KONUT YAPI KOOPERATİFÇİLİĞİ

Bir gerçek veya tüzel kişinin, bir kooperatifte ortak sıfatını kazanabilmesinin başlıca dört yolu vardır. Bunlar; kuruluş aşamasında kurucu ortak olarak, kuruluştan sonra pay alınması yolu ile aslen, bir başkasının payı devralınmak suretiyle devren ve ana sözleşmede hüküm bulunması halinde miras yoluyla ortak olmak şeklinde sıralanabilir.

Zamanaşımı, kanunda öngörülen ve belirli koşullar altında geçmekle, bir hakkın kazanılmasını, kaybedilmesini veya bir yükümlülükten kurtulmayı sağlayan süredir.

Kooperatif ortaklığı, ortağın kendi iradesiyle kooperatiften çıkması, ortağın payını bir başkasına devretmesi, ortağın ölümü ve ortağın kooperatifin yetkili organı tarafından ortaklıktan çıkarılması hallerinde sona erer.

Kooperatiflerde ortaklığa giriş ve çıkış sisteminde “açık kapı ilkesi” geçerlidir. Bu ilke, kooperatifteki değişir ortaklılık ve değişir sermaye unsurlarının doğal bir sonucu olup, ortaklığa giriş ve çıkışın yöneticilerin veya diğer etkili kişilerin isteklerine göre değil, objektif şartlara bağlanması anlamını taşır. Söz konusu açık kapı ilkesinin bir gereği olarak, her ortak kendi isteğiyle ortaklıktan çıkabilir. Ortağa tanınan bu hak, kooperatif yönetim kurulunun veya genel kurulun kararı ile ya da ana sözleşmeye konulacak bir hükümle hiçbir şekilde ortadan kaldırılamaz. Kooperatifler Kanunu’nun 11/3 maddesine göre, ortaklıktan çıkma hakkını kaldıran ana sözleşmedeki kayıtlar hükümsüzdür.

Bir kimsenin, miras bırakanın mirasçısı olduğunu gösteren ve mahkemeden alınan resmi belgeye veraset ilamı adı verilir. Doğru cevap C seçeneğinde verilmiştir.

Ferdi münasebete geçilmeden önce, ölen ortağın kanuni mirasçılarının, 3 ay içinde temsilci tayin ederek kooperatife bildirmeleri halinde, ortaklık hak ve yükümlülükleri kanuni mirasçıları lehine devam eder. Doğru cevap B seçeneğinde verilmiştir.

Şartları ve katkıları eşit olmayan ortaklara, farklı ancak aynı ölçünün kullanılması suretiyle, sonucun eşit olarak elde edilmesine ‘’Nispi Eşitlik’’ denir. Doğru seçenek C şıkkıdır.

Dava, genel kurul kararının alındığı toplantıyı izleyen günden başlamak üzere bir ay içinde açılabilir. Doğru cevap A seçeneğidir.

Azınlık (Azlık) Hakları: Bu haklar, dört ortaktan az olmamak kaydıyla, ortakların en az onda birinin bir araya gelmesiyle kullanılabilir. Doğru cevap B seçeneğinde verilmiştir.

Bir yapı kooperatifinin genel kurul toplantısı yapabilmesi için, ortakların en az dörtte birinin şahsen veya temsilen hazır bulunması zorunludur. Dolayısıyla doğru cevap D şıkkıdır.

Ortakların hakları; konu açısından, katılma hakları, koruyucu haklar ve malvarlığı hakları olmak üzere üç kategoride incelenebilir. Ortakların yükümlülükleri ise, yasal miktarda pay taahhüdü, sır saklama ve kooperatife zarar vermeme ile ana sözleşmede öngörülmüş olan diğer ödev ve yükümlülüklerdir. Doğru cevap E'dir.

Bir gerçek veya tüzel kişinin, bir kooperatifte ortak sıfatını kazanabilmesinin başlıca dört yolu vardır. Bunlar; kuruluş aşamasında kurucu ortak olarak, kuruluştan sonra pay alınması yolu ile aslen, bir başkasının payı devralınmak suretiyle devren ve ana sözleşmede hüküm bulunması halinde miras yoluyla ortak olmak şeklinde sıralanabilir. Doğru cevap D'dir.

Kooperatif ortaklığı, ortağın kendi iradesiyle kooperatiften çıkması, ortağın payını bir başkasına devretmesi, ortağın ölümü ve ortağın kooperatifin yetkili organı tarafından ortaklıktan çıkarılması hallerinde sona erer. Doğru cevap B'dir.

Kooperatiflerde ortaklığa giriş ve çıkış sisteminde “açık kapı ilkesi” geçerlidir. Bu ilke, kooperatifteki değişir ortaklık ve değişir sermaye unsurlarının doğal bir sonucu olup, ortaklığa giriş ve çıkışın, yöneticilerin ve diğer etkili kişilerin isteklerine göre değil, objektif şartlara bağlanması anlamını taşır. Doğru cevap A'dır.

Bir kimsenin, miras bırakanın mirasçısı olduğunu gösteren ve mahkemeden alınan resmi belgeye veraset ilamı adı verilir. Doğru cevap C'dir.

Örnek ana sözleşmenin “ortaklıktan çıkarma” başlıklı hükmüne göre çıkarma sebepleri şunlardır: 10. Maddede yazılı ortaklık şartlarını kaybedenler, Parasal yükümlülüklerini zamanında yerine getirmeyenler, Kur’a çekimi sonunda kendilerine düşen konutları kabul etmeyenler, Tapuda kendi adlarına tescilden önce, konutlarında yaptıkları tahribat ve tadilatı yazılı ihtara rağmen düzeltmeyenler, Kooperatifin para, mal ve belgeleri üzerinde işledikleri suçlardan mahkûm olanlar. Doğru cevap D'dir.

Katılma hakları; genel kurula katılma ve buna bağlı haklar ile oy hakkından oluşmaktadır. Bilgi alma hakkı, Denetleme hakkı, Dava açma hakkı ve Ortaklıktan çıkma hakkı ise koruyucu haklar arasında yer almaktadır. Doğru cevap C'dir.

Kooperatif ortağının sahip olduğu malvarlığı hakları şunlardır: Tasfiye artığı üzerindeki hak, Gelir-gider farkı üzerindeki pay hakkı, Kooperatif ortağının mirasçısının ortağın yaptığı ödemelerin iadesini talep hakkı. Doğru cevap A'dır.

Kooperatif ortaklarının parasal yükümlülükleri; ortaklık paylarının ödenmesi, ek ödeme yükümlülüğü ve sair ödemeler yükümlülüğü olarak sıralanabilir. Doğru cevap D'dir.

Yukarıdaki verilen kanun maddesi, Sır Saklama Yükümlülüğü kapsamında değerlendirilir. İlgili hükümde, ticari defterlerin ve haberleşme ile ilgili belgelerin incelenmesi sonucu kooperatifin sırlarına vakıf olan ortakların bunları saklama yükümlülüğü bulunduğu; bu yükümlülüğe aykırı davranışın cezai yaptırım ile karşılaşacağı belirtilmiştir. Doğru cevap B'dir.