KONUT YAPI KOOPERATİFÇİLİĞİ

Genel kurulun denetçi seçimine ilişkin kararında farklı bir görev süresi belirtilmemişse, denetçinin görev süresi bir yıldır.

İbra, yönetim kurulu ile denetçilerin yapmış oldukları işlemlerin genel kurulca onaylanması demektir.

Genel kurul Koop. K. m. 42’de belirtilen yetkilerini kullanmak üzere, olağan ya da olağanüstü toplanabilir. Kural olarak genel kurul, her yıl olağan şekilde toplanır. Olağan toplantının her hesap devresi sonundan itibaren altı ay içinde ve en az yılda bir defa yapılması zorunludur.

Genel Kurulun Yetkileri
Genel kurulun yetkileri, Kooperatifler Kanunu’nun 42. maddesinde sayılmıştır. Bu maddede sayılan yetkileri genel kurul bir başka organa devredemez. Genel kurulun devir ve terk edilemez yetkileri şunlardır:
• Konut yapı kooperatifinin ana sözleşmesini değiştirmek.
• Kooperatif yönetim, denetçiler ve tasfiye kurulu üyelerini seçmek.
• İşletme hesabıyla bilanço ve gerektiğinde gelir gider farkının bölüşülmesi hakkında karar vermek.
• Yönetim ve denetçiler kurulunu ibra etmek.
• Kanun veya ana sözleşme ile genel kurula tanınmış olan konular hakkında karar vermek.
• Gayrimenkul alımında ve satımında takip edilecek usul ile alınacak gayrimenkulün niteliğini, yerini ve azami fiyatını, satılacak gayrimenkulün asgari fiyatını belirlemek.
• İmalat ve inşaat işlerinin yaptırılma yöntemini belirlemek.
• Kooperatifin ortak sayısı ile yapılacak konut veya işyeri sayısını tespit etmek.

Genel kurul ayrıca aşağıdaki yetkilere de sahiptir:
• Kooperatifin ortak sayısını belirlemek,
• Ortaklardan alınacak taksit miktarını tespit etmek,
• Ödemelerini geciktiren ortaklardan gecikme farkı alınmasına karar vermek,
• Yaptırılacak yapıların sayısını, cinsini, özelliklerinin kooperatif amacına ve ortakların ihtiyacına uygun olup olmadığını tespit etmek,
• İnşaat işlerinin yaptırılmasında, ihale veya emanet usullerinden birini tercih etmek.

Konut yapı kooperatifçiliği kapsamında kooperatifin imalat ve inşaat işlerinin yaptırılma usülleri; açık teklif, kapalı teklif, pazarlık ve yarışma usülü olarak çeşitlenir.

Genel kurul toplantısında görüşülecek olan konular, genel kurul toplantı çağrısında gündem başlığı altında belirtilir. Koop. K. m. 46’ya göre, azlığın da gündeme madde eklenmesini talep etme hakkı vardır. Buna göre ortakların, en az onda birinin genel kurul toplantısından en az 20 gün önce yazılı olarak talep ettikleri konuların, toplantı gündemine konulması zorunludur. Ancak gündeme madde eklenmesini isteyen azlık ortakların sayısı dörtten az olamaz.

Kooperatif genel kurul toplantılarında görüşülecek konular, sadece gündemde yer alan maddelerdir, gündemde yer almayan konular kural olarak görüşülemez. Buna gündeme bağlılık ilkesi denir.

Genel kurulda görüşmeler gündem sırasına göre yapılır ve bu sıraya uyulmasını divan başkanı sağlar.

Genel kurula katılanların yarısından bir fazlasının kabulü ile gündeme alınabilecek olan konular şunlardır: 
• Hesap tetkik komiyonunun seçilmesi,
• Bilanço incelemesi ve ibranın geriye bırakılması,
• Çıkan veya çıkarılan ortaklar hakkında karar alınması,
• Genel kurulun yeni toplantıya çağrılması,
• Kanun, ana sözleşme ile iyi niyet esaslarına ve genel kurul kararlarına aykırı olduğu ileri sürülen yönetim kurulu kararlarının iptal,
• Yönetim kurulu üyeleri ile denetçilerin azli ve yerlerine yenilerinin seçilmesi.

Genel kurul kararları aleyhine bozma davası açılması mümkündür. Koop. K. m. 53’e göre bozma davası açabilecek olan kimseler şunlardır:
• Toplantıda hazır bulunup da olumsuz oy kullanan ve durumu tutanağa geçirten pay sahipleri,
• Toplantıya katıldığı halde oyunu kullanmasına haksız olarak izin verilmeyen pay sahipleri,
• Toplantıya çağrının usulüne uygun yapılmadığını iddia eden pay sahipleri,
• Toplantı gündeminin gereği gibi ilan veya tebliğ edilmediğini iddia eden pay sahipleri, 
• Genel kurul toplantısına katılma hakkı olmayan kişilerin karara katılmış bulunduklarını iddia eden pay sahipleri,
• Yönetim kurulu,
• Kararların yerine getirilmesi kişisel sorumluluğuna yol açacak ise, yönetim kurulu üyeleri ile denetçilerin her biri.

