KONUT SEÇİMİ VE DÜZENLENMESİ

Kazılarda, bazı odalarda ocaklar bulunduğu görülmüştür. Bu odaların bir
kısmında öğütme taşları, obsidien ve kemik aletler, büyük geyik boynuzları ve taban altında açılmış çukurlara gömülmüş insan iskeletleri bulunmuştur. Bunlara dayanarak, insanların evlerinde öğütme,pişirme işleri yaptıkları, ölü gömme ve tapınma gibi dinsel yaşamla ilgili işlemlerini de kısmen evlerinde
gerçekleştirdikleri düşünülebilir. Doğru cevap E'dir.

Her biri bir aileyi barındırdığı için birçok yerde hane olarak da anılan odaya genellikle pabuçluk denilen bir ön mekânla girilir.Doğru cevap A'dır.

Yeni başkent olan Ankara’nın hızla büyüme ve konut sorunu
örgütlü bir çözüm gerekliliğini doğurmuş ve 1928 yılında İmar müdürlüğü kurulmuştur. Doğru cevap B'dir.

Kentsel dönüşümü zorunlu hale getiren em önemli etkende ülkemizde 1950’lerden bu yana yaşanan kırdan kente ve kentlerden de metropol diyebileceğimiz büyük kentlere doğru gerçekleşen göç hareketlerinin itici gücüyle kaçak olarak oluşmuş çarpık kentleşmedir. Doğru cevap C'dir.

Kentsel dönüşüm projelerinin kapsamı ve hızını artıracak resmi çalışmalar
başlatılmıştır. Kentsel Dönüşüm Yasası 2012 Mayıs ayında meclisten geçmiştir.Doğru cevap D'dir.

Konut tasarımını etkileyen faktörler genel olarak şu şekilde sıralanabilir;
• Kullanıcı gereksinme, istek ve beklentileri,
• Toplumsal ve kültürel faktörler,
• İklim verileri,
• Coğrafi ve topoğrafik veriler,
• Ulaşılabilir malzeme ve iş gücü olanakları,
• Konutun kent içindeki konumu,
• Yasal düzenlemeler,
• Ekonomi,
• Nüfus,
• Teknoloji.Doğru cevap A'dır.

Konut ilanlarında sıklıkla kullanıldığı görülen villa ya da lüks villa ise bazen kendi parselinde, bazen de bir site içinde yer alan genellikle ayrık nizam konut grubundadır. Doğru cevap E'dir.

Konutun sürdürülebilirliği: değişen koşullara uyum ve bakım-onarımın kolay olması. Doğru cevap E'dir.

Mayıs 2012 de mecliste kabul olunan Kentsel Dönüşüm Yasasıyla riskli
yapıların tespiti ve dönüşüm sürecinin tamamlanması sürecinin sorumluluk ve yetkisi Çevre ve Şehircilik Bakanlığına verilmiştir. Doğru cevap C'dir.

toplumsal değişme, hem üretim ve mülkiyet ilişkisinin değişmesine, hem de anlamların ve değerlerin ve kuralların; ayrıca ihtiyaç ve beklentilerin değişmesine bağlı olan insanlar arası ilişkilerin değişmesidir. Doğru cevap E'dir.

Anadolu’da var olan doğal (iklimsel, topoğrafik) çeşitlilik ve yerleşme tarihinin binlerce yıllık geçmişi ortaya çıkan o gün için yeni mekân düşüncesinin genel kuruluşundan, malzemesine kadar etkili olmuş ve konut birçok farklı bölgede değişik özellikler kazanmıştır. Her biri bir aileyi barındırdığı için birçok yerde hane olarak da anılan odaya genellikle pabuçluk denilen bir ön mekânla girilir. Odanın duvarlarında geceleri yatmak için kullanılan yatak, yorgan vs. saklandığı yüklük, yıkanma imkanı veren gusülhane, çeşitli eşyalar için dolaplar, lambalık ve ocak bulunur.

