KRİZ İLETİŞİMİ VE YÖNETİMİ - Deneme Sınavı - 19

Kriz dönemlerinde işletmeler açısından değişim kaçınılmaz bir sonuçtur.

Kriz dönemlerinde acil kararlar alınmasında hızlı bilgi akışı ve gerekli bilgiyi sağlayarak etkin ve doğru karar alınmasına destek verecek olan Karar Destek Sistemlerinden (KDS) yararlanılabilir.

Stratejik Düşünme Yöntemi: Kriz dönemlerinde sezgilere dayalı kararlar alınarak krizlerin çözülmesi için temel stratejiler belirlenmesi yöntemidir.

Stres insanların hayatlarını devam ettirdiği çevrede meydana gelen değişmelerin onları etkilemesi sonucu ortaya çıkar.

Krizin şiddeti gittikçe artıyor ise işletme ne düzeyde bir şiddete ne kadar süreyle dayanabilecektir?, Krizle ilgili olarak medya ve devlet ne düzeyde krizle ilgilenecektir?, Kriz işletmenin olağan faaliyetlerini ne düzeyde kesintiye uğratacaktır?, Kriz işletmenin kamuoyu önündeki imajını ne ölçüde zedeleyecektir?, Krizin işletmeye temel olarak yaratacağı zararın düzeyi ne olacaktır? gibi sorular krizin etki değerinin hesaplanması ile ilgilidir. Diğer yandan krizin geçekleşme olasılığı tahmin edilirken işletmenin daha önce ne tür krizler yaşadığı, krize yol açabilecek içsel ve dışsal çevresel şartların işletmeyi nasıl etkilediği gibi sorular ise krizin barometresinin oluşturulması ile ilgilidir. Doğru cevap A'dır.

kriz yönetiminin safhalarında liderlerin aşağıdaki yeteneklere sahip olması gerektiğini vurgulamışlardır:

• Krizle ilgili sinyalin alınmasındaki liderlik yetenekleri; mantıklı olmak, bir bakış açısı oluşturmak.

• Krize hazırlık ve önlemede liderlik yetenekleri; sorunu kavrama, örgütsel çeviklik ve yaratıcılık.

• Krizin denetim altına alınmasında liderlik yetenekleri; baskı altında cesur kararlar alma, etkili iletişim ve risk almak.

• Normal duruma geçişde (iyileşme) liderlik yetenekleri; örgütsel esnekliği desteklemek, hareketlerinde dürüst olmak.

• Öğrenme ve değerlendirmede liderlik yetenekleri; öğrenme odaklı olmak. 

Liderlerin krizle ilgili  reaktif değil, proaktif yaklaşım sergileyerek krizi önleyici ve krizden koruyucu davranışlar sergilemesi gerekmektedir. Doğru cevap E'dir.

Karar alma bir seçim yapma sürecidir. Alternatifler arasında sorunun çözümü veya amaca ulaşmak için en uygun çözüm yönteminin seçimini ifade eder. Bu bağlamda karar alma süreci amaç belirleme veya sorun tanımlama, amaç ve sorunları irdeleme, öncelik belirleme, alternatif belirleme, alternatifleri irdeleme ve değerlendirme, seçim kriterlerini belirleme ve seçim yapma aşamalarını içermektedir. Çözüm üretme bu aşamalardan birisi değildir. Doğru cevap C'dir.

Kriz boyutlarının belirlenmesi ise; kriz etki değerini hesaplamak ve kriz barometresi hazırlama aşamalarından oluşmaktadır. Kriz etki değeri hesaplanırken işletmeler olabilecek en kötü kriz olasılıklarını hesaba katmalıdırlar. Doğru cevap C'dir.

Briz yönetiminin safhalarında liderlerin aşağıdaki yeteneklere sahip olması gerektiğini vurgulamışlardır:

• Krizle ilgili sinyalin alınmasındaki liderlik yetenekleri; mantıklı olmak, bir bakış açısı oluşturmak.

• Krize hazırlık ve önlemede liderlik yetenekleri; sorunu kavrama, örgütsel çeviklik ve yaratıcılık.

• Krizin denetim altına alınmasında liderlik yetenekleri; baskı altında cesur kararlar alma, etkili iletişim ve risk almak.

• Normal duruma geçişde (iyileşme) liderlik yetenekleri; örgütsel esnekliği desteklemek, hareketlerinde dürüst olmak.

• Öğrenme ve değerlendirmede liderlik yetenekleri; öğrenme odaklı olmak. 

Doğru cevap B'dir.

Sorunu kavrama, örgütsel çeviklik ve yaratıcılık krizin yönetiminin safhalarında liderlerin krize hazırlık ve krizi önlemede liderlik yetenekleri ile ilgilidir. Doğru cevap A'dır.

