KONUT SEÇİMİ VE DÜZENLENMESİ - Deneme Sınavı - 9

Erişilebilirlik, bir ürün, cihaz, hizmet veya ortamdan yararlanabileceklerin sayısını ve çeşitliliğini ifade eden, genel bir kavramdır. Doğru yanıt A’dır.

Kas ve iskelet sisteminde yetersizlik, eksiklik ve fonksiyon kaybı olan kişiye “ortopedik özürlü” adı verlir. Doğru yanıt B’dir.

İstasyonlar toplu taşıma hizmetlerinden biridir. Doğru yanıt C’dir.

Hissedilebilirlik, Kanada Emlak ve Komut Kurumuna göre binalarda erişilebilirliğin düzeylerinden biri değildir. Doğru yanıt E’dir.

Hareket sınırlılığı olan kişiler için C şeklinde çekmece ve dolap kulpları kullanılabilir. Doğru yanıt B’dir.

Herkes için web tasarımı, her bireyin bilgi toplumuna katılımına olanak verecek şekilde bilgi ve iletişim teknolojilerine erişiminin sağlanmasını amaçlamaktadır. Doğru yanıt B’dir.

Kullanımda esneklik, kullanıcının doğru ve hassas olabilmesini kolaylaşırabilmeyi amaçlamaktadır. Doğru yanıt B’dir.

Tekrarlı hareketlerin vücutta yol açtığı streslerin azaltılarak özellikle eklemlerin ve sırtın olumsuz etkilere karşı korunması herkes için tasarımın ergonomik yönünü teşkil etmektedir. Doğru yanıt A’dır.

Herkes için tasarımın 20 ilkelerinden birisi odalarda minimum 1,5 metre çapında dönüş açıklığının olmasıdır. Doğru yanıt B’dir.

Herkes için tasarım yüksek estetik değere sahip olabilir.

Erişilebilirlik; bir ürün, cihaz, hizmet veya ortamdan yararlanabileceklerin sayısını ve çeşitliliğini ifade eden, genel bir kavramdır. Bu bağlamda konutlarda erişilebilirlik; tüm yaşayanların konut içerisinde dolaşımın olanaklı kılınması, konut bölümlerinden ve konuttaki alet ve donanımlarından tam olarak yararlanmalarının sağlanmasıyla ilgilidir. Öte yandan erişilebilir bir ürün, cihaz, hizmet veya ortam oluşturulabilmesi, öngörülen kullanıcıların farklı özellik ve yeterliliklere sahip olabileceklerinin, başka bir deyişle engelli kullanıcıların da dikkate alınmasını gerektirir. Ancak erişilebilirlik, sadece engelli bireylere özgü bir kavram değildir. Doğru yanıt B’dir.

Ortopedik özürlü, kas ve iskelet sisteminde yetersizlik, eksiklik ve fonksiyon kaybı olan kişidir. Kol, ayak, bacak, parmak ve omurgalarında kısalık, eksiklik, fazlalık, yokluk, hareket kısıtlılığı, şekil bozukluğu, kas güçsüzlüğü, kemik hastalığı olanlar, felçliler, serebral palsi, spastikler ve spina bifida olanlar bu gruba girmektedir. Doğru yanıt E’dir.

Dünya Sağlık Örgütü’ne (WHO) göre,  ortalama ömür beklentisinin 70 yıl ve üzerinde olduğu ülkelerde, bireylerin ortalama yaşam süresinin %11,5’una karşı gelen 8 yılı engelli statüsünde geçirdikleri belirtilmektedir. Doğru yanıt D’dir.

Ülkemizde ise nüfus içerisindeki özürlülük oranları Türkiye Özürlüler Araştırması (2002) verilmektedir. Buna göre toplumdaki özürlü oranı çoğunluğu süreğen (uzun zamandan beri süren, kronik) hastalık nedeniyle olmak üzere yaklaşık %12 olarak tahmin edilmektedir. Doğru yanıt C’dir.

Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Sözleşmesi’nde belirtilen erişilebilirlik kapsamına göre, engellilerin bağımsız yaşamalarının ve toplumun tüm alanlarına tam katılımının sağlanması ve engellilerin diğerleriyle eşit bir şekilde fiziksel çevreye, ulaşıma, bilgi ve iletişim teknolojisi ve sistemi dahil bilgiye ve iletişime, hem kırsal hem de kentsel bölgelerde halka açık olan veya halka sunulan diğer tesislere ve hizmetlere erişiminin sağlanması için uygun tedbirleri almalıdır. Buna göre göre erişilebilirlik iki temel erişimi içermektedir:

Bu tanımlamaya göre acil servis hizmetleri ‘Bilgiye ve mesaja ulaşabilmek’ türündeki erişimlerdendir. Doğru yanıt D’dir.

Kanada Emlak ve Konut Kurumu konutlarda erişilebilirliliği dört düzeyde tanımlamaktadır. Bunlardan ‘uyarlanabilir (adaptable)’ türünde olan konutlar, eğer gelecekte ihtiyaç olur ise hızla uyarlanabilir niteliktedir. Esnek konut (flexi housing) olarak adlandırılan bu uygulamada ihtiyaç durumunda tekerlekli sandalye ile yanaşabilmek üzere mutfak dolaplarının kapakları çıkarılabilir ya da asansör takılmak için dolap boşlukları kullanılabilir. Doğru yanıt A’dır.

Görmeyle ilgili problem yaşayanlar çevrelerindeki detayları belirlemekte zorlanabilirler. Bu kişiler için görüntü bulanık veya sislidir. Cilalanmış yüzeylerden veya yansıtma özelliği olan duvar kaplamalarından gelen parıltılar, doğrudan aydınlatma yoluyla gelen parlak ışıklar görmelerini tamamen engelleyebilir. Işık parıltılarının azaltılması için güneşlik veya perdeler, pencere kaplamaları, zeminin yansıtıcı olmayan mat malzemeyle kaplanması, dokulu duvar kâğıdı veya duvarlarda mat boya kullanılması gibi çözümler önerilebilir. Doğru yanıt B’dir.

Dokunma duyusunda azalma olan kişiler cisimlerin dokularını ve şekillerini algılamakta zorluk çekebilirler. Elleri, kolları veya bacaklarını uyuşmuş hissederler. Aynı zamanda sıcak ve soğuk yüzeyleri, basıncı veya basınç düzeyindeki değişikliği algılamayabilirler. Bu kişiler farkında olmadan soba veya ocaktan yanabilirler, bıçakla veya sivri bir kesici/delici aletten yara alabilirler. Soba veya radyatörlerin muhafaza altına alınması, bıçak veya kesici/sivri aletlerin bulunduğu dolap veya çekmecelerin kilitli tutulması önerilen önlemler arasındadır. Duyusal işaretlerin artırılması bu amaçla da kullanılanılabilir. Örneğin ocak gibi yüzeylerin sıcak iken parlak ya da akkor gösteren malzemeler kullanılabilir ya da ışıklı göstergeyle ikaz sağlanabilir. Doğru yanıt E’dir.

Yardımcı (assistive veya adaptive) teknolojiler engelli ya da yaşlı bireylerin yapmaları imkansız ya da çok zor olan işleri yapmalarını sağlayan araç ya da düzeneklerdir. Kohlear implant (kulak salyangozu protezi) işitme engelliler için yardımcı bir teknolojidir. Doğru yanıt D’dir.

Herkes için tasarım yoluyla tekrarlı hareketlerin vücutta yol açtığı stresler azaltılarak özellikle eklemler ve sırt olumsuz etkilere karşı korunur. İnsanlar iş esnasında vücudun daha az etkilenmesini sağlayacak basit mekanizmalar icat etmişlerdir. Örneğin; kullanılan araçların tekerlekli olması çekilen bavul, market arabası, çocuk arabası, yürüteçler, tekerlekli sandalye gibi önemli kolaylıklar sağlar. Kapılarda ve musluklarda açma kolu kullanılması, yük taşıma esnasında kapıların daha kolay açılmasını sağlayacağı gibi el ve bilekteki stresi de azaltır. Beklenen yaşam süresinin gittikçe uzaması bireylerin vücutlarının da daha yıpranmış olması olgusunu getirmektedir. Bu nedenle vücudun gereksiz tekrarlı hareketlerden korunmasında yarar bulunmaktadır. Doğru yanıt B’dir.