır.

Osmanlı İmparatorluğu’nun yüksek öğretim kurumu olan Darülfünun’da ilk sosyoloji kürsüsünü kuran Ziya Gökalp’in (1875-1924), hem sosyolojinin hem de Cumhuriyet’in kuruluş dönemi politikalarının parçası olması ve kültürün, bu süreçte politik bir misyon yüklenmesinin nedenleri de burada aranmalıdır. Doğru cevap C'dir.

Modern ulus-devletlere giden çizgide dil, hemen her coğrafyada, gelişimini en önce tamamlayan alandır. Başka bir deyişle dil, uluslaşma sürecinin, ulus olma niteliğinin en önemli ve birincil unsuru olan türdeşlik halinin, en erken ortaya çıktığı alandır. Doğru cevap B'dir.

Cumhuriyet döneminin kültüre bakış açısı, dönemin güncel sanat ürünlerinin niteliğinde de etkili oldu. Özellikle halk ürünlerine yüklenen önemin artması, sanatçının üretiminin kaynağını burada aramasına yol açtı. Müzikte halk ezgilerinin çoksesli Batı müziği teknikleriyle işlenmesi, bestecilerin türkü derleme çalışmaları için Anadolu’nun çeşitli yerlerine gönderilmeleri ya da resimde İnkılâp Sergileri ve Yurt Sergileri’nin düzenlenmesi, Yurt Gezileri projesi kapsamında ressamların çeşitli illere gönderilmesi, sanat üretiminde ana eğilimi oluşturdu. Bu durumun ortaya çıkmasında sanatçıların kişisel eğitimleriyle beraber, devletin sanata maddi kaynak yaratan tek organ olmasının da etkisi dışlanamaz. Doğru cevap E'dir.

Yeni toplumsal yapı, kültür ürünlerinin üretiminden, içerik ve tüketimine dek pek çok farklı aşamada kendine yer buldu. Örneğin; 1950’li yıllara dek Doğu/Batı ekseninde üretilen romanlarda, 1950’lerden sonra ekonomi ve sınıf konusunun öne çıktığı görülür. Benzer şekilde Türk sinemasında köyden kente göç, kent içinde madden ve mânen kaybolan Anadolu insanı etrafında dönen filmler üretildi. Müzikteyse bu odak değişmesi farklı şekillerde ortaya çıktı. Batı tekniğiyle ürün veren besteciler, bir önceki kuşağın aksine, yüzlerini halk ezgilerine ve ulusal olmaya değil, Avrupa ve ABD’deki güncel kaynaklara ve üslûplara çevirdiler. Bu yönelimin, Kuzey Yarımküre’nin hemen hepsinde olduğu gibi, Türkiye’de de ortaya çıkardığı sonuç, müzik türlerinin ve müziği üretenlerin önceki dönemden daha keskin bir şekilde birbirinden ayrılması ve dinleyicilerin belli kategoriler içinde değerlendirilmesi oldu. Modernist akımlar, belli bir eğitim ve birikim seviyesindeki dinleyicilere ulaşmayı hedefledikçe ve bunu yeterli gördükçe, bıraktıkları alana popüler türler yerleşti ve kitle iletişim araçlarının kültür üretimindeki artan etkisiyle giderek daha çok güçlendi. Doğru cevap D'dir.