KONUT SEÇİMİ VE DÜZENLENMESİ

Su yalıtımı yerine göre doğru malzeme ve doğru yöntemle, uygun detaylar ve çözümler dikkate alınarak uygulanmalıdır. Örneğin, düz teras çatılarda ısı yalıtım tabakasının üstte olduğu sistemler tercih edilmeli, su yalıtımını dış koşullara karşı da koruma sağlayan, elastikiyet özelliği olan bitümlü membran, PVC membranlar kullanılmalıdır. Su deposu, atık su deposu, havuz, temel ve bodrum gibi su ile her zaman temasta olacak yerlerde, suyu seven, beton içerisindeki kapiler boşluklara ilerleyerek yalıtım yapan, hem pozitif, hemde negatif basınçlarda uygulanabilen kimyasal esaslı yalıtım malzemesi seçilmelidir. Metal çatılarda bitümlü membran esaslı ve üzeri UV ışınlarına karşı özel mineraller ile kaplı malzemeler tercih edilmelidir. Yapıda tüm dilatasyon yerleri elastikiyet özelliği olan dolgu fitillerle, genleşme ve büzüşme özelliği olan özel mastiklerle kapatılmalıdır.

Oniks ve Paros mermeri ışığı geçirme özelliğiyle estetik amaçlı kullanımlara cevap verirken, granit; zengin renk ve doku çeşitliliğinin yanı sıra dayanıklılığıyla, işlevsel, kolay temizlenebilir ve sağlığa uygun oluşuyla iç ve dış mekânlarda kullanılabilecek taşlar arasında yer almaktadır. İnce plakalar haline getirilebilen arduvaz, dayanıklılığıyla çatı kaplaması olarak kullanıma uygunken, kireç taşları don olaylarından ve tuz saldırısından zarar görürler. Kum taşları ise donmaya dirençli olup, tuzlara ve asitlere karşı dayanıksızdırlar.

Yapı malzemesinin kimyasal yapısının bozulmadığı değişimleri ölçülebilen, gözlenebilen; sertlik, renk, koku, yoğunluk, ısı ve elektrik iletkenliği, erime noktası, kaynama noktası, çözünürlük gibi özellikleri fiziksel özellikler olup, malzemenin asit veya bazlarla ilişkisi, yanıcı olup olmaması gibi maddenin atom veya moleküllerinde meydana gelen değişimleri kimyasal özelliklerdir. Yangın, korozyon gibi durumlar ise malzemeyi fiziksel ve kimyasal olarak etkilediğinden bu koşullar fiziko kimyasal özellikler altında değerlendirilmektedir.

En basit açıklamayla cam sert, kırılgan ve genellikle saydam bir malzeme olup, ateş ile şekillendirilen toprak elementlerinden oluşturulmaktadır. Üretim aşamasında ham maddeler ısıtıldıktan sonra hızlı bir soğutma işlemi gerçekleştirilmekte ve tamamen kristalleşmeyen rijit bir yapı elde edilmektedir.

Pencerelerde tek cam yerine çift cam kullanıldığında ısı kayıpları yarı yarıya azalır. Gürültü kontrolü açısından da farklı kalınlıkta cam tabakaları uygulamak avantaj sağlar. Özel amaçlar için yapıda yer alan camlardan silisyum camı, UV lambaları ile mikrop öldürücü özel lambaların yapımında kullanılırken, ateşe dayanıklı alüminosilikat camı, alevle doğrudan temas edecek her türlü yapısal ürün yapımında yer almaktadır. Genelde 7mm. kalınlığında, maksimum boyutları 3700x3300 mm. olan dokulu-dokusuz telli camlar ise güvenlik amacıyla kullanılırlar. Ayrıca güvenlik camları olarak kullanılan temperli ve lamine camlar, yangın camları olarak da geliştirildiğinde, yangın alevi ve dumanının bina iç birimlerinin birinden diğerine geçişini ve yayılmasını geciktirirler (Polisajlı telli camlar, borosilikat camlar, sertleştirilmiş yüzer kalsiyum/silisli camlar v.b.). Bu camlar güvenli bir sistemle birlikte 60 dakikaya kadar ateşe direnebilirler. Isı ile köpürerek genleşen ve opaklaşan özel jel dolgulu çok katmanlı ünitelerden oluşturulmuş lamine camlar, yangın alevi ve dumanına ek olarak yangın ısısını geciktirirler. Ancak bu camların performansından iyi sonuçlar alınabilmesi için yapıda doğrama ile bütünleştirilmesi gerekmektedir. Emaye boya ve baskı uygulanmış temperli emniyet camları ise; cephe kaplama, kapı ve iç bölme, duş kabini camı olarak işlevsel ve dekoratif amaçlı kullanılmaktadır. Renkli/renklendirilmiş, yansıtıcılı, ısı emici ve low-e camlar güneş kontrolü amaçlı kullanılmakta olup, yapıda dekoratif amaçlı da uygulanmaktadır. Laminasyonlu camlar mekânda güvenlik sağlamaları açısından genel olarak eğimli veya baş üstü pencere sistemlerinde tercih edilirken, aynı zamanda düşük UV geçirgenliği ile eşyaların renk kayıplarına uğramasını engellemesi ve ses kontrolü sağlaması nedeniyle de önerilmektedir.

