KONAKLAMA İŞLETMELERİNDE MUHASEBE UYGULAMALARI

İşletme faaliyet merkezlerinin konumlandırılacağı yerin belirlenmesi (oda, mutfak, yemek salonu, havuz, idari ofis vb.), faaliyetlerde kullanılacak tesis ve araçların belirlenmesi (oda takımı, pişirme cihazları, soğutma
depoları, bilgisayar sistemi vb.) organizasyon ve faaliyetlerle ilgili yetki ve izinlerin alınması (işletme ruhsatı, isim hakkı, eğitim sertifikası vb.) yatırım kavramı
kapsamındadır. Bu tür uzun vadeli kullanım amaçlı varlıkların edinilmesinde katlanılan maliyet duran varlık olarak aktifleştirilir ve bilançoda raporlanır

Hizmet satışı gerçekleştiğinde, bunun içinde yer alan malzeme tüketim bedeli, diğer gider kalemleriyle birlikte, satılan hizmet maliyeti adıyla dönem giderine dönüşür.

Konaklama hizmet üretim maliyeti içinde en önemli kalemleri işçilik ve malzeme giderleri oluşturur. Bunun yanında hizmetin gerçekleştirilmesi amacıyla yararlanılan haberleşme, ısıtma-soğutma, aydınlatma, güvenlik, ulaşım gibi pek çok yardımcı üretim maliyeti kalemi ortaya çıkar. Bunların toplamı hizmet üretim maliyetini oluşturur.

Konaklama işletmelerinde hizmet satışı gerçekleştikçe hizmet üretim maliyeti, satılan hizmet maliyetine dönüşür. Satışlar ile satılan hizmet maliyetinin karşılaştırılmasıyla bulunan sonuç brüt satış kârı veya zararıdır.

Konaklama işletmelerinde stok kayıt yöntemine göre bazı farklılıklar olsa da
satın alınan malzemeler genellikle İLK MADDE VE MALZEME hesabında izlenmektedir. Konaklama işletmesi bünyesinde aracısız olarak market, kuyumculuk, spor malzemeleri satışı, güzellik malzemeleri satışı, butik işletmeciliği gibi faaliyetlerin yürütülmesi durumunda, buralarda satışa sunulan malların Ticari Mallar hesabında izlendiği görülmektedir.

Kar Oteli, odalarda konukların kullanımına sunmak üzere, üzerinde firma logosu bulunan sabun, şampuan ve duş jelinden oluşan bir buklet seti sipariş etmiştir.
Toplam T2.000 + KDV bedelli siparişi alan üretici firma Köpük A.Ş., T200 avans
talebinde bulunmuş ve söz konusu avans işletmenin B Bankası mevduat hesabından
EFT yoluyla firmanın hesabına, 06.06.2012 tarihinde aktarılmıştır.
Verilen avans için yevmiye kaydı şöyle yapılır:

Bu kayıtla, verilen avans tutarı üretici firmadan alacak niteliğinde, Verilen Sipariş Avansları hesabının borcuna yazılırken bankadan yapılan EFT için de Bankalar hesabı alacaklandırılmıştır.

Satın alınan malzeme tutarı :  12.000 TL
+ %8 KDV*                        :     960
Toplam                               : 12.960
- Verilen çek                        : 12.960
Kalan borç                           : yok

*KDV oranları mal/ hizmet türüne göre farklılık göstermekte ve hükümet politikalarına göre değişebilmektedir. Uygulama birliği bakımından yiyecek içecek malzemelerinde %8, diğerlerinde %18 oranında KDV uygulandığı varsayılmıştır.

Kullanılan temizlik malzemelerinin daha önce satın alınarak ana depoya
yerleştirildiği, dolayısıyla İlk Madde ve Malzeme hesabında kayıtlı olduğu varsayılmıştır. Yapılan kayıtla İlk Madde ve Malzeme hesabı hizmet üretim birimine
gönderilen malzeme maliyeti kadar alacaklandırılmış, buna karşılık malzemenin
tümünün kullanılacağı varsayılarak Hizmet Üretim Maliyeti hesabı borçlandırılmak suretiyle, malzeme stokları dönem giderine dönüştürülmüştür.

Fazla çalışma ücreti: Ülkenin genel yararı ya da işin niteliği veya üretimin artırılması gibi nedenlerle (İş Kanunu, md. 41), Kanun’da yazılı koşullar çerçevesinde
haftalık 40 saati aşan çalışmalar karşılığında hesaplanan ücrettir. Normal ücretin
%50 fazlası şeklinde hesaplanır. Çalışma süresi haftalık en çok 45 saattir. Bu süre
günlük 11 saati aşmamak üzere hafta içine dağıtılabilir (İş Kanunu, md. 63). Gece
çalışma süresi ise günde en çok 7,5 saat ile sınırlıdır (İş Kanunu, md. 69).

