KONUT YAPI KOOPERATİFÇİLİĞİ

Kooperatifçiliğe benzer ortaklaşa çalışma ve ortak iş yapma düşüncesine, tarihin çok eski zamanlarından beri rastlanmakla birlikte, kooperatifçilik ilk olarak günümüzdeki anlamda İngiltere’de ortaya çıkmıştır.

Günümüzdeki anlamıyla kooperatifçilik hareketi, 1844 yılında İngiltere’de başlamıştır.

İngiltere’de ilk kooperatif denemesi, bir sosyal reformcu olan Robert Owen tarafından yapılmıştır.

İngiltere’de R. Owen ve W. King kooperatifçiliğin öncülüğünü yapmış olmakla birlikte, modern anlamda ilk kooperatifi kuran ve başarılı bir biçimde devamlılığını sağlayan Rochdale Öncüleri olmuştur.

Fransız kooperatifçiliğinin bir diğer öncüsü de, Charles Gide’dir. Bir bilim adamı olan Gide, Fransa’da tüketim kooperatifçiliğinin öncüsü sayılır. Gide, Nimes Okulu olarak anılan tüketim kooperatifçiliği hareketinin mimarıdır.

Bir hukukçu olan Delitzsch, Alman kooperatifçilik hukukunun da yaratıcısı kabul edilmektedir.

Almanya’da esnaf kredi kooperatifçiliği Delitzsch önderliğinde başlamıştır.

Tarımsal kredi kooperatifçiliği ise W. Raiffeisen önderliğinde başlamıştır.

Raiffeisen, 1872’de bağımsız kooperatif bankaları kurmuş ve bu kooperatif bankaların sayısı zamanla artmıştır

15 Ağustos 1888’de Menafi Sandıkları’nın yerine, işlevlerini üstlenecek modern finans kuruluşu olarak Ziraat Bankası kurulmuş, Menafi Sandıkları da banka şubelerine dönüştürülerek faaliyete başlamıştır.

Tüketim kooperatifçiliği dünyada ilk olarak İngiltere'de  hayata geçirilmiştir.

Fransız kooperatifçiliğinin bir diğer öncüsü de, Charles Gide’dir. Bir bilim adamı olan Gide, Fransa’da tüketim kooperatifçiliğinin öncüsü sayılır. Gide, Nimes Okulu olarak anılan tüketim kooperatifçiliği hareketinin mimarıdır

Atatürk, yine 1931 yılında kooperatiflerle ilgili çalışmalar yapmak amacıyla, “Türk Kooperatifçilik Cemiyeti” nin kurulmasını sağlamıştır. Bu kurum, günümüzde “Türk Kooperatifçilik Kurumu” adı altında çalışmalarını Ankara’da sürdürmektedir

Ortaklıkta gönüllülük ve açıklık ilkesine göre, kooperatife ortak olmada, cinsiyet nedeniyle engellenmelerin önüne geçilmesini sağlayarak, olumlu davranışlar geliştirilmesine de katkı sağlamaktadır. Ayrıca kooperatifler, kadınların eğitim ve liderlik geliştirme programlarına eşit sayıda katılımlarını bu ilke ile sağlamaktadır.

Ortağın Ekonomik Katılımı İlkesi Bu ilkeye göre ortaklar, kooperatif sermayesine
adil olarak katkıda bulunurlar ve sermayeyi demokratik olarak kontrol ederler.

Ortaklar, elde edilen işletme fazlalarını, aşağıdaki amaçların biri, birkaçı veya tümüne ayırabilirler.
• Kooperatifin gelişimi için, yedek akçe ayırmak (en az bir bölümü),
• Ortaklara kooperatifle yaptıkları alış veriş oranında dağıtmak (risturn vermek),
• Ortaklarca uygun bulunan ve onaylanan diğer aktiviteleri desteklemek.

Toplum Yararını Gözetme İlkesi; Bu ilkeye göre Kooperatifler,ortaklarınca onaylanan politikalar doğrultusunda, yaşadıkları toplumun sürdürülebilir
kalkınması için çalışmalarda bulunurlar.

Kooperatifçilik Temel Değerleri
• Kendi kendine yardım,
• Kişisel sorumluluk üstlenme,
• Demokrasi,
• Eşitlik,
• Adalet,
• Dayanışma.
Kooperatifçilik İkincil (Etiksel) Değerleri
• Dürüstlük,
• Açıklık,
• Toplumsal sorumluluk,
• Başkalarını düşünme.

Dayanışma;Bu değer,  kooperatif ve ortaklarının birlikte ayakta durmalarını ifade eder. Hedef, yerel, ulusal, bölgesel ve uluslararası birleşik bir kooperatifçilik hareketi yaratmaktır.

Ortaklıkta gönüllülük ve açıklık ilkesinin yasaya yansımasının sonucu olarak, her ortak kooperatiften çıkma hakkına sahip bulunmaktadır. Üyelik haklarının ada yazılı ortaklık senedi ile temsil edilmesi, ortakların sorumluluklarının sermaye ya da diğer ödemelerden doğan yükümlülükleri yerine getirmesi Yasal Açıdan Ortak-Kooperatif İlişkileri ilkeleridir.

Yapı kooperatifleri ve üst birlikleri ise, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na bağlı olarak faaliyetlerine devam etmektedir.