KONAKLAMA İŞLETMELERİNDE MUHASEBE UYGULAMALARI

Maliyet yönetimi işletmelerdeki ürün ve faaliyetlerin kaynaklarla olan ilişkisini temel almaktadır.

Gider, belirli bir zaman dilimi içinde kullan›lan ve tüketilen varlıkların parasal değeridir.  İşetme işlevlerinin yürütülmesi için gerekli olan ve normal ölçüler içerisinde yapılan tüm harcamalar ile varlık ve hizmet tüketimleri gider niteliğini taşır. Buna karşılık işletme işlevlerinin yürütülmesi için gerekli olmayan veya normal ölçüleri aşan tüm harcamalar ile varlık ve hizmet tüketimleri gider değil, zarar adını alır.

Yiyecek içecek gideri değişken maliyet kapsamında diğer tüm şıklar ise önceden belirlenmiş maliyetlere sahip olduğundan sabit maliyet kapsamında değerlendirilmektedir.

İşletme sermayesi en önem yatırım maliyeti unsurunu oluşturmaktadır.

Konaklama işletmelerinin enerji maliyetleri karma maliyet kapsamında değerlendirilmektedir. Oteldeki doluluk oranıyla paralel olarak gerçekleşecek enerji tüketimi göz önünde bulundurulduğunda sorunun cevabı ortaya çıkmaktadır.

En küçük kareler tekniğinde fonksiyon parametrelerinin belirlenmesinde normal denklemler adı verilen aşağıdaki denklem sitemi kullanılır:

Σy = aΣx + bn; Σxy = aΣx2 + bΣx
Bu denklemde;

a= Sabit maliyet,
b= Değişken maliyet,
n= Gözlem sayısı,
x= Faaliyet ölçüsü ve
y= Toplam karma maliyettir.

Kârın oluşumundaki faktörler esas itibariyle dört ana grupta toplanmaktadır:
• Ürün veya hizmetlerin birim satış fiyatları,
• Ürün veya hizmetlerin satış miktarları,
• Ürün veya hizmetlerin birim değişken maliyetleri ve
• İşletmenin toplam sabit maliyeti.

Bir konaklama işletmesinde, birkaç çeşit hizmet üretiliyorsa ve  hizmetler arasında önemli farklar varsa ya da her bir hizmet ayrı bir ölçü birimi ile ölçülüyorsa bu hizmetlerin karını satış tutarı ile ilişkilendirmemiz gerekmektedir.

MHK analizinde tüm maliyetler sabit ve değişken kısımlarına tam olarak ayrılabilecektir.

Başabaş grafiğinde yatay eksende (x) faaliyet hacmi gösterilmektedir.

Maliyet yönetimi; ürün, faaliyet ve kaynak arasındaki ilişkiyi temel almaktadır.

Genel olarak maliyet yönetimi, ürün maliyetlerini doğru olarak belirlemek, maliyet

etkenlerini tanımlamak ve işletmenin stratejilerini oluşturmak için faaliyetleri yönetmek

ve kontrol etmek olarak tanımlanır.

Maliyetleri iyi bir şekilde yönetebilmek için her maliyet unsurunu ayrı ayrı ele almak gerekir. Bu nedenle maliyetlerin sınıflandırılması önemlidir. Maliyetler; hacim ile ilişkilerine, gerçekleşme durumuna, kontrol edilebilme durumuna, yüklenme biçimine, işlevsellik durumuna ve karar verme durumuna göre farklı sınıflandırılmaktadır.

Dönem Maliyetleri: İşletmenin üretim dışı fonksiyonlarıyla ilgili olan ve bu nedenle satın alınan malzeme ve malların veya üretilen mamullerin maliyetine yüklenmeksizin doğrudan doğruya gelir tablosuna yansıtılan maliyetlerdir. Konaklama işletmelerinde bu maliyetleri oluşturan unsurlar aşağıdaki gibidir:

Bir maliyet ya da bir bölümün maliyeti ile bunların ilişkilendirildiği uygun hacim ölçüsü arasındaki ilişkiyi açıklamakta maliyet fonksiyonu olarak adlandırılan matematiksek denklem kullanılır.

Konaklama işletmelerinde karma maliyetlerin, sabit ve değişken kısımlarına ayrılmasında kullanılmak üzere geliştirilen belli başlı teknikler aşağıdaki gibidir;

-Muhasebe tekniği

-En yüksek ve en düşük noktalar tekniği

-Dağılım grafiği tekniği

-En küçük kareler tekniği

Muhasebe Tekniği

Hesap planında yer alan gider hesapları sabit ve değişken olmak üzere ikili bir sınıflandırmaya tabi tutulur. Bu kapsamda geçmiş dönemlerde söz konusu

gider hesaplarına kaydedilmiş tutarlardan hareket edilerek önce sabit ve değişken maliyetler belirlenir, sonra da maliyet fonksiyonu saptanır.

Y= ax + b

Y= 10 X+ 500

Y= ax + b

Y= 100 X 10 + 500 = 1.500

Başabaş Noktası ( miktar) = Toplam Sabit Maliyet/ (Satış fiyatı- Değişken Gider)

                                       = 240.000/ ( 200-80) = 240.000/ 120= 2.000

Başabaş noktası ( tutar) = Toplam Sabit Maliyet / Katkı oranı

                                     = 240.000 / ( 200-80/200)

                                      = 240.000/ 0.60= 400.000 TL