KONUT YAPI KOOPERATİFÇİLİĞİ

Kooperatifler Kanu’nun 81’inci maddesine göre Kooperatiflerin dağılma nedenleri aşağıdaki şekide sıralanmıştır;
1. Anasözleşme gereğince dağılma,
2. Genel Kurul kararı ile dağılma,
3. İflâsın açılmasıyla dağılma,
4. Kanunlarda öngörülen diğer hallerde ilgili
Bakanlığın mahkemeden alacağı karar üzerine dağılma,
5. Diğer bir kooperatifle birleşmesi veya devralınması suretiyle dağılma,
6. Üç yıl olağan genel kurulunu yapamaması halinde dağılma,
7. Amacına ulaşma imkânının bulunmadığının ilgili Bakanlıkça tespiti halinde mahkemeden alınacak kararla dağılma,
8. Kooperatifin amacının gerçekleşmesi nedeniyle dağılma.

Kooperatifin zorunlu organlarından genel kurulun olmaması, kooperatifin tasfiyesini gerektirir. Konut yapı kooperatifleri tüzel kişiliğe sahiptir ve başka bir kooperatifle birleştirilebilir. Herhangi bir dağılma nedeni ortaya çıktıktan sonra ancak tasfiye sürecinin tamamlanmasından sonra kooperatif tüzel kişiliği sona erer.

Konut yapı kooperatiflerinde dağılma kararının alınabilmesi için, öncelikle genel kurulda toplantı yetersayısının sağlanması, yani ortakların 1/4’ünün hazır bulunması gerekir. Eğer toplantı yetersayısı sağlanmamışsa, kullanılan oyların 2/3’ü olumlu olsa bile dağılma kararı alınamaz.

İİK m. 179’da da, borçları aktifinden fazla olan kooperatiflerin iflâsına ilişkin bir düzenleme bulunmaktadır. Buna göre, kooperatifin borçlarının aktifinden fazla olduğu mahkemece tespit edilirse, önceden takip yapılmasına gerek olmadan kooperatifin iflâsına karar verilir. Bunun için kooperatif borçlarının aktifinden fazla olduğu şu kişilerce iddia edilebilir:
• Kooperatifi idare ve temsile yetkili kişiler.
• Kooperatif tasfiye halinde ise, tasfiye memurları.
• Tasfiye halindeki kooperatifin alacaklılarından biri.

Konut yapı kooperatifleri açısından ilgili Bakanlık, Çevre ve Şehircilik Bakanlığıdır.

Kooperatiflerde genel kurul, yönetim kurulu ve denetçiler kurulu olmak üzere üç zorunlu organ bulunmaktadır.

Tescilden itibaren 6 ay içinde kooperatifin amacının değiştirilerek, kooperatifin amacının gerçekleşmesi nedeniyle dağılması önlenebilir. Kooperatifin ana sözleşmede belirtilen amacının değiştirilmesi tasfiye sürecinde yapılması gereken işlemlerden birisi değildir.

Tasfiye kurulunun nasıl belirleneceği Koop. K. m. 81 ve 82’de gösterilmiştir. Buna göre, kooperatiflerde tasfiye kurulu dört şekilde belirlenebilir. Bunlar:

Tasfiye kurulu kooperatifin tasfiyesini sağlamak üzere şu işlemleri yapar:
• Koruma önlemleri almak.
• İlk envanter ile bilançoyu hazırlamak.
• Kooperatifin malları ile defterlerine el
koymak.
• Kooperatif alacaklılarını çağırmak ve korumak.
• Aktifleri paraya çevirmek, alacakları tahsil
etmek, borçları ödemek.
• Son bilançoyu hazırlamak.
• Tasfiye sonucu artan parayı dağıtmak.
• Kooperatifin kaydının ticaret sicilinden silinmesini talep etmek. Dolayısıyla ticaret sicilinden silinmesi işlemi ilgili ticaret kanunları uyarınca ticaret sicil birimleri tarafından yapılır.

Kooperatifin tasfiye kararının verildiği andaki durumunu gösteren bu bilançoya, uygulamada tasfiye bilançosu denir.Konut yapı kooperatifinin tasfiyesi sonucunda kalan para ana sözleşmede aksi belirtilmemişse, ortaklar arasında eşit oranda paylaştırılır. Eğer ilk tasfiye bilançosunda borçların kooperatif varlığını aştığı belirlenmişse, tasfiye kurulu kooperatifin bu borçlarını ödeyemeyeceği için iflas başvurusunda bulunur.Tasfiye sürecinde tasfiye kurulu kooperatifin alacaklarını da tahsil etme yetkisine sahiptir.

