KÜÇÜK İŞLETME YÖNETİMİ

Kendi işinizi yönetmek; sayısız yönetsel becerinin gün içinde farklı işlerde, ayrı ayrı kullanılabilmesini gerektirmektedir. Küçük işletme sahipleri; çok nadir, her seferinde tek bir işe odaklanma ve onu tamamlama lüksüne sahiptirler. Dolayısıyla işleri bağlamında düşünüldüğünde bir kriko görevi görmektedirler ki işletme sahipleri/yöneticileri/liderleri; yönetimin fonksiyonları olan: planlama, organize etme, yöneltme ve kontrol işlevlerini başarılı bir şekilde yerine getirmelidirler. Bu bilgiler ışığında sorunun doğru cevabı “Planlama, organize etme, yöneltme, kontrol” seçeneğidir.

Yöneticinin Sahip Olduğu Önemli Roller: Kaynak tahsisi rolü, kaynakların nasıl kullanılacağına karar verir; gözlemci rolü, kalite kontrol standartlarının yerine getirilip getirilmediğini belirler; lider rolü, işletmenin gideceği yönü belirler; girişimci rolü, işletmede yeni fikirler ve yeniliklerin gerçekleşmesini sağlar; müzakereci rolü, işletmenin başarısı için ihtiyaç duyulan kaynaklar için sürekli çaba harcar. Bu bilgiler ışığında sorunun doğru cevabı “müzakereci” seçeneğidir.

Etkililik, belirttiğiniz hedeflere ulaşma derecesi iken verimlilik, kaynakların en iyi nasıl kullanılacağıdır. Bu bilgiler ışığında sorunun doğru cevabı “etkililik- verimlilik” seçeneğidir.

1916 yılında ilk olarak Henri Fayol tarafından dile getirilen yönetimin dört fonksiyonu günümüzde hâlâ uygulanmasına rağmen yöneticilerin “ne yaptıkları” konusu hâlen derin açıklama bekleyen bir konudur. Benzer açıdan Henry Mintzberg, yöneticilerin zamanlarını nasıl geçirdiklerinin tanımlanmasına yönelik araştırmalarda bulunmuştur. Bu bilgiler ışığında sorunun doğru cevabı “Henri Fayol-1916” seçeneğidir.

Otantik liderlik: Örgütüne bir amaç sunan, değer ve dürüstlük kavramları ile örgütünü inşa eden ve tüm paydaşlarına uzun dönemli değer sağlayan liderlik tarzı. Belirtilen açıklamadan dolayı sorunun doğru cevabı “otantik liderlik” seçeneğidir.

Küçük işletmeler; belirsizlik, risk, içerik, inovasyon, örgütsel büyüklük ve yeni olma vb. faktörler bakımından büyük işletmelerden ayrılmaktadır. Ayrıca küçük işletmeler, dış çevre koşullarına özellikle çevresel dinamizm ve değişime karşı daha duyarlıdırlar. Bu durum, yirmi yıl önce dönüşümsel liderlikten temellenen ve girişimler özelinde liderliğin ve girişimciliğin incelendiği yeni bir araştırma alanı ortaya çıkarmıştır (Gupta, 2004). Bu bilgiler ışığında sorunun doğru cevabı “çevresel dinamizm ve değişime karşı daha fazla duyarlılık” seçeneğidir.

Vromm’un “Bekleyiş Teorisi”: Bu teoriye göre bir çalışanın gayret sarf etmesi ve iş tatmine ulaşabilmesi sürecinde iki faktör vardır: 1. Valens (kişinin ödülü arzulama derecesi) 2. Bekleyiş (ödüllendirilme olasılığı) Bu bilgiler ışığında sorunun doğru cevabı “bekleyiş” seçeneğidir.

Eşitlik Teorisi: Bu teori; bireylerin elde ettikleri sonuç ile sarf ettikleri gayreti, diğerlerinin elde ettikleri sonuç ile sarf ettikleri gayret ile kıyasladıkları durumu ifade etmektedir. Şayet bu kıyaslama sonucu bireyin oranı ile diğerlerinin oranları arasında bir eşitsizlik var ise bireyin bu eşitsizliği giderici şekilde davranacakları belirtilmektedir. Bu bilgiler ışığında sorunun doğru cevabı “Eşitlik Teorisi” seçeneğidir.

Sonuçsal Şartlandırma Teorisi: B.F. Skinner tarafından geliştirilen bu teori, bireyin davranışlarının karşılaşması muhtemel sonuçlara göre şekilleneceği ana fikrine dayanır. Burada karşılaşılması muhtemel sonuç ise ödül veya ceza olarak ifade edilmektedir. Bu bilgiler ışığında sorunun doğru cevabı “Bireyin davranışlarının karşılaşması muhtemel sonuçlara göre şekillendiği anlayışı” seçeneğidir.

