KRİZ İLETİŞİMİ VE YÖNETİMİ - Deneme Sınavı - 6

Aktif yaklaşım ile kriz oluşumundan önce farklı alternatifler geliştirilerek, krizin işletmeye zarar vermesi önlenebilir.Aktif yöntemin uygulama
basamakları aşağıdaki gibidir:
• Acil olarak krizin tespiti ve tanımlanması,
• Eğer mevcutsa önleyici faaliyetlerden faydalanılması,
• Krizin etkisinin sınırlandırılması,
• Olanağı varsa krizin etkisiz hale getirilmesi,
• Kriz etkisiz hale getirildiğinde ya da kendiliğinden sona erdiğinde, derhal uygun olan kurtarma planının başlatılması. A seçeneğinde verilen ifade enteraktif yanıt sisteminin aşamalarından birisidir. Doğru cevap A'dır.

Erken uyarı sistemleri sayesinde krizin varlığı, şiddeti ve yoğunluğu tespit edilebilir. Bu sayede
işletmenin varlığının istikrarla sürdürülmesi imkânı doğar. Erken uyarı sistemi, mali oranlardan hareketle, işletmenin başarı durumunu tespit edebilmek için oranları tek tek dikkate alma yerine, onları başarılı başarısız işletme grupları içinde birlikte değerlendirme sürecidir. Doğru cevap B'dir.

İşletmelerin krize yanıt verme biçimleri, en genel şekliyle aktif yöntem, pasif yöntem ve enteraktif
yöntem olarak üç grupta incelenebilir. Pasif yöntem; binlerce yıldır uygulanmakta olan; doğal afetlere karşı destek yapılanmaları, yeterli hastane yatakları ve tedariklerin sağlanması ve nüfus merkezlerinin potansiyel tehlikelerden uzak bölgelerde konumlandırılması gibi eylemleri içermektedir. Pasif yöntemin temel amacı, kriz vurduğunda şiddetini minimize etmektir. Doğru cevap C'dir.

Enteraktif kriz sürecinin en önemli farklılığı, krizi
çözüm aşamasında öğrenmeye ve iyileştirmeye dayalı bir sürece sahip olmasıdır. Doğru cevap D'dir.

Enteraktif kriz yönetimi sürecinin aşamaları ve bu aşamaların temel özellikleri şunlardır:

Birinci aşama; işaretlerin farkına varılması; kriz olasılığını bildiren ilk uyarı işaretlerinin algılanmasını kapsamaktadır.

İkinci aşama; hazırlık ve önleme; hem krizleri önleme hem de krizlere karşı hazırlıklı olma
amacına yönelik faaliyetleri içermektedir.

Üçüncü aşama; krizi kontrol altına alma; krizin etkilerini hafifletmeyi ve krizin örgütün etkilenmemiş bölümlerine yayılmasını engellemeyi amaçlamaktadır.

Dördüncü aşama; iyileştirme; örgütler rutin faaliyetlerini yeniden başlatmak amacıyla tasarlanan test edilmiş kısa ve uzun dönemli programlar geliştirmekte ve uygulamaktadır.

Beşinci aşama; öğrenme; geçmişte iyileştirme için yapmış oldukları örgütün kendilerinin ve başkalarının deneyimlerinden öğrenilen önemli derslerin sürekli incelenmesi ve sorgulanması üzerinde durmaktadır. Doğru cevap E'dir.

Örgüt için görev; amaç ve hedeflerin yerleştirilmesi ile birlikte iç kaynaklar ve stratejik alternatif seçimleriyle örgütü etkileyen dış çevre analizinden oluşur. Paydaşların gücünün değerlendirilmesi ve stratejik karar alımlarında örgüt kültürünün etkisi bu analizdeki önemli alanlardır. Stratejik seçim; örgütün hedefi, kaynakları ve mevcut yeterlilikle başarı olanağının ne olduğudur. Doğru cevap A'dır.

Stratejik düzenlemenin daha geniş çapta düşünülebilmesi için çeşitli teknikler geliştirilmiştir. Bunlardan biri “senaryo planlaması” dır. Kurumun dışındaki iş dünyası ve endüstriyel yapılar yüksek değişim düzeyine eğilimlidirler. Geçen on yıllık süreçte; globalleşme, nüfussal, sosyal ve ekonomik değişimler yaşanmıştır. Bu eğilimlere, pazarda üretim ve ulaştırma servisleriyle ilgili problemler de
eklenmiştir. Bu nedenle söz konusu faktörlerin kriz etkisini, senaryo planlaması yöntemini kullanarak tahmin etmek mümkündür. İyi bir kriz senaryosu, örgütün dikkate almadığı ve hazırlanmadığı vakaları içeren kriz cinsidir. Bir krizin nasıl etki edebileceği konusunda kurgulanabilecek olan en iyi örnek ve en
kötü örnek senaryosudur. Senaryo planlamasının uygulanabilmesi bir takım etmenlere önem verilmesini gerektirir. Bunlar arasında takım oluşturulması ve örgüt kültürü bulunmaktadır. Aynı zamanda liderlik ve yönetimin sorumluluğu da hayati öneme sahiptir. Senaryo planlaması niteliği gereği uzun vadeli bir planlamadır. Doğru cevap B'dir.

Kriz ortamında duygusal tepkiler; söylenti, moral ve örgüte olan sadakat olmak üzere üç boyutta
görülmektedir. Doğru cevap C'dir.

