Konumsal Veri Modeli

Veri, temel anlamda bilgiyi elde etmek için kullanılan işlenmemiş gerçekler ve malzemelerdir.

Bilgi, ilgili verilerin işlenmesiyle ortaya çıkan, mevcut ya da olası bir karar verme sürecinde kullanılan işlenmiş gerçekler ve malzemelerdir

Coğrafi veri, coğrafi bilginin temsil biçimidir ve evrende bir konumu olan nesnelere ilişkin olarak tanımlanır.

Konumsal veriler yeryüzündeki herhangi bir nesnenin coğrafi olarak nerede olduğunu, yani coğrafi konumunu belirlemek için kullanılır.

Öznitelik verisi ise konumsal nesne ile ilişkili konum bilgisi içermeyen özelliklerin her biridir.

Modelleme, yeryüzü üzerinde yer alan bir nesnenin temsil edilmesi için bir yöntem ortaya konmasıdır.

Modeller gezegenimizin ve gezegenimizdeki nesnelerin sembollerle basitleştirilmiş şekilleridir.

Yeryüzündeki objeler (binalar, akarsular, ormanlar vb.) benzer özelliklere göre kategorize edilerek tabakalarla gösterilirler. Bu gösterimler kullanılarak coğrafi objeler arasındaki temel statik mekânsal ilişkiler yakalanır.

En uygun lokasyonu bulmakta kullanılırlar (iş yeri, okul, arazi doldurma, acil durum boşaltım bölgesi vb.). Birtakım kriterler belirlenip bu kriterleri sağlayan farklı tabakalardaki objeler kullanılarak istenilen uygunlukta yerler bulmamıza yardımcı olurlar.

Süreç modelleri gösterimli modellerde tanımlanan coğrafi objeler arasındaki etkileşimi tanımlayan daha karmaşık problemleri ifadede kullanılır.

Vektör veri modeli en temel şekliyle üç ana gösterim şeklinden oluşur. Bunlar nokta, çizgi, poligon olarak sıralanabilir.

Nokta veri gösterimi ağaç, elektrik direği, kuyu, zirve noktası, verici vb. nesneler için uygun bir gösterir.

Poligon veri gösterimi binalar, tarım alanları, ormanlar, göller, arsa sınırları vb. coğrafi varlıklar için uygun olacaktır.

Çizgi gösterim şekli ise modellediğimiz nesneler içinde yol, akarsu, elektrik hattı, sınırlar, demir yolu, kara yolları vb.

Raster veri, grafik nesneleri hücrelere bağlı olarak temsil eder. Bir kağıt parçası üzerine çizilmiş birkaç çizgi düşünün. Raster veri modelinde kağıt her biri hücre (grid) denilen küçük karelere bölünür, bu karelerin her birine piksel denilir. Biz bu kareleri ne kadar küçültürsek, kağıt üzerine çizilmiş çizgileri bu kareleri boyararak temsil etme oranımız giderek artar. Kareler büyüdükçe kağıt üzerindeki çizgilerin boyalı küçük karelerle temsiliyeti o derece düşer. Piksel dediğimiz bu karelerin her biri o resmin en küçük birimidir. Raster veri bu piksellerden oluşmuş bir tablo gibidir.

Yakınlık analizleri içerisinde en çok kullanılanı tek veya çoklu tampon bölge oluşturma (Buffer ve Multiple Ring Buffer) analizleridir. Bu analizde nokta, çizgi poligon verinin çevresinde istenilen mesafe ve kademelerde zonlar oluşturulur

Raster verilerle yapılan bir analiz olup optimum koridor belirleme ve komşuluk analizi gibi çeşitleri vardır.

Atmosferin farklı katmanlarına yerleştirilen uydular yardımıyla yeryüzünde bulunulan konumu belirlemeye yarayan alete GPS denir.

Spagetti veri modeli 1900’lü yılların ikinci yarısında gelişmeye başlayan bilgisayar destekli tasarım (CAD) teknolojisinin paralelinde ortaya çıkmış olup konumsal verilerin CAD dosyaları içinde nokta, çizgi ve poligon olarak saklanması esasına dayalıdır. Bu modelde konumsal nesnelerin birbirleri ile olan ilişkileri gösterilememekte olup kayıt ve gösterim nesne bazında yapılabilmektedir

Bu veri modelinde de konumsal veriler CAD dosyalarında saklanır. Konumsal nesnelerle ilişkili öznitelik verileri veritabanı tablolarında tutulur. Konumsal bilgiye bağlı öznitelik bilgileri istenildiği gibi özelleştirilebilir. Bu modelde, tablo ve konumsal nesne bağlantısı tanıtıcı kod (ID) yardımı ile kurulur. Bu modelin en önemli sorunu, veriyi bir yerden bir yere taşırken konumsal nesneler ile öznitelik verileri arasındaki bağlantının kopmasıdır.