Motivasyon, kişilerin belirli bir amacı gerçekleştirmek üzere kendi arzu ve istekleri ile davranmaları ve çaba göstermeleridir. “Motivasyon kişiseldir ve ancak davranışlarla belirgin hale gelir.” Sorunun doğru cevabı, cümleden de anlaşılacağı üzere “C” seçeneğidir.

İlk olarak yöneticiler ve işletme sahipleri; genellikle yönetimi, daha önce yaptıkları işi sadece daha fazla güç ve kontrol ile yapmak olarak düşünürler ancak bir Master (Usta) şef benzetmesi yapacak olursak yeni bir işletmenin sahibi/yöneticisi sadece yemeği hazırlayan ve sunan değil menüyü planlayan (seçilen yemeklere uygun olarak olması gereken girdilerin varlıklarından emin olan), en iyi et, sebze, meyve ve baharatları seçen, mutfakta diğer çalışanları bir araya getirip en iyi zamanlamayı yapıp müşteriye mükemmel bir yemek yeme deneyimini gerçekleştiren bir mutfak ustasıdır.

Kaynak tahsisi rolü: Kaynakların nasıl kullanılacağına karar verir

Gözlemci rolü: Kalite kontrol standartlarının yerine getirilip getirilmediğini belirler.

Girişimci rolü: İşletmede yeni fikirler ve yeniliklerin gerçekleşmesini sağlar.

Lider rolü: İşletmenin gideceği yönü belirler.

Liderlik, bir yöneticinin ekip üyelerini yönlendirme ve etkileme yoluyla yaptığı birçok işe ilham veren kısımdır ancak bu etkileme ve yönlendirmenin aynı zamanda planlama, organize etme, yöneltme ve kontrol işlevleri ile bütünleşik ilerlediğini unutmamak gerekir.

Organizasyonda zayıflık yukarıda belirtilen trendlerin içerisinde yer almaz.

Küçük işletmelerin başarısızlığında en çok yetersiz yönetim ve liderlik konusu ön plana çıkmaktadır. Bu yetersizliklere örnek olarak da süreci göz önünde bulundurmamak geçer sadece sonuç odaklı olmak işletmelere zarar verir.

Lider, doğru çalışan seçimi yaparak ve doğru takımları oluşturarak çalışanların güçlüklerin üstesinden gelebilecek arzu ve becerilerinin olduğuna emin olur.

Otantik liderlik; etkili liderlik olarak da anılan, liderin yaşam boyu öğrenmeye bağlı olmasıyla şekillenen bir liderlik anlayışıdır. Politik, ekonomik ve sosyal yapıdaki değişim; otantik liderliği daha da ön plana çıkarmıştır. Tanınmış birçok işletmenin (ör. bankalar, denetçi kuruluşlar); yaşadığı etik dışı faaliyetler ya da politik dengesizlik ve hatta terörizm, çevresel belirsizliği arttırmıştır.

Durumsallık liderlik yaklaşımı, aynı zamanda çağdaş liderlik yaklaşımlarını ortaya çıkarmıştır. Özellikle küçük işletme yönetimi göz önüne alındığında teorik olarak benzer kökenden beslenen ancak günümüz liderlik yaklaşımlarını daha iyi yansıttığını düşündüğümüz; girişimci liderlik, otantik liderlik, dönüşümsel liderlik ve karizmatik liderlik kavramları ön plana çıkmaktadır.

Piramidin en altında yeme, içme, hava alma, uyuma vb. ihtiyaçlardan oluşan fizyolojik ihtiyaçlar olarak adlandıran ihtiyaçlar yer almaktadır. İkinci kademe ihtiyaçlar olarak can ve iş güvenliği ve tehlikelerden korunma gibi güvenlik ihtiyaçları bulunmaktadır. Üçüncü kademe ihtiyaçlar olarak ise bir gruba üye olma, kabul edilme, sevme, sevilme ve dostluk gibi sosyal ihtiyaçlar yer almaktadır. Dördüncü kademede ise topluluk içinde tanınma, saygı görme, prestij kazanma, kendine güvenebilme gibi kendini gösterme ihtiyacı yer almaktadır. Piramidin en tepesinde ise kişisel başarı, kendini geliştirme, farklılık yaratma gibi kendini gerçekleştirme olarak adlandırılan en üst düzey ihtiyaçlar yer almaktadır.

Çalışanlarınıza daima teşekkür etmeyi unutmayın. İşini iyi yaptığı için söylenen bir teşekkür ederim
cümlesi bazen tüm motivasyonlara bedeldir.