KONAKLAMA İŞLETMELERİNDE MUHASEBE UYGULAMALARI

Hizmet; soyut bir kavram olmakla birlikte insan gereksinimlerini karşılama, fayda
sağlama özelliği ile ekonomik bir kavramdır. Dolayısıyla konaklama hizmeti de
üretilirken tüketilme, stoklanamama, bir yerden başka bir yere taşınamama, birbirine
bağımlı hizmet birimlerinden oluşma, günün 24 saati hizmete hazır olma
gibi özelliklere sahiptir.

Temel kavramlar şunlardır:
• Sosyal sorumluluk
• Kişilik
• İşletmenin sürekliliği
• Dönemsellik
• Parayla ölçülme
• Maliyet esası
• Tarafsızlık ve belgelendirme
• Tutarlılık
• Tam açıklama
• İhtiyatlılık
• Önemlilik
• Özün önceliği

Muhasebe verilerinin bilgiye dönüştürülme süreci, muhasebe tanımında da belirtildiği üzere; kayıt, sınıflandırma ve özetleme aşamalarıyla tamamlanmış olur.

Hesap, işletmenin varlıklarında ve kaynaklarında dönem içindeki işlemler nedeniyle
meydana gelen değişmelerin izlendiği çizelgedir.

Dönem başı-açılış işlemleri kapsamında konaklama işletmesinin mali yapısının belirlenmesiyle işe başladır. İşletmenin sahip olduğu varlıklar ve bunların temin edildiği yeri gösteren kaynaklar tür ve tutar itibariyle tespit edilir. Kuruluş envanteri adı verilen bu işlem ile temel muhasebe denklemi de denilen bilanço eşitliği elde edilir. Envanter bilgileri daha sonra bilançoya dönüştürülür. Çift taraflı (bilanço esasına göre) kayıt yöntemine uygun olarak; açılış bilançosundaki bilgiler, yevmiye ve büyük defterde hesapların açılışıyla kayıtlara geçirilir. Diğer yandan açılış bilançosu ve envanter bilgileri envanter defterine de kaydedilir.

Aktif hesaplar, varlıklardaki değişliklikleri izlemek için kullanılır. Varlıklarda artış için bu hesaplar borçlandırılır, azalışlar için alacaklandırılır. Varlık hesapları kalan verdiğinde, borç kalaı› verir.

7/A Maliyet Hesapları:
710 Direkt İlk Madde ve Malzeme Giderleri
720 Direkt İşçilik Giderleri
730 Genel Üretim Giderleri
740 Hizmet Üretim Maliyeti
750 Araştırma ve Geliştirme Giderleri
760 Pazarlama Satış ve Dağıtım Giderleri
770 Genel Yönetim Giderleri
780 Finansman Giderleri

7/B Maliyet Hesapları:
790 İlk Madde ve Malzeme Giderleri
791 İşçi Ücret ve Giderleri
792 Memur Ücret ve Giderleri
793 Dışarıdan Sağlanan Fayda ve Hizmetler
794 Çeşitli Giderler
795 Vergi, Resim ve Harçlar
796 Amortismanlar ve Tükenme Payları
797 Finansman Giderleri
798 Gider Çeşitleri Yansıtma Hesabı
799 Üretim Maliyet Hesabı

Veri, işletmenin kendi içinde ve çevresi ile olan ilişkilere ait gözlem, deneyim ve
olayların sonuçlarının yazı, rakam, şekil, resim vb. sesli veya görünen sembollerle
ifadesidir

.............. İşletmenin varlıklarının toplam değeri ile kaynaklarının toplam değerinin aynı olmasıdır.

