KONUMSAL VERİTABANI II - Deneme Sınavı - 7

Tek yönlü replikasyonda, alt kuruma sadece veri görüntüleme izni verilir.

Konumsal veritabanı tasarım basamakları üç temel başlıkta gruplandırılabilir (Şekil 8.13).

Ağ (network), bir konumdan başka bir konuma ulaşılabilecek olası bütün güzergâhları temsil eden, temel bileşenleri kenar (edge) ve bağlantı noktaları (junction) olan, birbirine bağlı elemanların oluşturduğu sistem bütünüdür. Örneğin yollar için oluşturulmuş ağ yapısı düşünülürse yol orta çizgileri, kenar (edge) ile, kavşaklar ise bağlantı noktaları (junction) ile bu sistem içerisinde tanımlanmalıdır.

Doğal yapıda ya da kendi içerisinde akış yönü belirli olan, yönlendirilmiş şebekelerin analiz edildiği modele “Geometrik Ağ Modeli” denir. Geometrik ağ, kenarlar (edge) ve bağlantı noktalarından (junction) oluşan, başlangıcı, sonu ve akış yönü belirli olan, birbirine bağlı ağ elemanlarının oluşturduğu bütünleşik sistemdir

Kenar ve bağlantı nesnelerinin her birine, ağ konumsal nesnesi (network feature) adı verilir.

Kenar–Bağlantı Noktası Kuralı: Kurala göre hangi tip bağlantı noktasının hangi tip kenar ile bağlanabileceği tanımlanır. Örneğin şehir şebekelerinde su kullanımını ölçen sayaçlar sadece evde kullanabileceğimiz büyüklükteki debi seviyesine bağlanabilir. Yüksek debili ana ileti hatlarına bağlanamaz.

Her geometrik ağ, bir mantıksal ağa (logical network) sahiptir. Bu ağ, geometrik ağ içinde yer alan konumsal nesnelerin bağlantı ilişkileri ve diğer bilgilerini saklayan, takip ve akış işlemlerinde kullanılmak üzere bağımsız olarak oluşturulan tablolar topluluğudur. Mantıksal ağ geometriye ve koordinat değerlerine sahip değildir. Kenar ve bağlantı noktası arasındaki tüm bağlantılar mantıksal ağda korunur. Mantıksal ağın asıl amacı, ağın bağlantı bilgilerini tanımlı özniteliklerle beraber tutmaktır. Geometrik ağda yer alan her eleman için mantıksal ağda en az bir eleman vardır. Mantıksal ağ konumsal veritabanı tarafından oluşturulmuş ve korunan tablolar topluluğu olarak yönetilmektedir.

Kenar Konumsal Nesnesi: Kenar konumsal nesnesi ağ veri kümesinde yolları temsil eden çizgi (line) konumsal nesnesinden oluşur. Yolların çizim yönleri önemlidir. Yol ağı üzerinde yolun akış yönünün bilinmesi gerekir. Çünkü trafikte araç gidişi tek yönlü yollar olabileceği için oluşturulacak ulaşım ağ modelinde bu yolların tanımlanması önemlidir. Ulaşım ağ modeli çizim yönünü yolun yönü olarak kullanır.

CBS’de topoloji, coğrafi varlıkların büyüklük ve biçim özellikleri ile değil, şekil bozulmaları karşısında değişmeden kalan özellikleri ile ilgilenir. Coğrafi varlıkların çeşitli dönüşümler sonucu korunan özelliklerine topolojik özellikler denir.

Coğrafi Bilgi Sistemleri; konumsal nesnelerin geometrik olarak birbirlerine benzeyip benzemediklerini, komşuluk ve konumsal ilişkilerinin neler olduğunu, nesnelerin geometrik şekillerinin bozulması veya değişmesi sonucunda komşuluk veya konumsal ilişkilerinin bozulup bozulmadığını, topoloji kullanılarak inceler.

Düğüm topoloji tablosunda düğümlerin hangi kenarların birleşiminde bulunduğu
saklanır. Kenar topoloji tablosunda kenarların çizim yönleri kullanılarak, kenarların başlangıç ve bitiş düğümleri saklanır. Yüzey topoloji tablosunda yüzeylerin hangi kenarların kesişimi ile oluştukları saklanmaktadır.

Bağlanırlık (connectivity) ilkesiyle topolojik veri elemanlarının fonksiyonel, konumsal ve mantıksal olarak birbirlerine nasıl bağlandığı irdelenmektedir. En az iki kenar elemanının kesişim veya bileşimi sonucunda oluşan düğümlerin bağlantı şeklini, bağlanırlık ilkesi incelemektedir. Bağlanırlık, elektrik, su, doğal gaz gibi altyapı şebekelerinde ya da akarsu, yol ağı gibi ağ analizlerinde kullanılmaktadır.

Poligon sınırları çizgi ile çevrilmeli (boundary must be covered by): Çizgisel olarak ifade edilen sınır çizgilerinin, poligon ile ifade edilen sınırlarla farklılaşmasının engellenmesinde kullanılan bir topoloji kuralıdır.