KONUT YAPI KOOPERATİFÇİLİĞİ - Deneme Sınavı - 3

Tasfiye kurulunun nasıl belirleneceği Koop. K. m. 81 ve 82’de gösterilmiştir. Buna göre, kooperatiflerde tasfiye kurulu dört şekilde belirlenebilir. Bunlar:

Tasfiye kurulu kooperatifin tasfiyesini sağlamak üzere şu işlemleri yapar:
• Koruma önlemleri almak.
• İlk envanter ile bilançoyu hazırlamak.
• Kooperatifin malları ile defterlerine el
koymak.
• Kooperatif alacaklılarını çağırmak ve korumak.
• Aktifleri paraya çevirmek, alacakları tahsil
etmek, borçları ödemek.
• Son bilançoyu hazırlamak.
• Tasfiye sonucu artan parayı dağıtmak.
• Kooperatifin kaydının ticaret sicilinden silinmesini talep etmek. Dolayısıyla ticaret sicilinden silinmesi işlemi ilgili ticaret kanunları uyarınca ticaret sicil birimleri tarafından yapılır.

Kooperatifin tasfiye kararının verildiği andaki durumunu gösteren bu bilançoya, uygulamada tasfiye bilançosu denir.Konut yapı kooperatifinin tasfiyesi sonucunda kalan para ana sözleşmede aksi belirtilmemişse, ortaklar arasında eşit oranda paylaştırılır. Eğer ilk tasfiye bilançosunda borçların kooperatif varlığını aştığı belirlenmişse, tasfiye kurulu kooperatifin bu borçlarını ödeyemeyeceği için iflas başvurusunda bulunur.Tasfiye sürecinde tasfiye kurulu kooperatifin alacaklarını da tahsil etme yetkisine sahiptir.

Kooperatifler Kanu’nun 81’inci maddesine göre Kooperatiflerin dağılma nedenlerinde Üç yıl olağan genel kurulunu yapamaması halinde dağılma gerçekleşir.

İİK m. 179’da da, borçları aktifinden fazla olan kooperatiflerin iflâsına ilişkin bir düzenleme bulunmaktadır. Buna göre, kooperatifin borçlarının aktifinden fazla olduğu mahkemece tespit edilirse, önceden takip yapılmasına gerek olmadan kooperatifin iflâsına karar verilir. Bunun için kooperatif borçlarının aktifinden fazla olduğu şu kişilerce iddia edilebilir:
• Kooperatifi idare ve temsile yetkili kişiler.
• Kooperatif tasfiye halinde ise, tasfiye memurları.
• Tasfiye halindeki kooperatifin alacaklılarından biri.

Konut yapı kooperatifleri açısından ilgili Bakanlık, Çevre ve Şehircilik Bakanlığıdır.

Kooperatiflerde genel kurul, yönetim kurulu ve denetçiler kurulu olmak üzere üç zorunlu organ bulunmaktadır. Yönetim kurulu ve denetçiler kurulu bulunmadığında, genel kurul toplanarak bu
organları oluşturur.

Kooperatifin diğer bir kooperatifle birleşmesine genel kurul karar verir. Koop. K. m. 51’e göre, genel kurulun dağılma kararı alabilmesi için, genel kuralın aksine toplantıda hazır bulunanların 2/3’ünün olumlu oyu gerekir. Ancak burada öncelikle, toplantı yeter sayısının sağlanması gerektiği unutulmamalıdır. Toplantıda her halükarda ortakların 1/4’ü hazır bulunmalıdır.

Konut yapı kooperatiflerinin amacı, ana sözleşmede gösterilen işlerin tamamlanması ve ferdi mülkiyete geçilip konutların ortaklar adına tescil edilmesidir. Bu nedenle, kooperatif ana sözleşmesinde gösterilen işlerin tamamlanarak konutların 634 sayılı Kat Mülkiyeti Kanunu’na uygun şekilde ortaklar adına tescil edilmesiyle, kooperatif amacına ulaşmış olur ve dağılır.

Tasfiye ile sona eren kooperatifin malvarlığı paraya çevrilerek, kooperatif borçları ödendikten sonra artan kısım, ortaklar arasında paylaştırılır. Tasfiye sırasında yapılması gereken işlemler şunlardır:
• Kooperatifin devamı sırasında başlamış olan, fakat henüz tamamlanmamış olan işlemleri tamamlamak.
• Kooperatifin borç ve taahhütlerini yerine getirmek.
• Kooperatifin alacaklarını tahsil ederek ve varlıklarını paraya çevirerek, kooperatifin kalan varlığını saptamak.
• Malvarlığından artan kısmı ortaklar arasında bölüştürmek.

