KRİZ İLETİŞİMİ VE YÖNETİMİ - Deneme Sınavı - 17

Yöneticiler krizin niteliğine göre kendi isteğine bağlı olarak aşağıda kısaca tanımlanan stratejik düşünme, beyin fırtınası, Delphi ve karar konferansı yöntemlerini uygulayabilir. Liderlik bir yöntem değil yöneticilerin sahip olması gereken bir özelliktir. Doğru cevap D'dir.

Beyin fırtınası yöntemi, belirli sayıda kişinin bir araya gelerek problemleri ve bunların olası çözümlerini ve katılan bireylerin yaratıcı düşüncelerini ortaya koymak için kullanılan bir tekniktir. Doğru cevap B'dir.

Kriz çalışanlar ve işletme yöneticileri için önemli bir stres kaynağıdır. Doğru cevap B'dir.

Kriz zamanlarında stratejik kararlar verebilmek, zaman ve stres yönetimi çok büyük önem taşır. Yönetici olmak tek başına önemli değildir. Böyle dönemlerde liderlik vasfı önem taşır. Doğru cevap E'dir.

İşletmenin ilişki içinde olduğu; iç paydaşlar, çalışanlar, hissedarlar ve yöneticiler olarak ele alınırken; tedarikçiler, müşteriler, devlet, rakipler, yatırımcılar, sivil toplum kuruluşları, medya ise dış paydaşlardır. Doğru cevap D'dir.

Krizin bir işletmede işlerin kötüye gideceğinin başlangıç noktası olduğu ifade edilebilir. Çalışanların mutsuz olduğu, verimliliğin düştüğü ve satışların azalmaya başlaması gibi göstergeler kriz dönemlerine girildiğini gösterir. Artık krize giren işletmeler kritik bir devreye girmiş bulunmaktadır. Eğer bu dönem başarılı bir biçimde yönetilmezse belirli bir süre sonra işletmelerin yaşamları son bulabilir. Bu nedenle kriz dönemlerinde bir an önce krize müdahale etmek gerekir. Böyle acil bir durumda ise öncelikle ortaya çıkan krizin boyutları analiz edilmelidir. Kriz boyutlarının belirlenmesi ise kriz etki değerini hesaplamak ve kriz barometresi hazırlama aşamalarından oluşmaktadır. Doğru cevap A'dır.

Kriz etki değerinin hesaplanmasında sorulacak sorular:
     •  Krizin şiddeti gittikçe artıyor ise işletme ne düzeyde bir şiddete ne kadar süreyle dayanabilecektir?

Krizle ilgili olarak medya ve devlet ne düzeyde krizle ilgilenecektir?

Kriz işletmenin olağan faaliyetlerini ne düzeyde kesintiye uğratacaktır?

Kriz işletmenin kamuoyu önündeki imajını ne ölçüde zedeleyecektir?

Krizin işletmeye temel olarak yaratacağı zararın düzeyi ne olacaktır? (İşletmenin karında azalma, yatırımları erteleme ve kredi sağlamada güçlük gibi).

Doğru cevap B'dir.

İşletmelerin krizleri önceden sezmesi, bunlara dönük önlemler alması, krizleri en az ha- sarla atlatması ve bu dönemden bir şeyler öğrenerek geleceklerini yeniden dizayn etmede kullanabilmeleri yöneticilerin normal şartlar altındaki liderlik yeteneklerinden daha farklı liderlik yeteneklerine sahip olmasına bağlıdır. Wooten ve James (2008:363-271) kriz yönetiminin safhalarında liderlerin aşağıdaki yeteneklere sahip olması gerektiğini vurgulamışlardır:

Krizle ilgili sinyalin alınmasındaki liderlik yetenekleri; mantıklı olmak, bir bakış açısı oluşturmak.

Krize hazırlık ve önlemede liderlik yetenekleri; sorunu kavrama, örgütsel çeviklik ve yaratıcılık.

Krizin denetim altına alınmasında liderlik yetenekleri; baskı altında cesur kararlar alma, etkili iletişim ve risk almak.

Normal duruma geçişde (iyileşme) liderlik yetenekleri; örgütsel esnekliği desteklemek, hareketlerinde dürüst olmak.

Öğrenme ve değerlendirmede liderlik yetenekleri; öğrenme odaklı olmak.

Doğru cevap C'dir.

İyi bir karar, zaman geçirmeden uygulamaya konulan ve sonuç alınan karardır. Bilgi çağının yaşandığı bu yüzyılda hız çok önemlidir. Bu nedenle çabuk harekete geçen fırsatları daha önce değerlendirmektedir. Doğru cevap D'dir.

Stratejik Düşünme Yönetimi: Kriz dönemlerinde sezgilere dayalı kararlar alınarak krizlerin çözülmesi için temel stratejiler belirlenmesi yöntemidir. İlk önce ortak bir vizyon oluşturulur, kriz çözümüne yönelik temel stratejiler belirlenerek daha sonra somut olarak uygulamaya konur. Karar analiz yöntemlerine göre kriz şartlarında daha az zaman alıcı, daha esnek, yaratıcı ve kolay uygulanabilir bir yöntemdir.

