KONUT YAPI KOOPERATİFÇİLİĞİ - Deneme Sınavı - 18

Örnek ana sözleşmenin “ortaklıktan çıkarma” başlıklı hükmüne göre çıkarma sebepleri şunlardır:

En az iki nüsha olarak hazırlanması gereken ortaklık senedinin;

kooperatifin adını (ünvanı)

ortağın adı, soyadı ile iş ve konut adresini

ortağın kooperatife girdiği ve çıktığı tarihleri (senette ortağın çıktığı tarih, sonradan doldurulmak üzere boş bırakılır)

ortağın kooperatife yatırdığı veya çektiği paraları (bunların tarih sırası ile yazılması gerekmektedir)

Kooperatif işlerinin görülmesine herhangi bir şekilde katılmış olan ortaklar, yönetim kurulunun ibrasına ilişkin kararlarda oy kullanamazlar. Ayrıca, ortakların kendisi, karı veya kocası ya da üstsoy ve altsoyu ile kooperatif arasındaki kişisel bir işe veya davaya ilişkin görüşmelerde oy kullanması yasaktır.

Kooperatifler Kanunu md.24, ortakların kooperatifle ilgili hangi belge ve kayıtları inceleyebileceğini düzenlemektedir. Buna gore inceleyebileceği belge ve raporlar şunlardır;

Yönetim Kurulu’nun, gelir gider farklarının dağıtım şekli hakkındaki tekliflerini içeren yıllık çalışma raporu,

Bilanço,

Denetçiler tarafından verilecek rapor.

Ferdileşme, tapu kütüğünde kooperatif tüzel kişiliği adına kayıtlı bulunan taşınmazın mülkiyetinin ortaklara devredilerek, tapusunun verilmesidir. Yapı koperatifleri, ana sözleşmede gösterilen işlerin tamamlanması ve ferdi mülkiyete geçilip konutların ortaklar adına tescil edilmesiyle amacına ulaşmış sayılıp dağılırlar.

Ortakların hakları olduğu gibi, kooperatife karşı çeşitli yüküm- lülükleri de bulunmaktadır. Bu yükümlülüklerin bir kısmı kanundan, bir kısmı da kooperatif ana sözleşmesinden doğmaktadır. Bunlar temel olarak, ortağın parasal yükümlülükleri ile sır saklama yükümlüğüdür. Ortaklık payının ödenmesi, bilanço açıklarının kapatılması amacıyla ek ödeme yükümlülükleri ve kooperatif amaçlarının gerçekleştirilmesi bakımından mali kaynak sağlamak amaçlı getirilen sair ödemeler ortağın temel parasal yükümlülükleridir.

24.04.1969 tarih ve 1163 sayılı Kooperatifler Kanunu’na göre konut yapı kooperatiflerinin üç tane zorunlu organı vardır. Bunlar genel kurul, yönetim kurulu ve denetçiler kuruludur.

Büyük kooperatiflerde, yani ortak sayısı 1000’i aşan kooperatiflerde, Koop. K. m. 54’te genel kurulun toplanmasına gerek olmayan iki durumdan söz edilmektedir. Buna göre:
• Genel kurul kararlarından bir kısmı veya tamamı ortakların oylarını mektupla bildirmeleri suretiyle verilebilir.
• Ortaklar gruplara ayrılarak verecekleri kararlarla, tespit edecekleri talimat gereğince oy vermek üzere kendi aralarından temsilciler topluluğu seçebilir.

Kooperatiflerde olağan genel kurul toplantısının her hesap devresi sonundan itibaren,
altı ay içinde ve en az yılda bir defa yapılması gereklidir.

Kooperatifler Kanunu’nun 46’ncı maddesine göre, gündeme madde eklenmesi talebinin toplantıdan 20 gün önce yapılması halinde, talep edilen konuların gündeme alınması zorunludur. Ancak, toplantının başında talep edilen konuların gündeme alınabilmesi için, genel kurulun oylama yapıp, kabul etmesi gerekir.

Eş ve birinci derece akrabalar için temsilde ortaklık şartı aranmaz. Yani bir ortağın eşi veya birinci derece akrabaları kooperatif ortağı olmasalar bile, o ortağı genel kurulda temsil edebilirler (Koop. K. M. 49).

Yönetim kurulu üyelerinin Kooperatifler Kanunu’nun 56’ncı maddesinde sayılan şu şartları taşımaları gerekir:
• Türk vatandaşı olmak,
• Aynı türde başka bir kooperatifin yönetim kurulu üyesi olmamak,
• Türk Ceza Kanunu’na göre suç sayılan bazı fiillerden mahkum olmamış olmak

Yönetim kurulu üyelerinin katılacakları toplantı başına alacakları ücrete huzur
hakkı denir.

Yönetim kurulu üyelerine karşı tazminat isteme hakkı, davacının zararı ve sorumluyu öğrendiği tarihten itibaren iki ve her halde zararı doğuran fiilin meydana geldiği günden itibaren beş yıl geçmekle zaman aşımına uğrar.

Genel kurulun denetçi seçimine ilişkin kararında farklı bir görev süresi belirtilmemişse, denetçinin görev süresi bir yıldır.

İbra, yönetim kurulu ile denetçilerin yapmış oldukları işlemlerin genel kurulca onaylanması demektir.

Bir gerçek veya tüzel kişinin, bir kooperatifte ortak sıfatını kazanabilmesinin başlıca dört yolu vardır. Bunlar; kuruluş aşamasında kurucu ortak olarak, kuruluştan sonra pay alınması yolu ile aslen, bir başkasının payı devralınmak suretiyle devren ve ana sözleşmede hüküm bulunması halinde miras yoluyla ortak olmak şeklinde sıralanabilir. Doğru cevap E'dir.

Ferdi münasebete geçilmeden önce, ölen ortağın kanuni mirasçılarının üç ay içinde temsilci tayin ederek kooperatife bildirmeleri halinde, ortaklık hak ve yükümlülükleri kanuni mirasçıları lehine devam eder. Dolayısıyla, kooperatifte henüz ferdileştirme yapılmadan ortaklardan birinin ölmesi halinde, mirasçıları en geç üç ay içinde, bir temsilci yoluyla ortaklığın devamı yönündeki iradelerini kooperatife bildirmek zorundadırlar. Doğru cevap B'dir.

Kooperatif ortaklığı, ortağın kendi iradesiyle kooperatiften çıkması, ortağın payını bir başkasına devretmesi, ortağın ölümü ve ortağın kooperatifin yetkili organı tarafından ortaklıktan çıkarılması hallerinde sona erer. Doğru cevap C'dir.

En çok karşılaşılan ortaklıktan çıkarılma sebebi, ortağın ödemelerini zamanında yapmamasıdır. Doğru cevap E'dir.