KONUT YAPI KOOPERATİFÇİLİĞİ - Deneme Sınavı - 2

Ülkemizdeki konut kooperatifçiliğinin önündeki en önemli sorun, kooperatiflerin yeterli ve düzenli finansman kaynaklarına sahip olmamasıdır. Sonuçta, konut yapı kooperatiflerinin finansman gücü ortaklarının gelir düzeylerine bağlıdır. Kooperatiflerin en önemli finansman kaynağı, üyelerin ödedikleri aidatlardır. Aidatların yeterli ve düzenli olmaması finansal sorun olarak karşımıza çıkmaktadır.

Doğrudan Finansman Sistemi Bu sistemde kişiler, kendi tasarrufları ve aile üyelerinin desteği ile konut satın almakta ya da kendi arsasına veya kamu arazilerine kendi çabaları ve emekleri ile konut yapmaktadırlar.

İşletme bütçesi işletmelerin üst yöneticileri tarafından gelecek bir faaliyet dönemi için belirlenen politikaların, amaçların, hedeflerin resmi ve sayısal ifadesidir. Başka bir ifadeyle  işletme bütçesi, işletmenin planlanan faaliyetlerinin rakamlarla ifade edilmesidir.

Bir gayrimenkul projesini gerçekleştirmek isteyen firma, projelendirmeyi yaptıktan sonra, Sermaye Piyasası Kurulu’na başvurarak gayrimenkul sertifikasını ihraç eder.

Özetleme: Kaydedilen işlem ve faaliyetler muhasebedeki mali tablolar kullanılarak özetlenir. Özetleme işlevini yerine getiren mali tablolar şunlardır:

• Bilânço • Gelir Tablosu • Mizan • Kâr Dağıtım Tablosu • Fon Akım Tablosu • Nakit Akım Tablosu • Özsermaye Değişim Tablosu • Net Çalışma Sermayesi Değişim Tablosu • Konsolide Finansal Tablolar

İşletmelerde finans bölümünün görevleri aşağıdaki şekilde özetlenebilir:

• İşletmenin ihtiyaç duyduğu kaynak miktarını tespit etmek ve bunları uygun vade ve koşullarda sağlamak. Bu kapsamda özsermaye ve borçlanma ihtiyacını tespit etmek, bono, tahvil gibi borçlanma araçlarının ihracına karar vermek,

• Sahip olunan kaynakları dönen ve duran varlıklarda en kârlı bir şekilde değerlendirmek. Başka bir deyişle yatırım kararları almak,

• İşletmenin kâr dağıtım kararını vermek

Muhasebe ve finans aynı anlamlara gelmemektedir. Muhasebe daha çok parasal işlemlerin toplanması, kaydedilmesi, sınıflandırılması ve raporlanması ile ilişkili iken finans, muhasebenin ürettiği bu bilgileri yorumlar, sorunları tespit eder ve çözüm önerileri getirir. İşletmenin para ile ifade edilebilen mali nitelikteki faaliyetleri kurallara göre kaydedilmesi bir Muhasebe işlemidir.

Envanter Defteri: Envanter defteri, ticari işletmenin açılışında ve açılıştan sonra her hesap döneminin sonunda taşınmazların, alacakların, borçların, nakit para tutarının ve varlıklar ile borçların değerlerinin teker teker kaydedildiği, ciltli ve sayfaları müteselsil sıra numaralı defterdir.

Bilanço, işletmenin belli bir tarihteki varlıklarını ve bu varlıkların kaynaklarını gösteren özet bir tablodur. Bilançonun başlığında, mutlaka işletmenin unvanı ve düzenlendiği tarih gösterilmelidir. Bilanço iki kısımdan oluşur. İşletmenin kaynakları pasif tarafta, varlıkları ise aktif tarafta yer alır. Pasif, kısa vadeli yabancı kaynaklar, uzun vadeli yabancı kaynaklar ve öz kaynaklardan oluşur. Bir yıldan kısa sürede ödenmesi gereken borçlar kısa vadeli yabancı kaynaklarda, bir yıldan uzun sürede ödenmesi gereken borçlar ise, uzun vadeli yabancı kaynaklarda gösterilir. İşletme ortaklarının yatırdığı özsermaye ile ayrılan yedekler, dağıtılmamış kârlar öz kaynaklar başlığı altında toplanır.

Bilançonun aktifi, dönen ve duran varlıklar olarak iki kısımdan oluşur. Bir yıl içerisinde nakde dönüştürülebilecek varlıklar, dönen varlıklarda yer alır. Hazır değerler, menkul değerler, alacaklar ve stoklar dönen varlık unsurlarıdır. İşletmede bir yıldan uzun süre kullanılan, amortisman ayrılan varlıklar ise duran varlıklarda takip edilir. Taşıtlar, binalar, makineler, demirbaşlar, iştirakler, ortaklıklar duran varlıklar unsurlarıdır.

Bilançonun aktif toplamı ile pasif toplamı mutlaka birbirine eşit olmalıdır. Bu durum, Varlıklar=Yabancı Kaynaklar + Öz Kaynaklar şeklinde de ifade edilebilir.

Doğrudan Finansman Sistemi; Bu sistemde kişiler, kendi tasarrufları ve aile üyelerinin desteği ile konut satın almakta ya da kendi arsasına veya kamu arazilerine kendi çabaları ve emekleri ile konut yapmaktadırlar

Merkezi yönetim tarafından, konut sektörüne finansman desteği sağlamak ve politika üretmek amacı ile oluşturulan kurumsal örgütlenmeler, 1958 yılında kurulan Bayındırlık ve İskân Bakanlığı ve 1984 yılında kurulan Toplu Konut İdaresi ile Kurumsal Konut Finansman Sistemini oluşturmaktadır.

Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı:

Gayrimenkul yatırım ortaklıkları, gayrimenkullere, gayrimenkul projelerine, gayrimenkule dayalı haklara ve sermaye piyasası araçlarına yatırım yapabilen, belirli projeleri gerçekleştirmek ya da belirli bir gayrimenkule yatırım yapmak amacıyla kurulabilen ve izin verilen diğer faaliyetlerde bulunabilen, gelirleri kurumlar vergisinden istisna tutulmuş sermaye piyasası kurumlarıdır

Yönetim kurulu karar defteri: Yönetim kurulu karar defteri, yönetim kurulu tarafından alınan kararların kaydına mahsustur.

Ciltli ve müteselsil sıra numaralıdır. Yönetim kurulu tarafından alınan kararların, deftere yazılması ve altının toplantıda hazır bulunan üyeler tarafından toplantı sırasında imzalanması mecburidir.

Verilen karara aykırı oy kullanan veya çekimser kalan üyeler, sorumluluktan kurtulabilmek için karar altına aykırı oy kullanma ve çekimserlik sebeplerini belirterek kararı imzalarlar ve bu durumu denetçilere bildirirler.

Karar metninde; toplantı günü, karar numarası, toplantıda hazır bulunan üyelerin ad ve soyadları, beyan edilen oy ve müzakerelerin tam bir surette bilinmesi için gerekli diğer hususlar bulunur

Mortgage (Mortgage Kredisi), İpotekli Konut Kredisi ya da Tutulu Satış Kredisi olarak da bilinir. Mortgage taşınmaz malın ipotek alınması şartıyla verilen bir kredidir. Mortgage kredisinin bütün taksitlerinin ödemesi tamamlandığında, ipotek durumu ortadan kalkar. Mortgage kredisinin vadesi 1 ile 20 yıl arasında değişmektedir.

Mortgage sistemi şu şekilde işlemektedir: Konut sahibi olmak isteyenler, beğendiği konutu almaya karar verince, %25’ini peşin ödeyip, kalanı için mortgage kredisi almak için bankaya başvurur. Bankanın onay verdiği kişiler bu krediden faydalanabilir.

Merkezi yönetim tarafından konut sektöründe finansman desteği sağlamak ve politika üretmek amacıyla, 1958 yılında Bayındırlık ve İskan
Bakanlığı kurulmuştur.

Gayrimenkul yatırım ortaklıkları, gayrimenkullere, gayrimenkul projelerine, gayrimenkule dayalı haklara ve sermaye piyasası araçlarına yatırım yapabilen, belirli projeleri gerçekleştirmek ya da belirli bir gayrimenkule yatırım yapmak amacıyla kurulabilen ve izin verilen diğer faaliyetlerde bulunabilen,
gelirleri kurumlar vergisinden istisna tutulmuş sermaye piyasası kurumlarıdır.

Muhasabe fonksiyonları; Kaydetme, Sınıflandırma, Özetleme, Analiz ve Yorum Bilgi Verme olarak özetlenir.

Muhasebe, tüm kuruluşların mali nitelikteki işlemleri ve olaylarını para ile ifade edilmiş şekilde kaydeden, sınıflandıran, özetleyerek rapor eden ve sonuçlarını yorumlayan ve analiz eden bir bilim dalıdır 

Finansman ihtiyaç duyulan fonun sağlanması işlemidir

Bilanço, belirli bir tarihteki, işletmenin varlıklarını ve bu varlıkların kaynaklarını gösteren özet finansal tablodur

Sınıflandırma: Belgeye dayanarak ve tarih sırası ile kaydedilen parasal işlem ve olaylar, özelliklerine göre gruplandırılır. İşletmenin tüm işlemleri yevmiye defterine sırayla kaydedilir. Ancak daha sonra bu işlemler büyük defterde gruplandırılır. Yapılan bu işleme sınıflandırma denir.

İşletmelerde finans bölümünün görevleri aşağıdaki şekilde özetlenebilir:
• İşletmenin ihtiyaç duyduğu kaynak miktarını tespit etmek ve bunları uygun vade ve koşullarda sağlamak. Bu kapsamda özsermaye ve borçlanma ihtiyacını tespit etmek, bono, tahvil gibi borçlanma araçlarının ihracına karar vermek,
• Sahip olunan kaynakları dönen ve duran varlıklarda en kârlı bir şekilde değerlendirmek. Başka bir deyişle yatırım kararları almak,
• İşletmenin kâr dağıtım kararını vermek,
• İşletmenin kısa ve uzun vadeli hedefleri doğrultusunda aldığı kararları, plan ve bütçelere dönüştürerek sayısal hale getirmek,
• Finansal analiz ve denetimi gerçekleştirmek. İşletmenin mali tablolarından yararlanarak, işletmenin ve çalışanların performansını ölçmek, işletme faaliyetlerini her aşamada denetleyerek her türlü suiistimallerin önüne geçmek,
• Başka işletmelerle birleşme, satın alma gibi özel durumlarda çözümler üretmek. Kriz yönetim planları hazırlayarak, öngörülmeyen durumlardan işletmenin en az zararla çıkmasını sağlamak.

Kooperatiflerin Tutması Gereken Defterler aşağıda yer almaktadır; 

Yevmiye Defteri (Günlük Defter)
Büyük Defter (Defter-i Kebir)
Envanter Defteri 
Karar Defteri
Ortaklar Defteri