KONUMSAL VERİTABANI II

Raster veri modeli, konumsal nesneleri hücreler şeklinde temsil eden satır ve sütunlardan oluşan veri modelidir. Hücrelerden oluşması nedeni ile bazı kaynaklarda hücresel veri modeli olarak tanımlanmaktadır. Hücre, veriyi spektral veya tematik olarak temsil eden eşit büyüklükteki dikdörtgenlerdir. Raster veri yapısının temel ve en küçük elemanı olan bu hücrelere piksel adı verilir. Raster veri modeli yeryüzünü, piksellere bağlı olarak temsil eder. Raster verilere örnek olarak hava fotoğrafları, uydu görüntüleri ve taranmış haritalar gösterilebilir. Bu nedenle doğru yanıt a) seçeneğidir.

Konumsal veritabanlarında raster veri, iki biçimde yer alabilir:

Sürekli veride raster piksel değerleri, bir yüzey oluşturmak için kesintisiz bir değişim gösterir. Bir hücreden diğerine değer değişimi oldukça yumuşak geçişli ve kolektiftir. Sürekli veri, bir yerin yükseklik, sıcaklık, yağış miktarı gibi sınırları çok net olmayan, yüzeylerin temsilinde kullanılır. Hücre değeri, hücre merkezlerinin nicelik değeriyle temsil edilir.

Kesikli veride ise bir hücreden diğerine değer değişimi ya özdeş ya da çok keskindir. Kesikli veri, sınır çizgileri keskin, sınıflanmış ya da kategorize edilmiş yapıları temsil etmede kullanılır. Sürekli veriden farklı olarak hücre değeri, genellikle bir tam sayıyla temsil edilir. Sürekli verilere göre veri büyüklükleri daha azdır. Arazi kullanımı, politik sınırların gösterimi, imar planı, toprak haritası gibi yapıların görüntülenmesinde kullanılır. Bu nedenle doğru yanıt a) seçeneğidir.

Raster veriler, bilgisayar ortamında daha kolay işlendikleri ve analiz edilebildikleri için vektör verilere göre daha kullanışlıdır. Raster veriler basit veri yapısına sahip oldukları için geniş bir uygulama alanına sahiptir. CBS ortamında raster veri: • Altlık harita (base map) • Yüzey haritası (surface map) • Tematik raster harita (thematic raster map) • Vektör verinin özniteliği (feature attribute) olarak kullanılmaktadır. Bu nedenle doğru yanıt a) seçeneğidir.

Büyük piksel boyutukullanımının sonucu

Küçük piksel boyutu kullanımının sonucu

Piksel derinliği (bit derinliği) raster verilerin piksellerinin alabileceği değer aralıklarını tanımlar. Bilgisayar ortamında veriler ikili sistemde (binary) tanımlandığı için 2n şeklinde belirtilir. Örneğin 8-bit piksel derinliği 28=256 olduğu için 256 farklı değer içerirken, 211=2048 farklı değer ifade etmektedir. Burada 256 farklı değer, piksel değerinin 0-255 arasındaki tamsayı değerlerini alabileceğini göstermektedir. Bu nedenle doğru yanıt a) seçeneğidir.

Raster veriler, analiz aşamasında farklı biçimlerde kullanılır. Raster içindeki her hücre tek bir değere sahiptir. Bu değerin temsil edebileceği dört genel veri tipi vardır. Bunlar:

Bu nedenle doğru yanıt a) seçeneğidir.

Raster verinin hassasiyeti veya kalitesi piksel sayısına, bant sayısı ve aralığına, pikselin parlaklık derecesine ve verinin toplanma sıklığına göre değişen çözünürlük özellikleri ile tanımlanır. Çok geniş anlamda kullanılan çözünürlük, raster veride 4 farklı anlamda kullanılır. Bunlar:

Bu nedenle doğru yanıt a) seçeneğidir.

Raster veriler, farklı konumsal veritabanı sistemlerinde farklı şekillerde tutulurlar. Fakat temel mantık her sistemde aynı şekilde işlemektedir. Örneğin DB2 veritabanı yönetim sistemi için raster veri yönetimi incelenecek olursa, raster verilerin temelde 5 tablodan oluşan bir yapı içerisinde tutulduğu görülür. Bu tablolar:

Ana tablo (business table): Raster verilerinin kendisini ve ayak izini (footprint) tutan ana tablodur. Herhangi bir tablo ile bağlantısı bulunmamaktadır. Yardımcı tablo (auxiliary table): Raster verinin bantlarına göre satırları tutmaktadır. Ayrıca istatistiksel bilgi, sınıflandırılmış renk haritası, koordinat dönüşümleri gibi verileri saklar. Kısaca raster verinin meta verisini içerir. Ölçekleme tablosu (block table): Raster veri bantlarının bloklanmış piksel değerlerini BLOB olarak kayıtlarında barındırır. Ayrıca bu verilerin gösterimlerine yardımcı olmak için geliştirilen piramit (pyramid) ve bloklama (tile) işlemlerini tutmaktadır. Bant tablosu (band table): Bantların tutulduğu bir tablodur. Raster bant verilerinin hangi veriye ait olduklarını, veri bantlarının piksel boyutlarını, en büyük ve en küçük x, y değerlerini, bantların oluşturulma ve son değiştirilme tarihlerini depolar. Raster öznitelik tablosu (raster attribute table): Veri açıklamalarını ve bu açıklamaların hangi veriye ait olduklarını saklar. Verinin özelliklerini farklı bir yöntem kullanarak aynı tabloda depolamaktadır. Bu nedenle doğru yanıt a) seçeneğidir.

Konumsal veritabanında raster veri: • Raster Veri Kümesi (raster dataset) • Raster Katalog (raster catalog) • Mozaik Veri Kümesi (mosaic dataset) • Konumsal Nesne Özniteliği (feature attribute) olarak organize edilmektedir. Bu nedenle doğru yanıt a) seçeneğidir.

Piramit, raster verilerin konumsal veritabanı ortamına eklenirken oluşturulması önerilen bir yapıdır. Raster veriler donanımların grafik işlemcilerini fazlasıyla yoran veri modelidir. Raster veri üzerinde yapılan işlemlerin daha hızlı yapılmasını sağlamak ve grafik işlemciyi optimum performansla kullanmak amacıyla uygulanan bir yöntemdir. Piramit, raster veri üzerinde herhangi bir değişiklik yapmayan sadece gösterime yönelik bir uygulamadır. Piramit uygulaması, raster verilerin gösterim ölçeğine bağlı olarak çözünürlüğü daha düşük gösterecek biçimde, sadece gösterimde piksel boyutlarını değiştiren bir uygulamadır. Çalışma alanına yaklaştıkça çözünürlüğü artırarak performansı artırılır. Böylece donanım zorlanmadan raster verinin en uygun gösterimi sağlanmış olur. Bu nedenle doğru yanıt a) seçeneğidir.