KONUMSAL VERİTABANI I

İlişkisel veritabanı modeli, Dr. Edgar F. Codd’un 1970 yılında yayınladığı “A Relational Model of Data for Large Shared Data Banks” makalesiyle ortaya çıkmıştır. Codd makalede, nesnelerin tablolar halinde ifade edilebileceği ve nesneler arasındaki ilişkinin ortaya koyulabileceği bir mantığı anlatmıştır. Bu mantığı da matematiksel temeller üzerine oturtmuştur. Matematikteki mantık ve alt küme olgusunun veritabanı üzerine uygulanabilirliğini ortaya koymuştur. İlişkisel veritabanı modeli, dayandığı bu matematiksel teori sayesinde ilişkisel ismini alır.

İlişkisel veritabanı modeli esnek yapıda bir modeldir. Kullanıcı tarafından yapılabilecek bütün sorgulama isteklerini karşılayabilir. Sorgulama isteklerinde hem matematiksel formüller hem de mantıksal işlem operatörleri kullanılabilmesi, farklı şekildeki verilerin araştırılmasını, birleştirilmesini ve karşılaştırılmasını kolaylaştırır.

Nesneye yönelik veritabanı modelinin dezavantajları;
• Kullanım ve kurulumu diğer modellere göre zordur,
• İlişki sayısı arttıkça veriye ulaşım yavaşlayabilir,
• İlişkisel veritabanı modeline göre daha az kullanıcı aracı vardır
şeklinde sıralanabilir.

Varlık-ilişki modelinin avantajları;
• Kavramsal bir yapı olduğundan oluşum aşaması basittir,
• Sadece varlıklar ve aralarındaki ilişkileri göstermek yeterlidir,
• Bir şeması olduğundan görsel açıdan yapıyı ve yapının hatalarını görmek daha kolay haldedir,
• Şema üzerinde çoklu çalışmaya olanak sağlar,
• Veri modeli değişikliklerine olanak sağlar
şeklinde sıralanabilir.

Nesne-ilişkisel veritabanı modelinin dezavantajları;
• İki modelin ortak özelliklerinden oluştuğu için karmaşık bir yapıya sahiptir,
• Şematik olarak ilişkiler arttıkça anlaşılırlığını kaybeder,
• İlişkisel veritabanı gibi veri odaklı olmadığından kolay anlaşılır değildir olarak sıralanabilir

Konumsal veritabanı modelinin avantajları;
• Tüm konumsal veriler tek ve merkezi bir veritabanı üzerinde tutulabilir,
• Veri girişi ve güncelleme işlemleri kullanıcı hataları daha aza indirilerek yapılabilir,
• Konumsal nesneler kolaylıkla platformlar arası taşınabilir ve diğer veritabanı sistemleri ile entegre olabilir,
• Konumsal nesneler hem topolojik hem de ilişkileriyle birlikte tanımlanabilir,
• Harita üzerinde bulunan konumsal nesnelerin gösterimi dinamiktir ve birçok kullanıcı konumsal veriye aynı anda ulaşabilir ve güncelleyebilir şeklinde sıralanabilir.

Günümüzde yaygın olarak kullanılan veri modelleri, bir başka deyişle veritabanı modelleri şu şekilde sıralanabilir;

Doğru cevap B’dir.

Hiyerarşik Veritabanı Modeli: Bu modelde veriler ters ağaç yapısı oluşturacak şekilde (kök yukarıda, dallar aşağıda) hiyerarşik ve birbirine bağlı olarak planlanmaktadır. Doğru cevap D’dir.

Hiyerarşik veritabanı modelleri için en bilinen örnekler şirketlerdeki yönetim şeması ve ailelerdeki soy kütüğü yapılarıdır. Bir üniversitenin yönetim şeması da hiyerarşik veritabanı modeline örnek gösterilebilir. Doğru cevap C’dir.

Ağ veritabanı modelinin avantajları;

Doğru cevap B’dir.

Matematikteki mantık ve alt küme olgusunun veritabanı üzerine uygulanabilirliğini ortaya koymuştur. İlişkisel veritabanı modeli, dayandığı bu matematiksel teori sayesinde ilişkisel ismini alır. 1970’li yıllarda geliştirilmiş olmasına rağmen, 1985’lerden sonra yaygınlaşan bir veritabanı modelidir. Günümüzde veritabanı yönetim sistemi yazılımlarının büyük bir çoğunluğu (Oracle, Sybase, Informix, MS-SQL, Mysql vb.) bu modeli kullanmaktadır. Doğru cevap B’dir.

Nesneye yönelik veritabanı modelinde veri, bağımsız objelerin bir biçimi şeklinde tanımlanır ve doğal yapıya göre benzer olguya sahip gruplar halinde organize edilir. Farklı objeler ve sınıflar arası ilişkiler belirgin bağlantılar ile kurulur. Doğru cevap A’dır.

Bu modelde var olan ve benzerlerinden ayırt edilebilen her şeye, her nesneye varlık (entity) adı verilir. Bir başka tanıma göre varlık, geliştirilen projelerde veri saklama ihtiyacı duyulan temel veri yapılarıdır. Doğru cevap E’dir.

Resim 3.17 Nesne-ilişkisel veritabanı modeli örneğinden görüleceği gibi X ile belirtilen yere “Aittir” gelmelidir.

 

Doğru cevap E’dir.

Nesne-ilişkisel veritabanı modelinin dezavantajları;

Doğru cevap A’dır.

Hiyerarşik veritabanı modeli 1960’lı yıllarda geliştirilen ve kullanılan ilk veritabanı modelidir.

Hiyerarşik veritabanı modelleri için en bilinen örnekler şirketlerdeki yönetim şeması ve ailelerdeki soy kütüğü yapılarıdır. Bir üniversitenin yönetim şeması da hiyerarşik veritabanı modeline örnek gösterilebilir.

Yapı oluşturulurken çok zaman ve işlem gerektirmesi hiyerarşik veritabanı modelinin dezavantajları arasında yer alır.

Bir ağ veritabanındaki temel yapıtaşı “Küme”dir. Bir küme, ismin yanı sıra bir sahip kayıt, bir de üye kayıttan oluşur.

• Küme (set): Kayıtlar arasındaki ilişki,
• Sahip (owner): Hiyerarşik modelde ata olarak
tanımlanmış kayıt,
• Üye (member): Hiyerarşik modelde çocuk
olarak tanımlanmış kayıttır.