Doğru cevap E'dir.

Beyin Fırtınası Yöntemi: Belirli sayıda kişinin bir araya gelerek problemleri ve bunların olası çözümlerini ve katılan bireylerin yaratıcı düşüncelerini ortaya koymak için kul- lanılan bir tekniktir. Bir sınırlama olmaksızın sorunlarla ilgili mümkün olduğunca çözüm yöntemleri üreten yaratıcı bir grup çalışmasıdır. Belirli kurallar ve bir düzen içinde yapılan beyin fırtınası kriz dönemlerinden çıkmak amacıyla yaratıcı çözümlerin üretilmesinde yararlı, kolay ve hızlı olabilecek bir yöntemdir. Doğru cevap A'dır.

Stres insanların hayatlarını devam ettirdiği çevrede meydana gelen değişmelerin onları etkilemesi sonucu ortaya çıkar. Doğru cevap B'dir.

Kısa Dönem (Savunma Aşaması)'de yapılması gerekenler şunlardır:

Kriz Yönetim Ekibinin Harekete Geçirilmesi

İşletmeyi Etkileyen Krizin Boyutlarının Belirlenmesi

Krizle İlgili Alternatif Çözümlerin Üretilmesi

İşletme Personeline, Kamuya ve Medyaya Krizle İlgili Açıklamaların Yapılması

Doğru cevap C'dir.

Kriz sırasında yetişmiş insan gücünün kaybedilmesinin engellenmesi krizin maliyetini azaltır yani ekonomik olarak krizden daha az hasarla çıkmaya yardımcı olabilir. doğru cevap D'dir.

İşletmeler ilgili paydaşlara kriz anında gerekli bilgileri sağlamak için hazırlayacağı kriz iletişim planında ilk olarak bir kriz anında işletme adına çalışanlara, krizden etkilenecek kişilere ve medyaya ilgili bilgileri iletmekten sorumlu olacak kişilerin kim olacağını be- lirlemelidir. İkinci olarak işletme içinde kriz anında tüm iletişim faaliyetlerini yürütülebileceği bir kriz kontrol merkezinin nerede kurulabileceği, kurulan merkezde kimlerin görevlendirileceği tespit edilmelidir. Bu aşamalardan sonra hangi medya kuruluşları ile nasıl ve ne şekilde ilişkiye geçilerek, nasıl ve nerede basın toplantıları yapılabilir gibi sorulara cevap aranmalıdır (Haşit, 2000:100-101). Gazete, televizyon, radyo, telefon, basın bildirileri ve açıklamaları kriz iletişiminde kullanılabilecek iletişim araçları iken, günümüzde kriz iletişiminde internet büyük bir yer tutmaktadır. İnternet işletmelere, kriz yönetimi açısında, bilgisayar destekli kriz iletişimi olanağını da sağlamaktadır. Doğru cevap E'dir.

Kriz etki değeri hesaplanırken işletmeler olabilecek en kötü kriz olasılıklarını hesaba kat-malıdırlar. En kötü kriz olasılığına göre krizin işletme üzerindeki yaratacağı etki 0-10 arasında değerlendirilir.

Krizin bir işletmede işlerin kötüye gideceğinin başlangıç noktası olduğu ifade edilebilir. Çalışanların mutsuz olduğu, verimliliğin düştüğü ve satışların azalmaya başlaması gibi göstergeler kriz dönemlerine girildiğini gösterir.

Krizin bir işletme üzerindeki etkisini hesaplamak yanında, krizin gerçekleşme olasılığı- nında hesaplanması önem taşımaktadır. Kriz etki değeri krizin gerçekleşme olasılığıyla birlikte değerlendirildiğinde krizin taşıdığı tehlikeyi ortaya çıkaracaktır. Bu nedenle kriz etki ölçeğine yatay eksende kriz olasılık faktörünü hesaplamak için yüzde olarak 0 (krizin meydana gelmesi olanaksız) ile 100 (kesinlikle kriz olacak) arasında değerlerden oluşan kriz ihtimal faktörleri ölçeği eklenerek (Şekil 5.2)’de görülen kriz barometresi oluşturulur. Krizin geçekleşme olasığı tahmin edilirken işletmenin daha önce ne tür krizler yaşadığı, krize yol açabilecek içsel ve dışsal çevresel şartların işletmeyi nasıl etkilediği, bu krizlerin ve çevresel şartların işletmeyi yeniden etkileme olasılığı, diğer işletmelerin ve sektörlerin yaşadıkları benzer krizler dikkate alınmalıdır. Bu değerlendirmeler çerçevesinde ise krizin gerçekleşme olasılığı yüzde olarak (0-100 arası) tahmin edilerek yatay eksen üzerine işaretlenmelidir.

Kriz etki değeri hesaplanırken işletmeler olabilecek en kötü kriz olasılıklarını hesaba katmalıdırlar. En kötü kriz olasılığına göre krizin işletme üzerindeki yaratacağı etki 0-10 ara- sında en düşükten yükseğe doğru aşağıdaki sorular çerçevesinde (Şekil 5.1)’de görülen kriz etki ölçeği üzerinde değerlendirilir (Fink, 1986:38-39).