Alüminyum elastik bir malzeme olması nedeniyle ani darbelere karşı dayanıklıdır. Alüminyumun dayanıklılığı düşük sıcaklıklarda azalmayıp, çeşitli alaşımlarının mukavemeti, normal yapı çeliğinin mukavemetine denk veya daha yüksek olabilmektedir. Kolaylıkla dövülebilen, makinede işlenebilen ve dökülebilen alüminyum, kalınlığı I/100 mm. den daha ince olan folyo veya tel haline getirilebilir. Alüminyum ısı ve elektriği bakır kadar iyi iletir. Zehirleyici ve manyetik değildir.

Isı geçirimsizlik istendiği hallerde kullanılan malzemenin ısı geçirgenlik dirençlerinin yüksek, boşluk oranının fazla olması gerekir. Polistren, poliüretan esaslı plastik köpük, cam yünü veya pamuğu, yapay ahşap, lif levha veya çimento bağlayıcılı ahşap talaşı levha, mantar levha, boşluklu veya gazlı beton, perlit, asbest, cüruf veya bims betonu, boşluklu tuğla gibi malzemeler bu amaçla kullanılır. Bu malzemeler yüzeye örtü, serpme ve püskürtme olarak uygulanır. Melamin köpüğü ise ses yalıtımı için kullanılır.

Boyalar inceltici özelliğine göre; su ile incelen boyalar (badanalar) ve tiner - ispirto ile incelen boyalar (yağlı boyalar), doğal veya yapay reçinelerin, yağ gibi kuruyucu ya da alkol, neft gibi seyreltici maddelerde eritilmesi ile elde edilen yağ reçineli boyalar (vernikli boyalar) olarak çeşitlenmektedir. Ayrıca, benzin ve benzol gibi eritenlerde asfalt, bitüm ve katranın eritilmesiyle üretilen yüzeyleri korozyona ve neme karşı koruyan siyah renkli bitümlü boyalar (hidrokarbonlu boyalar), alkol, eter ve keten gibi solventler ile nitroselülozların eritilmesiyle oluşan, yüzeye sürüldüğünde sert bir film tabakası oluşturan nitrat ve asetat sellüloz boyalar (lak boyalar) gibi özel amaçlı boyalar bulunmaktadır.

Boyutsal kararlılığa, yüksek çözünme direncine, üstün elektriksel özelliklere sahip, geniş bir sıcaklık aralığında özelliklerini koruyabilen, nemden etkilenmeyen yüksek molekül ağırlıklı polimer kompozitleri; cam takviyeli polimerler (CTP), poliesterler, polikarbonatlar (PC) yapıda metallerin yerini almış durumdadır. Ayrıca ışık geçirgenliğine sahip polipropilen (PP) ve her türlü forma izin veren fiberglas iç dekorasyonda, mobilya yapımında, reçine içine tekstil, elyaf veya organik malzemeler, geometrik desenler ilave edilerek üretilebilen polyester reçineler duvar, tavan panellerinde, ateşe, suya ve bakterilere, yağlara, pek çok kimyasala karşı dayanıklı olan polyester ve polipropilen iç mekânda ses seviyelerini kontrol etmeye yardımcı olmak üzere akustik paneller şeklinde çeşitli kullanımlarda yer almaktadırlar. Raf sistemlerinde, mekân bölücülerde, dekoratif amaçlı panellerde, şeffaflık istenen durumlarda kullanılan polistiren (PS)’in şok dayanımlı, cam takviyeli üretimleri vardır ve cam gibi saydam olabilmektedir.

