KONUMSAL VERİTABANI I - Deneme Sınavı - 12

“Eşsiz” değer (unique), varlığın öznitelik alanındaki (sütunundaki) bir değerin, aynı alanın başka bir satırında tekrar edilmeyeceğini ifade eder. Bunun tersi olarak “eşsiz olmayan” değer (non-unique), bir değerin aynı alanda birden fazla satırda kullanılabileceğini ifade eder.

Varlıkların ilişkilerini tanımlamak için en kullanışlı yollardan biri varlık-varlık matrisi oluşturmaktır. Oluşturulan bu matriste ilişkilerin tespiti kolaylaşacak, ilişkiler daha açık ve net görülecektir. Varlık-var- lık matrisi belirlenen varlıkların oluşturduğu eşit kolon ve sütuna sahip bir tablodur.

İlişkisel veritabanı tasarımının basamakları dikkate alırsa aşağıdakilerden hangisi "Tasarımın Uygulanması" aşamasından bir önceki basamakta, R-M (İlişkisel Model) Diyagramlarının Oluşturulması yer almaktadır.

lişkisel veritabanı tasarımının basamakları göz önüne alındığında, "Varlıkların ve Özniteliklerin Belirlenmesi" basamağından bir sonraki basamakta, "İlişkilerin Belirlenmesi" adımı yer almaktadır.

"Etki Alanı" kavramı, özetle; niteliğin veri modelinde alabileceği değerlerin tümü olarak tanımlanmaktadır.

Belirleyicilerin ve anahtar alanların seçilmesi dikkate alındığında, varlığın öznitelik alanındaki bir değerin, aynı alanın başka bir satırında tekrar edilemeyeceğini ifade eden kavram, Unique'dir.

Görselde sunulan varlıkların ve ilişkilerin basit gösteriminde, 4 numaralı bölüme "Ön Koşul" ifadesinin yerleştirilmesi daha uygun olur.

Varlıkların ve ilişkilerinin basit gösteriminin sunulduğu görsel incelendiğinde, 3 ve 5 numaralı bölümlere "Verilir" ifadesinin yerleştirilmesi en uygun olan seçenektir.

Görselde sunulan ilişkisel model, "Birden çoğa ilişkinin ilişkisel modelini" temsil etmektedir.

ACID kuralları, veritabanı yönetim sistemlerinde gerçekleştirilen işlemler anında ve sonrasında merkezi bir yönetim altında tutulan verilerin tutarlılığını sağlar.

Veritabanı yapısında ilişkilerin organizasyonuyla veri tekrarının azaltıldığı, verilere bağlı tutarsızlıkların engellendiği verilerin düzenleme süreci, Normalizasyon kavramı ile tanımlanmaktadır.

İlişkisel modelde, varlıkların ve ilişkilerinin gösterilmesi açısından terminoloji ve kullanılan semboller biraz değişmektedir. Literatürde bu gösterime “Crow’s Foot Relational Model Diagrams” (Karga Ayağı İlişkisel Model Diyagramları) da denir. İlk kez Gordon Everest tarafından kullanılan bu yapıda varlıklar kuracakları ilişkiye göre tablolarına yabancı anahtarlar eklerler ve varlık olarak tanımlanmaktan çıkarak ilişki olarak tanımlanırlar. Tablolar arası ilişkiler ise varlık-ilişki diyagramlarındaki eşkenar dörtgenlerin yerine, Resim 6.13’deki diyagramlarla gösterilir. Resim 6.13’de kesikli çizgilerle olan gösterim, ilişkideki birincil anahtarın yabancı anahtarlardan oluşmadığını, düz çizgiyle olan gösterim ise oluşturulan ilişkide birincil anahtarın yabancı anahtarın kullanımıyla birleşik olarak oluşturulduğunu ifade eder. Düz çizgiyle gösterim tanımlı ilişki olarak adlandırılırken, kesikli çizgiyle gösterim tanımlanmamış ilişki olarak adlandırılır. Uzun ya da kesikli çizginin üzerindeki paralel çift çizgi ilişkinin bir tarafının alacağı tek bir değeri gösterirken diğer ucunun çatal (üç çizgiyle gösteriliyor) olması, ucun gösterdiği ilişkinin birden fazla değer alacağını ifade eder. Eğer bu çatalın dip kısmında tek bir çizgi varsa ucunun gösterdiği ilişkinin en az bir ya da daha çok değer alacağını (zorunluluk) ifade ediyor demektir. Eğer çatalın dip kısmı daireden oluşuyorsa bu durum olasılık belirtir. Yani çatalın ucunun gösterdiği ilişkinin değer almayabileceğini ifade eder (Martin, 1993).

Birinci Normalizasyon Kuralı: İlişkili her tabloda alan bütünlüğünün var olması gereklidir. Alan bütünlüğü için her tablo birincil anahtar olan bir veri alanına sahip olmalı ve özniteliklerin sahip olduğu her olası değer veri satırındaki bir veri alanına karşılık gelmelidir. Yani tablodaki her sütunun eşsiz bir ismi olması ve bu sütunun her satırı tek bir veri değeri içermelidir. Veri sütunun tekrar etmesine ya da bir veri sütununda birden fazla veri olmasına izin verilemez.

İkinci Normalizasyon Kuralı: İlişkili her tablo varlık bütünlüğü göstermelidir. Bu durum tablodaki her satırın eşsiz ve özgün olması ile mümkündür. Bunun için tabloda birincil anahtar olmayan tüm alanlar (sütunlar), birincil anahtar alana bağlı olmalıdır.

Üçüncü Normalizasyon Kuralı: İlişkili her tablo veri tutarlılığını sağlamalıdır. Bu durum tablolar arası ilişkinin anahtar alanlar ile kurulmasıyla mümkündür. Yani bir tablodaki yabancı anahtar (foreign key) başka bir tabloda birincil anahtar olarak yer almalıdır (https://support.microsoft.com/ en-us/kb/100139, Erişim tarihi: 17.03.2016).

Farklı VTYS yazılımları küçük değişikliklerle farklı veri tipleri kullansa da veri tipleri dört kategori altında genelleştirilebilir.

Metin Metin veri tipleri, sabit ya da değişken uzunluğa sahip; karakter, sembol, sayı ve bunların birleşimlerini depolamak için kullanılan veri tipleridir. VTYS yazılımlarına göre farklı alt tipleri bulunur (char, text, varchar, ntext vb.).

Sayısal Veri Tipi Nümerik yapıda olan verileri saklamak için kullanılır. Sayısal veri tipleri, tamsayı ve ondalık sayı olarak ikiye, bu iki veri tipide daha alt tiplere ayrılır (int, bigint, decimal, float, double vb.).

Tarih/Zaman Tarihi, zamanı ve ikisinin birleşim bilgilerini tutmak amacıyla kullanılır.

İkili Veritabanlarında büyük yer kaplayacak resim, grafik, ses gibi verilerin saklanmasında kullanılırlar