Tasfiye kurulunun nasıl belirleneceği Koop. K. m. 81 ve 82’de gösterilmiştir. Buna göre, kooperatiflerde tasfiye kurulu dört şekilde belirlenebilir. Bunlar:

• Ana Sözlesmede Gösterme
• Mahkeme Tarafından Atama
• Genel Kurul Tarafından Belirleme
• Yönetim Kurulu Tarafından Görevin Üstlenilmesi

Tasfiye kurulu kooperatifin tasfiyesini sağlamak üzere şu işlemleri yapar:
• Koruma önlemleri almak.
• İlk envanter ile bilançoyu hazırlamak.
• Kooperatifin malları ile defterlerine el koymak.
• Kooperatif alacaklılarını çağırmak ve korumak.
• Aktifleri paraya çevirmek, alacakları tahsil etmek, borçları ödemek.
• Son bilançoyu hazırlamak.
• Tasfiye sonucu artan parayı dağıtmak.
• Kooperatifin kaydının ticaret sicilinden silinmesini talep etmek.

Ortaklar son bilançoya, mahkemeye tebliğ tarihinden itibaren bir ay içinde itirazda bulunabilir.

Kooperatifçilik yasasına göre kooperatifler, gelir gider farkının en az %10’unu yedek akçe olarak ayırmalıdır. Bu nedenle doğru cevap A seçeneğidir.

Ortaklıkta gönüllülük ve açıklık ilkesine göre, kooperatife ortak olmada, cinsiyet nedeniyle engellenmelerin önüne geçilmesini sağlayarak, olumlu davranışlar geliştirilmesine de katkı sağlamaktadır. Ayrıca kooperatifler, kadınların eğitim ve liderlik geliştirme programlarına eşit sayıda katılımlarını bu ilke ile sağlamaktadır.

Muhasebenin fonksiyonlarının akışı; Kaydetme - Sınıflandırma - Özetleme - Analiz ve Yorum - Bilgi Verme şeklindedir.

Sınıflandırma: Belgeye dayanarak ve tarih sırası ile kaydedilen parasal işlem ve olaylar, özelliklerine göre gruplandırılır. İşletmenin tüm işlemleri yevmiye defterine sırayla kaydedilir. Ancak daha sonra bu işlemler büyük defterde gruplandırılır. Yapılan bu işleme sınıflandırma denir.

Özetleme işlevini yerine getiren mali tablolar şunlardır:
• Bilânço
• Gelir Tablosu
• Mizan
• Kâr Dağıtım Tablosu
• Fon Akım Tablosu
• Nakit Akım Tablosu
• Özsermaye Değişim Tablosu
• Net Çalışma Sermayesi Değişim Tablosu
• Konsolide Finansal Tablolar

İşletmelerde finans bölümünün görevleri aşağıdaki şekilde özetlenebilir:
• İşletmenin ihtiyaç duyduğu kaynak miktarını tespit etmek ve bunları uygun vade ve koşullarda sağlamak. Bu kapsamda özsermaye ve borçlanma ihtiyacını tespit etmek, bono, tahvil gibi borçlanma araçlarının ihracına karar vermek,
• Sahip olunan kaynakları dönen ve duran varlıklarda en kârlı bir şekilde değerlendirmek. Başka bir deyişle yatırım kararları almak,
• İşletmenin kâr dağıtım kararını vermek,
• İşletmenin kısa ve uzun vadeli hedefleri doğrultusunda aldığı kararları, plan ve bütçelere dönüştürerek sayısal hale getirmek,
• Finansal analiz ve denetimi gerçekleştirmek. İşletmenin mali tablolarından yararlanarak, işletmenin ve çalışanların performansını ölçmek, işletme faaliyetlerini her aşamada denetleyerek her türlü suiistimallerin önüne geçmek,
• Başka işletmelerle birleşme, satın alma gibi özel durumlarda çözümler üretmek. Kriz yönetim planları hazırlayarak, öngörülmeyen durumlardan işletmenin en az zararla
çıkmasını sağlamak.

Yevmiye Defteri: Ticari işlemlerin belgelere dayanarak tarih sırası ile maddeler halinde kaydedildiği deftere, yevmiye defteri (Günlük Defter) denir. Yevmiye defterine yapılan her kayıt, mutlaka bir belgeye dayanmalıdır.