Genel kurulca seçilen yönetim kurulu üyeleri ile kooperatif arasındaki hukuki ilişki Yargıtay’a göre hizmet değil vekalet ilişkisidir. Bu nedenle kooperatif yönetim kurulu üyelerine ihbar ve kıdem tazminatı ödenemez (Yargıtay 10. Hukuk Dairesi, 06.10.2010 tarih ve E. 6047, K. 5998 sayılı kararı).

Genel kurulun kooperatif yönetim kuruluna üye olarak seçtiği kişilerin, mal bildiriminde  bulunmaları gerekir (3628 sayılı Mal Birdiriminde Bulunulması, Rüşvet ve Yolsuzluklarla Mücadele
Kanunu m. 2).

Genel kurulca seçilen yönetim kurulu üyelerinin görev süresi, en çok dört yıldır. Görev süresi sona eren üyeler, tekrar yönetim kurulu üyesi olarak seçilebilir. Ancak bunun için ana sözleşmede yeniden seçilmeyi engelleyen bir hüküm bulunmamalıdır. (Koop. K. m. 57)

Yönetim Kurulu, kendi içinden yönetim ve temsil yetkisine sahip olacak birini seçiyorsa bu kişiye murahhas üye denir.

Kooperatifler adına yapılan işlemlerin kooperatifi bağlayıcı olması ve geçerli olabilmesi için, kooperatif unvanı altında kooperatifi temsile yetkili olan iki kişinin imzası gerekir. Bu kural çift imza kuralı olarak adlandırılır.

Yönetim kurulu üyelerinin katılacakları toplantı başına alacakları ücrete huzur hakkı denir.

Yönetim kurulu üyelerinin sorumlu olduğu hallerde, kooperatifin uğradığı zararın tazminini kooperatif veya her bir pay sahibi istemeye yetkilidir. Ancak pay sahipleri, tazminatın kendilerine değil, kooperatife ödenmesini isteyebilirler. Kooperatif ve pay sahipleri, yönetim kurulu üyelerini zararın tamamı için birlikte dava ederek davada her bir yönetim kurulu üyesinin tazminat borcunun belirlenmesini isteyebilir. Bu durumda, birden çok sorumlu arasındaki başvuru (rücu) da hakim tarafından belirlenir.
Yönetim kurulu üyeleri, ortaya çıkan zarardan müteselsilen (zincirleme) sorumludurlar. Ancak bu sorumluluk, yönetim kurulu üyesinin kusuru ve durumun gereklerine göre zarar şahsen kendisine yükletilebildiği takdirde söz konusu olur.

Genel kurulun denetçi seçimine ilişkin kararında farklı bir görev süresi belirtilmemişse, denetçinin görev süresi bir yıldır. Görev süresi sona eren denetçiler tekrar seçilebilirler. Tekrar seçilmeme durumunda denetçi sıfatı sona erer. Denetçilik sıfatı aşağıdaki hallerde de sona erer:
• Denetçinin Türk vatandaşlığını yitirmesi,
• Denetçinin fiil ehliyetini kaybetmesi,
• Denetçinin yönetim kurulu üyeliğine seçilmesi,
• Denetçinin kooperatife memur olması,
• Denetçinin yönetim kurulu üyeleri ile iş ortaklığı kurması,
• Denetçinin azli,
• Denetçinin istifası.

Yönetim kurulu, genel kurulu toplantıya çağırmaya yetkili asli organdır

Gündeme alınabilecek olan konular şunlardır:
• Hesap tetkik komiyonunun seçilmesi,
• Bilanço incelemesi veibranın geriye bırakılması,
• Çıkan veya çıkarılan ortaklar hakkında karar alınması,
• Genel kurulun yeni toplantıya çağrılması,
• Kanun, ana sözleşme ile iyi niyet esaslarına ve genel kurul kararlarına aykırı olduğu ileri sürülen yönetim kurulu kararlarının iptal,
• Yönetim kurulu üyeleri ile denetçilerin azli
ve yerlerine yenilerinin seçilmesi.

Bazı kararlar içinse bütün ortakların ¾’ünün oyu gerekmektedir. Bu kararlar:
• Ortakların şahsi sorumluluklarının ağırlaştırılması,
• Ek ödemelerin konulmasına ilişkin kararlardır.

Bozma davası açabilecek olan kimseler şunlardır:
• Toplantıda hazır bulunup da olumsuz oy kullanan ve durumu tutanağa geçirten pay sahipleri,
• Toplantıya katıldığı halde oyunu kullanmasına haksız olarak izin verilmeyen pay sahipleri,
• Toplantıya çağrının usulüne uygun yapılmadığını iddia eden pay sahipleri,
• Toplantı gündeminin gereği gibi ilan veya tebliğ edilmediğini iddia eden pay sahipleri,
• Genel kurul toplantısına katılma hakkı olmayan kişilerin karara katılmış bulunduklarını iddia eden pay sahipleri,
• Yönetim kurulu,
• Kararların yerine getirilmesi kişisel sorumluluğuna yol açacak ise, yönetim kurulu üyeleri ile denetçilerin her biri.

Yönetim kurulu, Kooperatifler Kanunu’nun 55’inci maddesine gore en az üç üyeden oluşur

Denetçiler Kurulu, genel kurul adına kooperatifin işlem ve hesaplarını denetleyen organdır.

Kooperatif genel kurulunu toplantıya çağırmaya yetkili asli organ yönetim kuruludur.