Bilişsel tepkilerin şiddeti karar tutanakları, sistemdeki dinamikler, örgütsel amaçlarlardaki
değişikliklerin ölçümüyle değerlendirilebilir. Bu üç adet bilişsel tepkinin birbiriyle bağlantısı bulunmaktadır. Örneğin: Örgütsel kararlar, örgütsel amaçları, örgütsel amaçlar da sistem içindeki dinamikleri etkiler. Doğru cevap D'dir.

Örgütteki, lider kişiler ile takipçiler arasındaki güven ilişkisinin kriz ortamında önemli olduğu
öngörülmektedir. Bu anlamda lidere olan güvenin üç boyutu söz konusudur:

Güvenin Yetenek Boyutu: Örgütte çalışanların veya takipçilerinin mevcut durumda liderin yeterli
bilgisi, yetkinliği ve özellikleri olduğu ve yaptıklarının bir farklılık yaratacağını olan güvenlerini ifade etmektedir.

İyilikseverlik Boyutu: Liderin kendi çıkarını gözettiği kadar takipçilerin çıkarlarını da gözetmesidir. Fırsatçı davranmayacağına dair duyulan güvencedir.

Doğruluk Boyutu: Söz ve davranışlar arasındaki tutarlılığı ifade etmektedir.

Doğru cevap E'dir.

İşletmelerin krize yanıt verme biçimleri, en genel şekliyle aktif yöntem, pasif yöntem ve interaktif yöntem olarak üç grupta incelenebilir.

Aktif yöntemin uygulama basamakları aşağıdaki gibidir :
• Acil olarak krizin tespiti ve tanımlanması,
• Eğer mevcutsa önleyici faaliyetlerden faydalanılması,
• Krizin etkisinin sınırlandırılması,
• Olanağı varsa krizin etkisiz hale getirilmesi,
• Kriz etkisiz hale getirildiğinde ya da kendiliğinden sona erdiğinde, derhal uygun olan kurtarma planının başlatılması.

Erken uyarı sistemleri sayesinde krizin varlığı, şiddeti ve yoğunluğu tespit edilebilir. Bu sayede işletmenin varlığının istikrarla sürdürülmesi imkânı doğar.

Aktif yöntemin uygulama basamakları aşağıdaki gibidir:
• Acil olarak krizin tespiti ve tanımlanması,
• Eğer mevcutsa önleyici faaliyetlerden faydalanılması,
• Krizin etkisinin sınırlandırılması,
• Olanağı varsa krizin etkisiz hale getirilmesi,
• Kriz etkisiz hale getirildiğinde ya da kendiliğinden sona erdiğinde, derhal uygun olan kurtarma
planının başlatılması.

Kriz ortaya çıktığında hasarı sınırlama ve iyileşme evrelerini içeren sürece Pasif Kriz Yönetimi Modeli adı verilmektedir. Pasif model kriz oluştuktan sonra yapılacak faaliyetlere odaklanmıştır.

Krizin türüne bakılmaksızın, etkili bir kriz yönetimi tüm krizlerin geçirdiği beş farklı aşamanın; işaretlerin fark edilmesi, hazırlık ve önleme, zararı kontrol altına alma, iyileştirme ve öğrenme yönetimini kapsamaktadır.

Enteraktif kriz yönetimi sürecinin aşamaları ve bu aşamaların temel özellikleri:
Birinci aşama; işaretlerin farkına varılması; kriz olasılığını bildiren ilk uyarı işaretlerinin algılanmasını kapsamaktadır.
İkinci aşama; hazırlık ve önleme; hem krizleri önleme hem de krizlere karşı hazırlıklı olma amacına yönelik faaliyetleri içermektedir.
Üçüncü aşama; krizi kontrol altına alma; krizin etkilerini hafifletmeyi ve krizin örgütün etkilenmemiş bölümlerine yayılmasını engellemeyi amaçlamaktadır.
Dördüncü aşama; iyileştirme; örgütler rutin faaliyetlerini yeniden başlatmak amacıyla tasarlanan test edilmiş kısa ve uzun dönemli programlar geliştirmekte ve uygulamaktadır.
Beşinci aşama; öğrenme; geçmişte iyileştirme için yapmış oldukları örgütün kendilerinin ve deneyimlerinden öğrenilen önemli derslerin sürekli incelenmesi ve sorgulanması üzerinde durmaktadır.

Örgütün krize hazırlıklı olma ya da krize eğilimini belirlemede; strateji, örgüt yapısı, kültür ve insan kaynaklarının eş zamanlı etkisi olduğu bilinmektedir.

Krize müdahale ortamında, insan faktörünün öncelikle önemli olduğunu ve bireylerin krize karşı duygusal ve bilişsel tepkilerini birleştirici çözümler üretmek gerektiğini öne süren modele, “öncelik değerleme modeli” denir. Bu bakış açısı örgütsel tepkilerin de bireysel tepkilere benzer olduğunu öne sürmektedir.

Krize müdahale ortamında, insan faktörünün öncelikle önemli olduğunu ve bireylerin krize karşı duygusal ve bilişsel tepkilerini birleştirici çözümler üretmek gerektiğini öne süren modele, “öncelik değerleme modeli” denir. Bu bakış açısı örgütsel tepkilerin de bireysel tepkilere benzer olduğunu öne sürmektedir.