KONUMSAL VERİTABANI II

CBS’de topoloji, coğrafi varlıkların büyüklük ve biçim özellikleri ile değil, şekil bozulmaları karşısında değişmeden kalan özellikleri ile ilgilenir. Coğrafi varlıkların çeşitli dönüşümler sonucu korunan özelliklerine topolojik özellikler denir. Topolojik dönüşüm ile birbirine dönüştürülebilen iki şekle “topolojik eş değer” ya da “homeomorfik” şekil denir.

Topolojik elemanlar; • Düğüm (node), • Kenar (edge), • Yüzey (face) olarak sıralanabilir.

Bitişiklik (adjacency) ilkesiyle topolojik veri elemanlarının birbirleriyle komşuluklarını incelenmektedir. En az iki kapalı alanın birbirine komşu olma durumu, ortak kenar paylaşmaları bitişiklik ilkesi ile tanımlanır.

Otomatik düzeltme işleminde dikkat edilecek ikinci parametre ise öncelik sıralaması- dır (coordinate rank). Öncelik sıralama değeri tamsayı bir değerdir. En az iki katman için kullanılan öncelik sıralamasında, sıralama değeri küçük olan katmanın konumsal nesnelerinin düğüm koordinatı değiştirmezken, öncelik sıralama değeri büyük olan konumsal nesnelerin düğüm noktası yer değiştirerek küçük olan konumsal nesneye birleşir. Eğer öncelik sıralama değerleri eşit ise her iki konumsal nesnenin düğüm noktaları yer değiştirerek uzaklığın orta noktasında birleşirler.

Topoloji kural tablosu oluşum basamakları şunlardır:

I. Adının belirlenmesi

II. Hata payının belirlenmesi

III. İlişkilendirilecek konumsal nesne tablolarının belirlenmesi

IV. Konumsal Nesne Tablolarının Öncelik Sıralamasının Belirlenmesi

V. Topoloji kurallarının belirlenmesi

Poligon konumsal nesne tabloları (polygon feature class) için topoloji kuralları; • Üst üste binmemeli (must not overlap), • Arada boşluk olmamalı (must not have gaps), • Nokta içermeli (contains point), • Poligon sınırları, sınır çizgileri ile çevrilmeli (boundary must be covered by), • Poligon toplam alanla kapsanmalı (must be covered by feature class of), • Poligon, poligon ile çevrilmeli (must be covered by), • Birbiri ile üst üste binmemeli (must not overlap with), • Poligonlar birbirleri ile örtüşmeli (must cover each other), • Alan sınırları dış alan sınırları ile örtüşmeli (area boundary must be covered by boundary of), olarak sıralanabilir.

Çizgisel olarak ifade edilen sınır çizgilerinin, poligon ile ifade edilen sınırlarla farklılaşmasının engellenmesinde kullanılan bir topoloji kuralı, poligon sınırları çizgi ile çevrilmeli kuralıdır.

Topoloji kural tablosundaki çizgi konumsal nesne tablosu için kullanılabilecek topoloji kurallarından bazıları tek çizgi konumsal nesne tablosu için geçerliyken bazıları da poligon, nokta ya da başka bir çizgi konumsal nesne tablosu ile ilişkili olabilir. Bu kurallar; • Uçlar açıkta kalmamalı (must not have dangles), • Gereksiz bölünmemeli (must not have psudenodes), • Üst üste binmemeli (must not overlap), • Kendisi ile üst üste binmemeli (must not self overlap), • Kesişmemeli (must not intersect), • Kendi ile kesişmemeli (must not self intersect), • Tek parça olmalı (must be single part), • Birbiri ile üst üste binmemeli (must not overlap with), • Birbiri ile örtüşmeli (must be covered by feature class of), • Uçlar nokta ile kapanmalı (endpoint must be covered by), • Poligon sınırları ile örtüşmeli (must be covered by boundary of) olarak sıralanabilir.

Coğrafi varlıkları ifade eden farklı iki farklı konumsal nesne tablosu çizgilerinin ortak kenar paylaşmamaları gerektiğini gösteren topoloji kuralı, birbiri ile üst üste binmemeli kuralıdır.

Poligon sınırı üzerinde olmalı (must be covered by boundary of): Kural için bir nokta, bir poligon konumsal nesne tablosu gereklidir. Bu kural uygulandığında poligon sınırı üzerinde olmayan noktalar yazılım tarafından işaretlenir.