Aşağıda brüt ücret üzerinden yapılan hesaplamalar açıklanmaktadır.
Brüt ücretten işçi adına yapılan kesintiler şöyledir:
• Sosyal Sigorta Primi İşçi Payı: %14
• Gelir Vergisi: *
• Damga Vergisi: %06
• İşsizlik Sigortası işçi Payı: %1
İşveren adına yapılan kesintiler de şöyledir;
• Sosyal Sigorta Primi İşveren Payı: %19,5-25
• İşsizlik Sigortası İşveren Payı: %2
*Gelir vergisi oranı gelir büyüklüğüne göre değişmektedir.

Tanım harcamaya aittir.

Zarar; işletme faaliyetlerinin normal sonucu olmayan, olağandışı bir harcama veya tüketim olabileceği gibi, bir hesap dönemindeki faaliyetin genel sonucu (gelirler - giderler = kâr/ zarar) olarak da ortaya çıkabilir. Varlıkların amaç dışı tüketilmesi, aşırı veya kontrolsüz şekilde kullanılması gibi nedenlerle oluşan kayıplar zarardır.

Odalarda kullanılan peçete, buklet malzemesi vb. et, baharat, su gibi
yiyecek-içecek veya kâğıt, kalem, toner gibi idari ofislerde ya da diğer birimlerde kullanılan kısa süreli stoklanabilen varlıklar malzeme kavramı içinde yer alır. İşletme faaliyetlerinde uzun süre kullanılabilen yiyecek-içecek servis tabak ve bardakları, battaniyeler, animasyon dekorları gibi dayanıklı varlıklar ise amortismana tabi duran varlıklar içinde yer alır.

Teslim alma aşamasında genellikle işletmede uzman bir kurul tarafından, teslim alınacak malzeme verilen siparişe uygunluk bakımından karşılaştırılır, nitelik ve nicelik bakımından belirlenen standartlar ve yapılan anlaşma koşulları çerçevesinde muayene edilir. Uygun bulunan malzemeler kabul tutanağı ile depoya alınır.

Kullanılan malzemelerinin daha önce satın alınarak ana depoya yerleştirildiği, dolayısıyla İlk Madde ve Malzeme hesabında kayıtlı olduğu varsayılmıştır. Yapılan kayıtla İlk Madde ve Malzeme hesabı hizmet üretim birimine gönderilen malzeme maliyeti kadar alacaklandırılmış, buna karşılık malzemenin tümünün kullanılacağı varsayılarak Hizmet Üretim Maliyeti hesabı borçlandırılmak suretiyle, malzeme stokları dönem giderine dönüştürülmüştür.

Gerçek maliyet yöntemi, eğer malzemelerin fiilen satın alma maliyeti birebir izlenebiliyorsa bu maliyet bilgisinin kullanılması gereğini ifade eder.

Yıllık izin ücreti: İş yerinde işe başladığı günden itibaren, deneme süresi dâhil, en az 1 yıl çalışmış olanlara yıllık ücretli izin verilir (İş Kanunu, md. 53).

Bu yöntemde genellikle işveren tarafından garanti edilen sabit bir ücrete ilave olarak satış hacmiyle ilişkilendirilerek ve personelin iş pozisyonu (görevi) dikkate alınarak ücret belirlenir. Çalışanları özendirici yönü olmakla birlikte, hesaplaması karmaşık, mevzuata sıkı sıkıya bağlı ve konuklarda, yüzde adıyla ek ödeme yapılıyor algısını uyandırması bakımından riskli bir ücretlendirme yöntemi olduğu söylenebilir.

Gerçekleşen işçilik maliyetinin veya dönem giderlerine yüklenecek tutar için, 7/A hesap grubu kullanılarak işlevsel birime göre; 740 Hizmet Üretim Maliyeti, 750 Araştırma ve Geliştirme Giderleri, 760 Pazarlama, Satış ve Dağıtım Giderleri, 770 Genel Yönetim Giderleri hesaplarından uygun olanı borçlandırılır. Bu hesaplara yazılacak tutar, işçinin brüt ücreti ile bunun üzerinden işveren adına hesaplanan sosyal sigorta ve işsizlik sigortası primlerinden oluşur. Ücretten kesilerek vergi dairesine ödenecek gelir ve damga vergisi tutarları için  360 Ödenecek Vergi ve Fonlar hesabı alacaklandırılır. Sosyal Güvenlik Kurumuna ödenmek üzere ücretten işçi ve işveren adına kesilen sosyal sigorta ve işsizlik sigortası primleri toplamı için, 361 Ödenecek Sosyal Güvenlik Kesintileri hesabı alacaklandırılır.