KONUT YAPI KOOPERATİFÇİLİĞİ

Bir gerçek veya tüzel kişinin, bir kooperatifte ortak sıfatını kazanabilmesinin başlıca dört yolu vardır. Bunlar; kuruluş aşamasında kurucu ortak olarak, kuruluştan sonra pay alınması yolu ile aslen, bir başkasının payı devralınmak suretiyle devren ve ana sözleşmede hüküm bulunması halinde miras yoluyla ortak olmak şeklinde sıralanabilir. Doğru cevap E'dir.

Ferdi münasebete geçilmeden önce, ölen ortağın kanuni mirasçılarının üç ay içinde temsilci tayin ederek kooperatife bildirmeleri halinde, ortaklık hak ve yükümlülükleri kanuni mirasçıları lehine devam eder. Dolayısıyla, kooperatifte henüz ferdileştirme yapılmadan ortaklardan birinin ölmesi halinde, mirasçıları en geç üç ay içinde, bir temsilci yoluyla ortaklığın devamı yönündeki iradelerini kooperatife bildirmek zorundadırlar. Doğru cevap B'dir.

Kooperatif ortaklığı, ortağın kendi iradesiyle kooperatiften çıkması, ortağın payını bir başkasına devretmesi, ortağın ölümü ve ortağın kooperatifin yetkili organı tarafından ortaklıktan çıkarılması hallerinde sona erer. Doğru cevap C'dir.

En çok karşılaşılan ortaklıktan çıkarılma sebebi, ortağın ödemelerini zamanında yapmamasıdır. Doğru cevap E'dir.

Kooperatif ortağını ortaklıktan çıkarma kararını verecek olan yetkili organ, genel kuruldur. Doğru cevap D'dir.

Kooperatif ortaklığından çıkarma kararına itiraz edilmez veya dava açılmaz ve bu şekilde üç aylık süre sona ererse, çıkarma kararı kesinleşir. Doğru cevap C'dir.

En az iki nüsha olarak hazırlanması gereken ortaklık senedinin;
• kooperatifin adını (ünvanı),
• ortağın adı, soyadı ile iş ve konut adresini,
• ortağın kooperatife girdiği ve çıktığı tarihleri (senette ortağın çıktığı tarih, sonradan
doldurulmak üzere boş bırakılır),
• ortağın kooperatife yatırdığı veya çektiği paraları (bunların tarih sırası ile yazılması gerekmektedir), gösterecek şekilde hazırlanması öngörülmüştür. Doğru cevap A'dır.

Genel kurula katılma hakkı, Kooperatifler Kanunu’nda doğrudan düzenlenmiş ve tanınmıştır. Kanunun 26. maddesine göre, en az üç aydan beri ortak olmayanlar hariç her ortak genel kurula katılma hakkına sahiptir. Doğru cevap A'dır.

Kooperatif ortaklarının sahip olduğu koruyucu haklar: 

Doğru cevap D'dir.

Bir yapı kooperatifinin genel kurul toplantısı yapabilmesi için, ortakların en az dörtte birinin şahsen veya temsilen hazır bulunması zorunludur. Doğru cevap B'dir.

Ortaklık sıfatı miras yoluyla da edinilebilir. Kural olarak, ortaklardan birinin ölümü ile onun payı doğrudan mirasçılarına geçmez. Ancak, ana sözleşmede gösterilecek şartlarla, ölen ortağın
mirasçılarının kooperatifte ortak olarak kalmaları sağlanabilir.

Parasal yükümlülüklerini zamanında yerine getirmeyenler: İlgili düzenleme şu şekildedir:
“Parasal yükümlülüklerini otuz gün geciktirmeleri üzerine, yönetim kurulunca noter
aracılığı ile yapılacak ihtarı takip eden on gün içinde bu yükümlülüklerini yerine getirmeyenlere,
yine aynı Kurul tarafından ikinci ihtar yapılır. İkinci ihtarı takip eden 30 gün içerisinde
de, yükümlülüklerini yerine getirmeyenlerin ortaklığı kendiliğinden düşer.”

Her ortak, hesap senesi sonundan en az 1 ay önce yönetim kuruluna yazı ile başvurmak
suretiyle ortaklıktan çıkabilir.

Sair ödemeler adı altında uygulamada en çok şu
örneklere rastlanmaktadır: Kooperatif amaçlarının
gerçekleştirilmesini sağlamak üzere, “genel giderlere
iştirak payı (aidat)”, ortaklığa girişte “giriş aidatı”
veya “kayıt ücreti”, yıllık aidatı.

Ek ödemeler sadece bilanço açıklarının kapatılması için talep edilebilirken, sair ödemeler; kooperatif amaçlarının gerçekleştirilmesi, dönem giderlerinin veya beklenmedik giderlerin
karşılanması amacıyla talep edilebilir.

Konut yapı kooperatifleri ana sözleşmesine göre de, ortaklık yazılı olarak yönetim kuruluna bildirilmek kaydıyla, ortaklık şartlarını taşıyan kişilere devredilebilir. Yönetim kurulu, bu şekilde ortaklığı devralan kişiyi ortaklığa kabul etmekten kaçınamaz. Bu durumda, eski ortağın kooperatife karşı olan bütün hak ve yükümlülükleri yeni ortağa geçer. Kooperatifin söz konusu devir sebebiyle, taraflardan ek bir ödeme talep etmesi de mümkün değildir.

Ölen ortağın mirasçılarının, beş yıllık zamanaşımı süresi içinde alacak ve haklarını kooperatiften
talep etmeleri gerekmektedir.

Kur’a çekimi sonunda kendilerine düşen konutları kabul etmeyenler: Kur’a çekilişi sonucunda kendisine düşen konutu kabul edip teslim almayanlar, kooperatif ortaklığından çıkarılırlar.

Mutlak eşitlik, şartlar veya katkı ve özveriler eşit olmadığı halde herkese aynı hakkın tanınması veya borç yükletilmesidir.

Olumsuz oy kullanmayıp sadece karara karşı çıkan veya çekimser kalan ortak, iptal
davası açamayacaktır. Muhalif oy kullanmak ve bunun tutanağa geçirilmesi zorunludur.