KONUMSAL VERİTABANI II - Deneme Sınavı - 8

Coğrafi Bilgi Sistemlerinde kullanılabilmesi için her raster veri dosyasının standart parametrelerinin bilinmesi gerekir. Raster verinin genel özellikleri olarak tanımlanan bu parametreler;

Olarak sıralanır. Doğru cevap D’dir.

Genellikle veri içermeyen piksel değerleri “no data” olarak ifade edilirler. Doğru cevap D’dir.

Raster veride piksel boyutları (yükseklik ve genişlik) yeryüzünde 25 metreye karşılık geliyorsa, her bir hücre 25m x 25m = 625 metrekarelik bir alanı göstermektedir. Doğru cevap E’dir.

Büyük piksel boyutu:

Küçük piksel boyutu:

Doğru cevap E’dir.

Sınıflamalı veri, isim olarak tanımlanan veridir. Pikseller bağ­lı olduğu grup, sınıf, üyelik, cinsiyet, kategori vb. göre tanım­lanır. Bu değerler vasıf ve nitelik bilgisi içerirler. Sınıflamalı veriler, nicelik, miktar gibi değerler almaz, doğrusal bir öl­çekle ya da sabit bir değer veya noktayla ilişkilendirilemezler. Sayısal değer olmadıkları için piksel değerleri ile matematik­sel işlem ve sıralama yapılamaz. Arazi kullanımı, toprak sınıfı gibi değerler kategorik sınıf olarak nitelendirilir. Sınıflamalı veride sayısal yorum, ancak yüzde değerler ile azlık ve çokluk değerlendirmesi şeklinde yapılabilir. Örne­ğin bir verideki yeşil alanların orman, mavi alanların göl ve kahverengi alanların toprak olarak sınıflandırılması yapılabilir. Azlık, çokluk ise verideki orman, toprak ve göl değeri alan piksel sayılarına bakarak yorumlanabilir. Doğru cevap A’dır.

Raster verinin hassasiyeti veya kalitesi piksel sayısına, bant sayısı ve aralığına, pikselin parlak­lık derecesine ve verinin toplanma sıklığına göre değişen çözünürlük özellikleri ile tanımlanır. Çok geniş anlamda kullanılan çözünürlük, raster veride 4 farklı anlamda kullanılır. Bunlar:

Doğru cevap B’dir.

Mozaik veri kümesi, içinde bulunan raster veri kümelerine tek veri kümesiymiş gibi dav­ranır. Doğru cevap C’dir.

Vektör, doğrultusu, yönü ve uzunluğu belirli olan doğru parçasıdır (TDK). Vektör kelimesi farklı disiplinlerde farklı anlamlara gelmektedir. Vektör grafik; noktalar ve bunları birbirine bağlayan yollar arasındaki matematiksel ilişki ile tanımlanır (http://www.sketchpad.net/basics1.htm). Vektör olarak oluşturulmuş nesnelerde, nesneyi tanımlayan matematiksel ifadelerden dolayı büyütme ve küçültme işlemlerinde görüntü kalitesi bozulmaz, yüksek hassasiyette işlem yapılabilir.

Çoklu yama (multipatch): Genellikle üç boyutlu uzayda ayrı bir alan ya da hacim kaplayan bir nesnenin, dış yüzeyi ya da kabuğunu temsil etmek için kullanılan geometri tipidir. Üç boyutlu (three dimensions- 3D) binalar, su tablası, su kuyusu, vb coğrafi varlıklar için kullanılabilir

Geometrik kapsam bir konumsal nesnenin en büyük ve en küçük x, y değerlerini kapsayarak oluşturulmuş, kenarları koordinat sistemine paralel bir dikdörtgendir (Şekil 2.7). Her konumsal nesnenin bir geometrik kapsamı vardır. Bu, konumsal veritabanının performansını olumlu yönde etkileyen bir özelliktir. Geometrik kapsam aslında veritabanında konumsal dizin oluşturmak için kullanılır. CBS yazılımları bir konumsal nesneye ulaşırken, nesneyi oluşturan karmaşık geometrik yapının tüm noktalarının koordinat bilgilerini taramak yerine, oluşturulmuş geometrik kapsamı tek seferde bularak daha hızlı çalışabilmektedir.

Hata payı ilişkisel ve topolojik işlemler sırasında, koordinatlar arasındaki en küçük mesafeyi tanımlar (Zeiler and Murphy, 2010). İki nesne birbirlerine hata payından daha yakınsa nesnelerin koordinatları aynı olarak kabul edilir.

Çift ondalık sayı (Double): Girilecek değer ortalama -1.7x10308 ile +1.7x10308 arası olur.

Öznitelik verileri tabloda, veri alanlarıyla temsil edilir. Bu veri alanlarına yapılacak girişler için alan adı ve veri tipi tanımlanır. Bu sayede yapılacak girişler belirli standartlara sahip olmak zorunda bırakılır. • Kısa Tamsayı (Short integer): Girilecek veri -32,768 ile +32,767 arası bir tamsayı olur. • Uzun Tamsayı (long integer): Girilecek veri -2,147,483,648 ile +2,147,483,647 arası bir tamsayı olur. • Tek ondalık sayı (float): Girilecek değer ortalama -3.4x1038 ile +3.4 x1038 arası olur. • Çift ondalık sayı (Double): Girilecek değer ortalama -1.7x10308 ile +1.7x10308 arası olur. • Metin (Text): Girilecek veri alfanümerik bir dizi olur. • Tarih (Date): Girilecek veri tarih gösterim formunda olur. • Uzun Veri (BLOB): İkili sayılardan (binary) oluşan uzun bir diziyi temsil eder. Görüntü ve özel veri tipleri için kullanılır. • Eşsiz tanım (GUID- Globally Unique Identifier): Tire ile gruplanmış 32 karakterle tanımlanan referans sistemidir. • Raster: Konumsal nesne ile ilişkili bir raster görüntüyü konumsal veritabanı içinde saklamak için kullanılır

Alt Tiplerin Dezavantajları • Konumsal nesnelerin öznitelikleri farklıysa alt tip uygulanamaz. • Alt tiplere farklı seviyelerde erişim kısıtlaması getirilemez.

Bağlanırlık (connectivity), bitişiklik (adjacency) ve yakınlık (proximity) konumsal ilişkilerin tanımlanmasında kullanılan topolojinin üç temel ilkesidir.

Basit ilişkide, ilişki tablosunda kaynak konumsal nesne tablosu, hedef konumsal nesne tablosundan bağımsız şekilde oluşturulabilir. Bu ilişkide kaynak tablodan bir konumsal nesne silinirse hedef tablodaki kayıt silinmez. Bu işlem sonucunda hedef konumsal nesne tablosunda “NULL” yani boş veri alanı oluşmuş olur. Örneğin bir elektrik direğini modelleyen konumsal nesne silinirse, onunla ilişkili olan transformatörler tablosunda sadece ilgili veri alanları silinecek, konumsal nesne korunacaktır.

Konumsal nesne tablolarının genel özellikleri aşağıdaki gibi listelenebilir:

Veri, temel anlamda bilgiyi elde etmek için kullanılan işlenmemiş gerçekler ve malzemelerdir.

Coğrafi bilgi, bilgisayar ortamında, nokta, çizgi, alan şeklinde vektör veri biçiminde; hücreler şeklinde raster veri biçiminde temsil edilebilir

Bu bağlamda temelde coğrafi bilgi sistemlerine girdi teşkil eden verileri iki ana grupta gruplandırmamız mümkündür: • Konumsal veri • Öznitelik verisi