Doğa ve insanı veri kabul ederek kurgulanan Türk evinde fonksiyonel olmayan hemen hemen hiç bir şey yoktur. Duvarlar, sadece mekânı kurgulayan boş düşey yüzeyler değil pek çok fonksiyonun ustalıkla yerleştirildiği mekânsal arakesitlerdir. Günümüzde tasarımda yeni kavramlar olarak görülen sürdürülebilirlik ve esneklik, değişkenlik, değişen koşullara uyarlanabilme gibi kavramların, yüzyıllar öncesinde geleneksel konutu ya da başka bir deyişle Türk evini doğuran temel prensipler olduğunu söylemek gerekir.

Cumhuriyetin ilanından sonra konut yapımı durgun bir döneme girmiştir. Aslında savaştan çıkan ülke de konut ihtiyacı çok olmasına rağmen, o gün için sınırlı ekonomik kaynakların yönlendirilmesi gereken daha öncelikli alanlar vardır. Bu dönemde yeni başkent olan Ankara’nın hızla büyüme ve konut sorunu örgütlü bir çözüm gerekliliğini doğurmuş ve 1928 yılında İmar müdürlüğü kurulmuştur. Böylece Türkiye de çağdaş anlamda bir şehir plancılığı dönemi de yabancı mimar ve şehir plancıları önderliğinde başlatılmıştır. Ancak 1930’ lu yıllarda konut yapımı devletin önemli bir sorunu olarak algılanmaya başlanmıştır. Bu dönemde Türk mimarlar da batılı anlamda ucuz konut proje denemeleri yaptılarsa da
bunlar gerçekleşmemiştir.

Kullanıcı İhtiyaçları, İstekleri ve Beklentileri
Maslow’ un ihtiyaçlar (gereksinmeler) hiyerarşisi kuramı ve bunu görselleştirdiği piramit tüm eleştirilere rağmen, genel olarak hâlâ geçerliliğini sürdürmektedir. Maslow; insanın ihtiyaçlarını beş temel kategoride incelemiş, ihtiyaçları hiyerarşik olarak ele almıştır. İnsanın piramitin tabanında, en altta yer alan ihtiyaçlarının karşılanmasının ardından, bir üstteki ihtiyaç kategorisine yükseldiğini söylemiştir.
Bu ihtiyaçlar alttan üste doğru;
• Fizyolojik ihtiyaçlar: Temel içgüdüsel ihtiyaçlardır. Yemek, içmek, uyumak, solumak, seks vb. gibi,
• Güvenlik ihtiyacı: İnsanlar can ve mal varlıklarının korunmasına ihtiyaç duyarlar.
• Sevgi ve aidiyet ihtiyacı: Sevme, sevilme, bir gruba mensup olma, yardımseverlik, şefkat türündeki ihtiyaçlardır.
• Saygı ihtiyacı: İnsanlar sevmek, sevilmek dışında kendilerine saygı duyulmasını da isterler Tanınma, sosyal statü sahibi olma, başarı elde etme, takdir edilme gibi ihtiyaçlara yönelirler.
• Kendini gerçekleştirme ihtiyacı: Alt kategorilerdeki ihtiyaçlarını karşılamış olan bireyin son aşamada ideallerini ve yeteneklerini gerçekleştirme ihtiyacıdır.

Toplumsal Değişme, Kültürel Değişme ve Süreklilik
Toplumsal değişme, temelinde teknolojik değişmenin yattığı insanlararası ilişkilerin değişmesidir.
Böylece teknoloji insanlararası ilişkileri düzenleyen anlamları ve kuralları biçimlendiren güç olmaktadır.
Kıray’ a göre, “Her insan ilişkisi mekâna yansır. Toplumun fizik yansıması olan kent bu ikisinin etkileşimi, değişmeleri ve kendine has özellikleri olan bir süreçtir.” Toplumsal değişmenin başlıca üç ögesi;
1. Ekonomik gelişme,
2. Teknik ilerleme,
3. Nüfus hareketleridir.

