KONUT YAPI KOOPERATİFÇİLİĞİ - Deneme Sınavı - 16

Ülkemizde konut finansmanında en ulaşılabilir finansman kaynağı, bankaların kullandırdığı konut kredileridir. Bankalar konutun değerinin %80’ine ve 120 ay vadeye kadar kredi kullandırmaktadır.

Kooperatifler Kanu’nun 81’inci maddesine göre Kooperatiflerin dağılma nedenlerinden biri de 'üç yıl olağan genel kurulunu yapamaması halinde dağılma' olarak belirlenmiştir.

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nca hazırlanan Konut Yapı Kooperatifleri Örnek Ana Sözleşmesi’nin 85’ inci maddesinde dağılma nedenleri sayılmıştır. Buna göre Koop. K. m. 81’de sayılanlardan başka, kooperatifin ortak sayısının 7’nin altına düşmesi de dağılma nedeni olarak gösterilmiştir.

Konut yapı kooperatiflerinde dağılma kararının alınabilmesi için, öncelikle genel kurulda toplantı yetersayısının sağlanması, yani ortakların 1/4’ünün hazır bulunması gerekir. Eğer toplantı yetersayısı sağlanmamışsa, kullanılan oyların 2/3’ü olumlu olsa bile dağılma kararı alınamaz.

Kooperatif borçlarının aktifinden fazla olduğu şu kişilerce iddia edilebilir:
• Kooperatifi idare ve temsile yetkili kişiler.
• Kooperatif tasfiye halinde ise, tasfiye memurları.
• Tasfiye halindeki kooperatifin alacaklılarından biri.

Konut yapı kooperatifleri açısından ilgili kurum, Çevre ve Şehircilik Bakanlığıdır.

Bir kooperatifin başka bir kooperatifle birleşmesi veya başka bir kooperatif ya da bir  kamu tüzel kişiliği tarafından devralınması kooperatif için bir dağılma nedenidir.

Bir kooperatif başka bir kooperatif tarafından devralındığında, dağılmanın tescil edilmesi gerekir. Bu tescil ile kooperatifin ortakları, bütün hak ve borçları ile birlikte devralan kooperatife katılmış olur. Kooperatifin devri, kooperatifin dağılması sonucunu doğuracağından, bu konuda genel kurulun karar vermesi gerekir. Bu konuda karar alınabilmesi için de, genel kurula katılan ortakların 2/3’ünün olumlu oyu gerekir.

Tasfiye sırasında yapılması gereken işlemler şunlardır:
• Kooperatifin devamı sırasında başlamış olan, fakat henüz tamamlanmamış olan işlemleri tamamlamak.
• Kooperatifin borç ve taahhütlerini yerine getirmek.
• Kooperatifin alacaklarını tahsil ederek ve varlıklarını paraya çevirerek, kooperatifin kalan varlığını saptamak.
• Malvarlığından artan kısmı ortaklar arasında bölüştürmek.

Konut yapı kooperatifleri ana sözleşmesine göre de, ortaklık yazılı olarak yönetim kuruluna bildirilmek kaydıyla, ortaklık şartlarını taşıyan kişilere devredilebilir. Yönetim kurulu, bu şekilde ortaklığı devralan kişiyi ortaklığa kabul etmekten kaçınamaz. Bu durumda, eski ortağın kooperatife karşı olan bütün hak ve yükümlülükleri yeni ortağa geçer. Kooperatifin söz konusu devir sebebiyle, taraflardan ek bir ödeme talep etmesi de mümkün değildir.

Ölen ortağın mirasçılarının, beş yıllık zamanaşımı süresi içinde alacak ve haklarını kooperatiften
talep etmeleri gerekmektedir.

Kur’a çekimi sonunda kendilerine düşen konutları kabul etmeyenler: Kur’a çekilişi sonucunda kendisine düşen konutu kabul edip teslim almayanlar, kooperatif ortaklığından çıkarılırlar.

Mutlak eşitlik, şartlar veya katkı ve özveriler eşit olmadığı halde herkese aynı hakkın tanınması veya borç yükletilmesidir.

Olumsuz oy kullanmayıp sadece karara karşı çıkan veya çekimser kalan ortak, iptal
davası açamayacaktır. Muhalif oy kullanmak ve bunun tutanağa geçirilmesi zorunludur.

Tasfiye kurulu kooperatifin tasfiyesini sağlamak üzere şu işlemleri yapar:
• Koruma önlemleri almak.
• İlk envanter ile bilançoyu hazırlamak.
• Kooperatifin malları ile defterlerine el koymak.
• Kooperatif alacaklılarını çağırmak ve korumak.
• Aktifleri paraya çevirmek, alacakları tahsil etmek, borçları ödemek.
• Son bilançoyu hazırlamak.
• Tasfiye sonucu artan parayı dağıtmak.
• Kooperatifin kaydının ticaret sicilinden silinmesini talep etmek.

Tasfiye bilançosu, kooperatifin tasfiye kararının verildiği andaki durumunu gösteren bilançodur.

Genel kurul Koop. K. m. 42’de belirtilen yetkilerini kullanmak üzere, olağan ya da olağanüstü toplanabilir. Kural olarak genel kurul, her yıl olağan şekilde toplanır. Olağan toplantının her hesap devresi sonundan itibaren altı ay içinde ve en az yılda bir defa yapılması zorunludur.

Kooperatifler Kanu’nun 81’inci maddesine göre Kooperatiflerin dağılma nedenleri aşağıdaki şekide
sıralanmıştır;
1. Anasözleşme gereğince dağılma,
2. Genel Kurul kararı ile dağılma,
3. İflâsın açılmasıyla dağılma,
4. Kanunlarda öngörülen diğer hallerde ilgiliBakanlığın mahkemeden alacağı karar üzerine
dağılma,
5. Diğer bir kooperatifle birleşmesi veya devralınması suretiyle dağılma,
6. Üç yıl olağan genel kurulunu yapamaması  halinde dağılma,
7. Amacına ulaşma imkânının bulunmadığının ilgili Bakanlıkça tespiti halinde mahkemeden alınacak kararla dağılma,
8. Kooperatifin amacının gerçekleşmesi

Konut yapı kooperatiflerinde dağılma kararının alınabilmesi için, öncelikle genel kurulda toplantı yetersayısının sağlanması, yani ortakların 1/4’ünün hazır bulunması gerekir. Eğer toplantı yetersayısı sağlanmamışsa, kullanılan oyların 2/3’ü olumlu olsa bile dağılma kararı alınamaz.

İİK m. 179’da da, borçları aktifinden fazla olan kooperatiflerin iflâsına ilişkin bir düzenleme bulunmaktadır. Buna göre, kooperatifin borçlarının aktifinden fazla olduğu mahkemece tespit edilirse, önceden takip yapılmasına gerek olmadan kooperatifin iflâsına karar verilir. Bunun için kooperatif borçlarının aktifinden fazla olduğu şu kişilerce iddia edilebilir:
• Kooperatifi idare ve temsile yetkili kişiler.
• Kooperatif tasfiye halinde ise, tasfiye memurları.
• Tasfiye halindeki kooperatifin alacaklılarından biri. 

Bu durumda kooperatifin iflâsına karar verilebilmesi için, ayrıca iflâsın ertelenmesi talebinde de bulunulmamış olmalıdır. Eğer iflâsın ertelenmesi talebinde bulunulur ve talep mahkemece kabul edilirse, kooperatifin iflâsına karar verilemez.