Kriz dönemleri belirsizliklerin olduğu ve gerekli bilgilerin sağlanamadığı dönemler olduğu için verilecek kararlarla ilgili uzmanların görüşlerine başvurma yöntemi kullanılabilir. Delphi tekniğide bu amaca hizmet eden bir teknik olarak bir sorunun çözümü için o konuyla ilgili uzman kişilerin birçok kritere göre görüş ve önerileri alınmasına ve en sonunda uzlaşma sağlanarak son kararın verilmesine olanak sağlar. Bu yöntemde krizle ilgili sorulara aranan çözüm önerileri yazılı bir anket şeklinde alınmaktadır. Doğru cevap B'dir.

Karar Konferansı Yöntemi özel olarak kriz sorunu üzerine yoğunlaştırılan bir süreç olarak kriz ekibine uzmanların alınmasını sağlayan ve iş ortamından farklı bir yerde toplanılmasını gerektiren bir yöntemdir. Bu yönteme göre kriz dönemlerinde karar almak için sırasıyla; ekip üyeleri problemin yapısı için tartışır, model kurulur, değer ve olasılık analizleri yapılarak karar sonuçlandırılır ve yazılı bir uygulama planı hazırlanarak stratejilerin uygulanmasına başlanır. Doğru cevap E'dir.

Kriz sürecinde stresin daha kolay yönetilebilmesi için aşağıdaki adımların atılması uygun olabilmektedir.

Doğru cevap C'dir.

Kısa vadede krizle ilgili olarak; 

Diğer şıklar orta ve uzun vadede yapılması gerekenleri belirtmektedir. Doğru cevap A'dır.

Alacak tahsilatlarının hızlandırılması kriz anında orta dönemde yapılacak çalışmalardan biridir.

Kriz, işletmenin müşteri ile ilişkilerine nasıl etki edecektir sorusu kriz etki değerinin hesaplanmasında sorulan sorulardan biri değildir

Kriz barometresinde en tehlikeli bölge yüksek kriz etki değeri ve yüksek bir kriz olasılık faktörü olan kırmızı bölgedir.

Kriz barometresi içinde en güvenli bölge ise düşük kriz etki değeri ve düşük kriz olaslık faktörü olan yeşil bölgedir. Potansiyel kriz tehlikesi düşük olduğu gibi kriz ortaya çıktığında da vereceği zararın işletmeyi çok fazla etkilemeyeceği bir bölgeyi ifade etmektedir.

Kriz etki değerinin hesaplanmasında sorulacak sorular:
• Krizin şiddeti gittikçe artıyor ise işletme ne düzeyde bir şiddete ne kadar süreyle dayanabilecektir?
• Krizle ilgili olarak medya ve devlet ne düzeyde krizle ilgilenecektir?
• Kriz işletmenin olağan faaliyetlerini ne düzeyde kesintiye uğratacaktır?
• Kriz işletmenin kamuoyu önündeki imajını ne ölçüde zedeleyecektir?
• Krizin işletmeye temel olarak yaratacağı zararın düzeyi ne olacaktır? (İşletmenin karında azalma, yatırımları
erteleme ve kredi sağlamada güçlük gibi).

Olasılık ölçümleri kriz barometresiyle değerlendirilmektedir. Doğru yanıt B'dir.

Krizin bir işletme üzerindeki etkisini hesaplamak yanında, krizin gerçekleşme olasılığınında hesaplanması önem taşımaktadır. Kriz etki değeri krizin gerçekleşme olasılığıyla birlikte değerlendirildiğinde krizin taşıdığı tehlikeyi ortaya çıkaracaktır. Bu nedenle kriz
etki ölçeğine yatay eksende kriz olasılık faktörünü hesaplamak için yüzde olarak 0 (krizin meydana gelmesi olanaksız) ile 100 (kesinlikle kriz olacak) arasında değerlerden oluşan kriz ihtimal faktörleri ölçeği eklenerek  kriz barometresi oluşturulur.  Bu değerlendirmeler çerçevesinde ise krizin gerçekleşme olasılığı yüzde olarak (0-100 arası) tahmin edilerek yatay eksen üzerine
işaretlenmelidir (Şekil 5.2, sf. 85). Kriz barometresinde, kriz etki ölçeğiyle kriz olasılık faktörü ekseni üzerinde işaretlenen değerlerin kesiştiği nokta krizin boyutunu göstermektedir. Kriz barometresinde en tehlikeli bölge yüksek kriz etki değeri ve yüksek bir kriz olasılık faktörü olan bölgedir. Kırmızı bölge olarak nitelenir. Sayı doğrusu gibi düşünürsek Etki değeri 8- ihtimal faktörü 80 kırmızı bölgedir.  Doğru yanıt D'dir.