Gre-seramik, porselen, istenilen formlara girebilmesi, döküm kolaylığı sağlaması ve hijyenik olması nedeniyle sıhhi tesisat elemanlarında çok yaygın olarak kullanılmakta, nano teknoloji sayesinde ısıyla renk değiştirme, yüzeyin kendini temizlemesi gibi özelliklerle akıllı hale getirilmektedir. Ayrıca gre – porselen iyi yalıtkan olması nedeniyle elektrik izolatörleri olarak yapılarda ve yüksek akım elektrik tesisatlarında kullanılmaktadır. Özellikle yüksek ergime noktalı oksitler ihtiva eden killerden yapılmış, 1500-1800 Cº sıcaklığa ve kimyasal etkilere dayanıklı refrakter tuğlaların ses ve yangın direnci iyi olup, bu tuğlalar yapıda şömine, ocak, fırın yapımında kullanılmaktadır. Siliko-kalker tuğlası (Kireç-kum taşı) ise genelde beyaz renkte üretilip, radyasyon yansıtıcı özelliği nedeniyle tercih edilmektedir.

Yapıda dış yüzeylerde kullanılan malzemenin seçiminde, estetik değerler önemli olduğu kadar, kullanım sürecinde sorun yaratmaması, işlevselliği karşılaması, iç mekânda uygun fizik ortamını sağlaması önemlidir. Yapı malzemesi yapıda yer aldığı konumuyla amaçlanan işlevleri karşılamalı, fiziksel ve kimyasal özellikleri istenilen kriterleri taşımalı, yapı biyolojisi yönüyle sorunsuz, ekolojik ve standartlara göre onaylanmış olmalı, hijyen koşullarını sağlamalı, sağlıklı ve konforlu çevreler oluşturmalıdır.

Malzeme yapıda; basınç, çekme, kayma, burulma, eğilme, burkulma kuvvetlerine,

yorulma, çarpma hali gibi deformasyonlara, yüzey sertlik ve gözenek özelliğine göre aşınmalara maruz kalabilir. Çarpma hali deformasyonlara sebeb olur.

Günümüzde doğal taşlar yapıya belli bir ağırlık getirmeleri, yer kaybına neden olmaları, işleme ve kullanım olanaklarının zorlukları gibi nedenlerden dolayı özel amaçlarla ve genellikle kaplama olarak kullanılmaktadır.

Yapı malzemesi olarak ahşabın kullanılmasının olumsuz özelliklerinden biri Mikroorganizmalara karşı zayıf olmasıdır.

Hafif ve esnek olması, Yapı malzemesi olarak ahşabın kullanılmasının olumlu özelliklerinden biridir.

Dünyada üretilen camların %90’ını oluşturan, düz cam ya adi cam olarak adlandırılan soda kalsik camının yapısında %5 oranında CaO bulunur. Bu cam ısıl şoklara karşı düşük dayanımda ve kimyasallara karşı kararsızdır. Ani ısı değişikliği olan ortamların dışında, kimyasallardan uzak her yerde kullanılabilirler. Kolaylıkla eritilebilen bu camların laminasyon, temperleme, kaplama, aynalama gibi farklı işlemlerle temel özellikleri geliştirilebilmektedir. Böylece ısı ve ses yalıtımı, güneş kontrolü sağlayan, darbelere dayanıklı, güvenli hale getirilerek, ihtiyaca uygun ve dekoratif amaçlı kullanılabilirler.

Frank Gehry’e göre metal günümüzün malzemesidir ve mimari formları heykele dönüştürmeye izin vermektedir. Metal malzeme ahşap, taş ve diğer birçok malzemeden farklı olarak tekrar şekillenebilir, tekrar kullanılabilir ve yeni metal türleri oluşturulması amacıyla karıştırılabilirler. Metaller nadir olarak saf halde kullanılır. XX. yüzyıl başından itibaren endüstri malzemesi olarak yaygın bir şekilde kullanılmaya başlayan metaller, yerkabuğundan cevher olarak elde edilen, homojen dokulu, katı veya sıvı halde kimyasal özelliklerini değiştirmeyen, demir, bakır, alüminyum, çinko, kurşun gibi çeşitli malzemelerdir. Metallerin bütün iyon-atomları birbirinin aynı ise saf, değişik oranlarda olduğu durumları ise alaşım olarak adlandırılır.

Çimento beton yapımında kullanılan başlıca malzemedir

Su Yalıtımında uygulama yerlerine göre hangi malzemeler seçilmelidir?

I. Elastikiyet özelliği olan bitümlü membran,
II. PVC membranlar
III. Kimyasal esaslı yalıtım malzemesi

Duvarlarda kullanılır.