KÜLTÜR SOSYOLOJİSİ - Deneme Sınavı - 9

Örfler, bir toplumdaki ahlak ve terbiye standartlarını belirleyen temel kuralları oluşturmaktadır. Doğru cevap B’dir.

Gelenekçilik kavramı belli bir tavır ve yaklaşıma karşılık gelmektedir:Gelenekler yoluyla aktarılan âdet ve düşünce tarzlarına bağlılıkla belirlenen tavır; geleneksel ve yerleşik veya kurumsallaşmış olanı yeni ve modern olana tercih etme tutumu; geleneksel değerlerin korunup yaşatılması gerektiğini savunan, geleneği otorite kaynağı, anlamın ve doğruluğun temel referansı olarak benimseyen yaklaşım olarak tanımlanır (Cevizci, 2005:753). Doğru cevap A’dır.

Küreselleşme; dünyayı tek bir yer olarak algılayan yeni bir kavrayışı içerdiğini ileri sürmektedir. Küreselleşmenin başka bir tanımı, coğrafya ile kültürel ve toplumsal düzenlemeler arasındaki ilişkilere odaklanmaktadır. Doğru cevap B’dir.

Açık kavram: Felsefeye Wittgenstein’ın (1889-1951) getirdiği bu kavram, yeni anlam ve yorumlara olanak tanıyan, dolayısıyla sürekli olarak geliştirilebilir kavramlar için kullanılmaktadır. Doğru cevap B’dir.

Robert Redfield (1897-1958), “kır toplumları” olarak kavramsallaştırdığı bu toplumlar ile kentleşmiş toplumlar arasında ayrım yapmaktadır. Doğru cevap C’dir.

Eisenstadt’a göre “gelenek salt bir süreğenlik simgesi hizmetini görmekle kalmamakta, yaratıcılığın ve yeniliğin meşru sınırlarını belirlemektedir ve meşruluklarının başlıca ölçütüdür. Geleneğin simgesel boyutunun, kendisinden önce gelen meşruiyetin simgeselliğini yıkan özellikle bir yenileştirici güç olması önemli değildir. Doğru cevap C’dir.

Geleneğin yaratılmasında, toplumsal yeniden üretim, toplumsal değişmenin tarihsel süreci ve dinamikleriyle toplumdaki farklı gruplar, değişen güç ilişkilerini ve aktörlerin rolünü hesaba katmak gerekmektedir. Doğru cevap B’dir.

Örf, bir toplumdaki “ahlak ve terbiye standartlarını belirleyen temel kuralları” oluşturmaktadır. Doğru cevap A’dır.

Oryantalizm: şarkiyatçılık ya da Doğubilimi olarak da adlandırılan Oryantalizm, Doğu toplumlarının ve kültürlerinin incelendiği Batı kökenli ve merkezli araştırma alanlarına verilen ortak isimdir. Doğru cevap D’dir.

Farklı alan ve çevrelerde ayrı anlamlar yüklenerek kullanılan gelenekçilik kavramı, en fazla karşılaştırmalı din çalışmaları, dinler tarihi, din felsefesi, Hıristiyan teolojisi ve İslam ilâhiyatı vb. kaynaklarda öne çıkmaktadır. Doğru cevap E’dir.

Gelenekçiliğin önemli bir özelliği, kavramın “modernizm”e karşı bir biçimde kullanılmasıdır. Doğru cevap A’dır.

Felsefeye Wittgenstein’ın (1889-1951) getirdiği bu kavram, yeni anlam ve yorumlara olanak tanıyan, dolayısıyla sürekli olarak geliştirilebilir kavramlar için kullanılmaktadır. Bir kavramın açık kavram haline getirilmesi, kimi kez çelişkili anlam ve durumlar içerse de kavramın ve o konudaki düşüncenin derinleştirilmesi imkânını tanır.

Gelenek, Latince tradere sözcüğünden gelmektedir ve “aktarmak, vazgeçmek ya da devretmek anlamlarını taşımaktadır. Traditio bir şeyin aktarıldığı sürece, traditum ise aktarılan şeye” göndermede bulunmaktadır. Özbudun, tradere sözcüğünün aynı zamanda “bir şeyi saklaması için birine vermek anlamında” kullanıldığını ifade etmektedir.

Gelenek ya da geleneksel kavramının önemli bir güçlüğü genellikle modern ve modernlikle karşıtlık içinde düşünülmesinden kaynaklanmaktadır. Bu da önemli bir oranda toplum hakkındaki tahayyülümüze ve modern tarih anlayışımıza dayanır. Gündelik hayatta ve sosyal bilimlerde bunun pek çok örneğini görebiliriz. Dolayısıyla gelenek ve modern karşıtlığında, karşıt olarak düşünülen aslında iki toplum tipidir. Yani geleneksel toplumlarla modern toplumlar arasındaki karşıtlıktır. Oysa hangi toplumların geleneksel ve hangilerinin modern oldukları en azından bugün bakıldığında kolay yanıtlanabilecek bir soru görünmemektedir.

Türkiye ve benzeri toplumların birtakım sorunları ve çelişkileri yaşamaları, onların hem geleneksel hem modern unsurları bir arada taşımalarından kaynaklanmaktadır. "Geçiş toplumları"
düşüncesine göre, geçici olan bu durum, onların tam anlamıyla modern toplumlara dönüşmeleriyle
sona erecektir.

Geleneksel toplumlar sosyolojide ekonomik etkinliğin tarıma dayandığı, yüz yüze ilişkilerin ve “geleneksel düşünce ve değerlerin” ön planda olduğu, uzmanlaşmanın daha düşük düzeyde görüldüğü, iş bölümünün esas olarak cinsiyet ve yaşa dayandığı kentleşmemiş toplumlar olarak tanımlanmaktadırlar.

Gelenek özcü bir davranışa dayandırılamaz; kendi başına bir özne değildir; toplumu oluşturan farklı kesimlere karşı eşit mesafede değildir ve değişebilen bir olgudur. Bunlara karşın, gelenekler her zaman birbirleriyle tutarlı olmazlar.

Geleneğin meşrulaştırıcı olmasının önemli bir nedeni kolektif, yani ortak bir kimliğe gönderme yapmasıdır. Geleneğin kolektif kimliğin odağı olması, aynı zamanda, bu konuda bir mutabakat olduğu duygusunu vermektedir.

Âdet, geleneğe göre daha az müdahale edicidir. Âdet uzun bir zaman boyunca tekrar edilen, kurumsallaşmış toplumsal alışkanlıklar olarak tanımlanabilir.

Örf, toplumsal norm olarak tanımlanabilir. Örfler, bir toplumdaki “ahlak ve terbiye standartlarını belirleyen temel kuralları” oluşturmaktadır. Bu nedenle de bir yandan ayrı kesimler tarafından benimsenirken bir yandan da sıkça ihlal edilirler.