Kentsel dönüşümü zorunlu hale getiren etkenlerden biri de ülkemizde 1950’lerden bu yana yaşanan kırdan kente ve kentlerden de metropol diyebileceğimiz büyük kentlere doğru gerçekleşen göç hareketlerinin itici gücüyle kaçak olarak oluşmuş çarpık kentleşmedir. Bir diğer etken de 17 Ağustos
1999 da yaşanan depremin ülkemiz konutlarının gerçek durumunu tüm çıplaklığıyla ortaya koymuş olmasıdır. Özellikle İstanbul söz konusu olduğunda bu durum daha da içinden çıkılmaz bir hal almaktadır. Bu nedenle kentsel dönüşüm projelerinin kapsamı ve hızını artıracak resmi çalışmalar başlatılmıştır. Kentsel Dönüşüm Yasası 2012 Mayıs ayında meclisten geçmiştir. Bu yüksek teknolojinin etkisiyle yükselme eğiliminde olan bu projelerle söz konusu büyük şehirlerde fiziksel dönüşümle birlikte hızlı bir toplumsal değişim ve dönüşüm yaşanması kaçınılmazdır.

Mimar Cengiz Bektaş 1978 de İzmir- Şirince de dolaşırken içinden geçirdiklerini şöyle dile getiriyor;
“Örneğin ölçülerini çıkardığımız ev (depoyu, ahırı saymazsanız) ellibir metrekare; hem de dıştan dışa...Şimdi sizler bunun iki katı, üç katı alanlara sığamıyorsunuz. Neden? Sevgilerinizi evlere hapsediyorsunuz çünkü; alanları sokakları taşıyorsunuz ev içlerine bencil... Oysa bu evler hep birlikte var oluyorlar, sevgiyle... Sevgiyi paylaşıyorlar. Güzellikleri birlikte olmaktan, birlikte yaşamaktan. Doğayı, sokağı, alanı birlikte kullanıyorlar. İç-dış birliği içinde yaşıyorlar. Bir santim yeri yitirmemişler, her köşenin bir anlamı var... Bunu anlasak, kendi kendimize yalan söylemesek yeter derim...”. Evet Bektaş’ın bunları 1978 de yazdığı düşünülürse; bu gün mekâna ve daha da önemlisi büyük kentteki konuta yönelik bu algı bozukluğunun, insanların metrekare hırsının, başkalarını umursamayan ve kendini dört duvar içine hapseden tavrının artarak devam ettiğini görmek üzücüdür.

Konutta Tasarımı Etkileyen Faktörler
Konut tasarımını etkileyen faktörler genel olarak şu şekilde sıralanabilir;
• Kullanıcı gereksinme, istek ve beklentileri,
• Toplumsal ve kültürel faktörler,
• İklim verileri,
• Coğrafi ve topoğrafik veriler,
• Ulaşılabilir malzeme ve iş gücü olanakları,
• Konutun kent içindeki konumu,
• Yasal düzenlemeler,
• Ekonomi,
• Nüfus,
• Teknoloji.

Konut Seçimini Etkileyen Faktörler
Daha önce de konut seçimini etkileyen faktörlerin temelde konut tasarımını etkileyen faktörlerle hemen hemen aynı olduğu belirtilmişti. Konuyu şimdi daha yakından değerlendirmek gerekirse;
• Konut kullanıcısı birey ya da ailenin gereksinme, istek ve beklentileri,
• Kullanıcıların yaşamlarını etkileyen toplumsal ve kültürel faktörler,
• Konuttan beklenen konforu etkileyen iklim verileri,
• Kullanıcısı konutun bulunduğu yerle, yakın çevresiyle ve doğal çevreyle nasıl bir ilişki kurmasını istiyorsa onu belirleyen coğrafi ve topoğrafik veriler,
• Kolay ulaşılabilir malzeme ve iş gücü olanakları,

• Konutun kent içindeki konumu ve kullanıcısının ihtiyaç duyduğu yerlere ulaşım olanakları
• Yasal düzenlemeler,
• Kullanıcının ekonomik durumu,
• Teknolojik verilerin yaşamlarına ne düzeyde girdiği,
• Konutun sürdürülebilirliği (değişen koşullara uyum ve bakım-onarımın kolay olması )vb. gibi bu listeyi detaylandırmak mümkündür.