Kooperatifler Kanu’nun 81’inci maddesine göre Kooperatiflerin dağılma nedenlerinde Üç yıl olağan genel kurulunu yapamaması halinde dağılma gerçekleşir.

İİK m. 179’da da, borçları aktifinden fazla olan kooperatiflerin iflâsına ilişkin bir düzenleme bulunmaktadır. Buna göre, kooperatifin borçlarının aktifinden fazla olduğu mahkemece tespit edilirse, önceden takip yapılmasına gerek olmadan kooperatifin iflâsına karar verilir. Bunun için kooperatif borçlarının aktifinden fazla olduğu şu kişilerce iddia edilebilir:
• Kooperatifi idare ve temsile yetkili kişiler.
• Kooperatif tasfiye halinde ise, tasfiye memurları.
• Tasfiye halindeki kooperatifin alacaklılarından biri.

Konut yapı kooperatifleri açısından ilgili Bakanlık, Çevre ve Şehircilik Bakanlığıdır.

Kooperatiflerde genel kurul, yönetim kurulu ve denetçiler kurulu olmak üzere üç zorunlu organ bulunmaktadır. Yönetim kurulu ve denetçiler kurulu bulunmadığında, genel kurul toplanarak bu
organları oluşturur.

Kooperatifin diğer bir kooperatifle birleşmesine genel kurul karar verir. Koop. K. m. 51’e göre, genel kurulun dağılma kararı alabilmesi için, genel kuralın aksine toplantıda hazır bulunanların 2/3’ünün olumlu oyu gerekir. Ancak burada öncelikle, toplantı yeter sayısının sağlanması gerektiği unutulmamalıdır. Toplantıda her halükarda ortakların 1/4’ü hazır bulunmalıdır.

Konut yapı kooperatiflerinin amacı, ana sözleşmede gösterilen işlerin tamamlanması ve ferdi mülkiyete geçilip konutların ortaklar adına tescil edilmesidir. Bu nedenle, kooperatif ana sözleşmesinde gösterilen işlerin tamamlanarak konutların 634 sayılı Kat Mülkiyeti Kanunu’na uygun şekilde ortaklar adına tescil edilmesiyle, kooperatif amacına ulaşmış olur ve dağılır.

Tasfiye ile sona eren kooperatifin malvarlığı paraya çevrilerek, kooperatif borçları ödendikten sonra artan kısım, ortaklar arasında paylaştırılır. Tasfiye sırasında yapılması gereken işlemler şunlardır:
• Kooperatifin devamı sırasında başlamış olan, fakat henüz tamamlanmamış olan işlemleri tamamlamak.
• Kooperatifin borç ve taahhütlerini yerine getirmek.
• Kooperatifin alacaklarını tahsil ederek ve varlıklarını paraya çevirerek, kooperatifin kalan varlığını saptamak.
• Malvarlığından artan kısmı ortaklar arasında bölüştürmek.

Tasfiye kurulunun nasıl belirleneceği Koop. K. m. 81 ve 82’de gösterilmiştir. Buna göre, kooperatiflerde tasfiye kurulu dört şekilde belirlenebilir. Bunlar:

• Ana Sözlesmede Gösterme
• Mahkeme Tarafından Atama
• Genel Kurul Tarafından Belirleme
• Yönetim Kurulu Tarafından Görevin Üstlenilmesi

Tasfiye kurulu kooperatifin tasfiyesini sağlamak üzere şu işlemleri yapar:
• Koruma önlemleri almak.
• İlk envanter ile bilançoyu hazırlamak.
• Kooperatifin malları ile defterlerine el koymak.
• Kooperatif alacaklılarını çağırmak ve korumak.
• Aktifleri paraya çevirmek, alacakları tahsil etmek, borçları ödemek.
• Son bilançoyu hazırlamak.
• Tasfiye sonucu artan parayı dağıtmak.
• Kooperatifin kaydının ticaret sicilinden silinmesini talep etmek.

Ortaklar son bilançoya, mahkemeye tebliğ tarihinden itibaren bir ay içinde itirazda bulunabilir.