KONUT YAPI KOOPERATİFÇİLİĞİ - Deneme Sınavı - 15

Serbest rekabeti toplumsal çöküntülerin nedeni olarak gören Louis Blanc, kooperatiflerin yeni ekonomik düzenin temelini oluşturacağını varsaymıştır. Bu varsayımdan hareketle de, “Emeğin Örgütlenmesi” adlı eserinde, devletin üretim kooperatiflerine yardım etmesi gerektiğini savunmuştur.

Memleket Sandıkları, devlet eliyle kurulmuş ve devlet güvencesiyle işleyen ilk tarımsal finans kurumu olma özelliği taşımaktadır. Bu sandıklar, 20 yıla yakın bir süre tarıma kaynak sağlama işlevini yerine getirmiştir. Böylelikle, takas ekonomisi yapısının hâkim olduğu tarım kesimi kurumsal para ekonomisi alanına dâhil edilerek, tefecilere bağımlılıktan kurtulmuştur.

Toplum Yararını Gözetme İlkesi olmasına karşın Kooperatifin Yararını Gözetme İlkesi yoktur. Doğru cevap C'dir.

Ortağın Ekonomik Katılımı İlkesine göre ortaklar, kooperatif sermayesine adil olarak katkıda bulunurlar ve sermayeyi demokratik olarak kontrol ederler. Genellikle sermayenin en az bir bölümü, kooperatifin ortaklaşa mülkiyetindedir. Ortaklar, kooperatife koymuş oldukları sermayeye karşılık eğer faiz verilecekse sınırlı oranda bir faiz alırlar. Ortaklar, elde edilen işletme fazlalarını, aşağıdaki amaçların biri, birkaçı veya tümüne ayırabilirler.

Kooperatifin gelişimi için, yedek akçe ayırmak (en az bir bölümü),

Ortaklara kooperatifle yaptıkları alış veriş oranında dağıtmak (risturn vermek),

Ortaklarca uygun bulunan ve onaylanan diğer aktiviteleri desteklemek.

Dürüstlük kooperatifçiliğin ikincil (etkisel) değerlerindendir.

Esnaf ve sanatkâr kefalet kooperatifleri dışındaki kooperatiflerin hepsi tarımsal alanlarda faaliyet göstermektedir. Doğru cevap D'dir.

Serbest sistemde, devlet ve kooperatifler arasında bir bağ bulunmamaktadır. Kooperatifler devletin kendi işlerine karışmasını istemediği gibi devlet de kooperatif işlerine karışma isteği taşımaz. Devletin bu sistemde kooperatiflerle ilişkisi, yasal düzenlemelerle sınırlıdır.

Eğitim hizmeti vermek devletin görevlerinden biridir. Doğru cevap E'dir.

Bu değerler en son 1995 Manchester Kongresi’nde kabul edilmiştir. Doğru cevap C'dir.

Konut sorunu, toplumun çeşitli kesimlerini etkileyen ve ilgilendiren, en önemli toplumsal sorunlardan biridir. Konut sorunu evrensel bir sorun olarak da kabul edilmektedir. Konut sorunu, bir toplumda yaşayan bireylerin barınma ihtiyaçlarını karşılayacak konutları sağlayamama durumudur. Konut sorunu nicel ve nitel olmak üzere iki farklı açıdan ele alınır.

Konut sorununa geniş bir bakış açısı ile bakıldığında, sorunun kalite, mekân ve altyapı gibi sorunları da kapsadığı görülmektedir. Konut sorununun bu boyutu ise, nitel boyutu ifade etmektedir. Kalite, mekân ve altyapı gibi konulardaki yetersizlikler, sağlıksız kentleşme sorunlarını da beraberinde getirmektedir.

Türkiye’de TÜİK verilerine göre, toplam konut stokunun % 62’si inşaat yapı ruhsatlı ve yalnızca %33’ü ise, iskân ruhsatlı konutlardan oluşmaktadır. Bu rakam, Türkiye’de niteliksiz konut sorununun önemini ortaya koymaktadır.

Barınma ve sağlıklı bir çevrede insanca yaşama açısından konut, bütün toplumların ortak ilgi alanını oluşturmaktadır. Bu nedenle konut sorunu, tüm toplumlar için en temel sorunlardan birini oluşturur. Konut sorunu, bir toplumda yaşayan bireylerin barınma ihtiyaçlarını karşılayacak konutları sağlayamama durumudur. Bu nedenle bireylerin barınma ihtiyaçları bakımından değerlendirilen boyutu konut sorununun toplumsal boyutudur.

Toplumsal açıdan konutu, çok işlevli bir değer olarak da ele almak mümkündür. Toplumda konutun, bir barınak olma, üretilen bir mal olma, tüketim malı olma, yatırım
olarak spekülatif değer taşıma, güvence sağlama, toplumsal ilişkilerin yeniden üretilmesinde bir araç olma, kentsel çevrenin oluşturulmasında kültürel yapı olma gibi çok değişik işlevleri vardır.

Konut sorunu, toplumların ekonomik kalkınması ile ters orantılı bir sorundur. Bugün konut sorununun en fazla olduğu ülkeler, az gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerdir. Bunun temel nedenini, bu ülkelerde nüfus artış oranının yüksek olması ve gelir düzeyinin düşük olması oluşturmaktadır.

Konut sorununun ortaya çıkmasında etkili olan birçok neden bulunmaktadır. Bunlar şu şekilde sayılabilir; nüfus artışı ve göçler, hızlı ve plansız kentleşme, kent rantı, gelir düzeyinin düşük olması (yoksulluk), gecekondulaşma ve imar afları, afet ve istimlakler, konut stokunun eskimesi, demografik yapıdaki değişimler, inşaat maliyetlerindeki artışlar ve kredi olanaklarının yetersizliği. Aşağıda bu nedenlerden önemli görülenler açıklanmaktadır.

Türkiye’de planlı dönem öncesinde izlenen konut politikaları; 1923-45 ve 1946-60 dönemleri açısından ele alınıp incelenebilir.

Ekonomik ve toplumsal kalkınmada önemli bir role sahip işletme modelleri olan konut yapı kooperatifleri, ortaklarının konut ve işyeri ihtiyaçlarını karşılamaya çalışan bir kooperatif türüdür.

Konut kooperatiflerinin, konut üretimindeki paylarının artması ve toplumsal konut üretiminde işlevlerini en iyi bir biçimde yerine getirebilmeleri için, aşağıdaki faktörlerin yerine getirilmesi önem taşımaktadır. Bunlar; 

Devletin konut kooperatiflerinin gelişimine ve kredilendirilmesine odaklı bir politika izlemesi

Konut kooperatiflerinin toplumsal imajının iyileştirilmesi

Konut kooperatiflerinin etkin denetimidir.

Dünya kooperatiflerini tek çatı altında toplayan, Uluslararası Kooperatifler Birliği (ICA) dır.