Konaklama işletmesinin ana işlevi, seyahat hâlindeki insanların geçici konaklama (geceleme) gereksinimini karşılamaktır. Bu tür işletmeler konaklama hizmeti
yanında genellikle yeme-içme, eğlenme, spor ve kültür etkinliklerinde bulunma
olanakları da sunar

Konaklama işletmeleri farklı açılardan tanımlanmakta ve değişik özelliklerine
göre sınıflandırılmaktadır. Örneğin Turizm Tesislerinin Belgelendirilmesine ve Niteliklerine İlişkin Yönetmelik’te yer alan sınıflama şöyledir: oteller, moteller, tatil
köyleri, pansiyonlar, kampingler, apart oteller ve hosteller

Konaklama işletmesi faaliyetleri:
• Konaklama hizmetleri,
• Yiyecek-içecek hizmetleri,
• Teknik hizmetler,
• İdari ve genel hizmetlerdir

İdari ve genel hizmetler kapsamında, her işletmenin sürdürülebilirliği bakımından gerekli olan yönetim, pazarlama, muhasebe, güvenlik vb. hizmetler sayılabilir. Geleneksel yönetim faaliyetlerine ek olarak otellerde gerek konukların
gerekse otel bütünlüğünün korunması ve kaza, hırsızlık, yangın gibi istenmeyen
durumlara karşı önlem alınması bakımından güvenlik konusu son yıllarda daha
da önem kazanmıştır.

Muhasebe, işletmenin mali yapısı ve faaliyetlerine ait para değeriyle ölçülebilen
değişikliklerin, genel kabul görmüş kavram ve ilkeler çerçevesinde kaydedilmesi
ve raporlanması sürecidir.

Hesap mali işlem verilerinin muhasebe kayıt sürecinden geçirilerek muhasebe bilgisine dönüştürülmesinde yararlanılan temel kayıt aracıdır.

Konaklama işletmelerinde ana faaliyet gelirleri, diğer işletmelerde olduğu gibi “600 Yurtiçi Satışlar”
ve “601 Yurtdışı Satışlar” hesaplarında izlenir. Farklılık bu ana hesaplara bağlı olarak açılan yardımcı hesaplarda ortaya çıkar. Konaklama işletmelerinde yararlanılabilecek ayrıntılı bir hesap planı örneği kitabın sonunda yer almaktadır. Örneğin hasılatın izlenmesi ile ilgili bir hesap planının ana hesap-yardımcı hesap ilişkisi aşağıdaki gibi oluşturulabilir:

600 YURTİÇİ SATIŞLAR
600.00 Oda Satışları
600.00.00 Grup Oda Satışları
600.00.01 Bireysel Oda Satışları
600.00.02 Diğer Oda Satışları
600.01 Yiyecek Satışları
600.01.00 Pansiyon Yiyecek Satışı
600.01.00.00 Kahvaltı
600.01.00.01 Öğle Yemeği
600.01.00.02 Akşam Yemeği
600.01.01 Oda Servisi Yiyecek Satışı
600.01.02 Alakart Yiyecek Satışı
600.01.02.00 Havuz Restoran Yiyecek
600.01.02.01 Çardak Restoran Yiyecek
600.02 İçecek Satışları
600.03 Haberleşme Gelirler

Birer hizmet işletmesi olan konaklama işletmelerinde de ana faaliyetlerin (oda ve kat hizmetleri ile yiyecek içecek hizmetlerinin) gerçekleştirilmesi için yapılan malzeme, işçilik ve diğer gider türlerine ait
tutarlar bu hesapta biriktirilir.

Konaklama işletmesi gider yerlerinde (odalar, mutfak, çamaşırhane vb.) gerçekleşen giderlerin, maliyet objeleri (faaliyet, bölüm, personel, müşteri vs.) aracılığıyla
ayrıntılı şekilde izlenmesi ve sorumluluk düzeylerine göre maliyet analizlerinin
yapılması sağlanır.

Örnek: Konak Otel’de odalarda kullanılan temizlik malzemesi T300, yiyecek
üretiminde kullanılan temizlik malzemesi T200, havuzda kullanılan temizlik malzemesi T120’dir. Temizlik malzemesinin tümü stoklardan kullanılmıştır. Aynı dönemde odalar için dışarıdan sağlanan bakım hizmeti bedeli olarak da T230 ödenmiştir.